1 Zajęcia nr 4

2 Przedawnienie prawa do wymiaru oraz przedawnienie zobowiązań podatkowych

3 Przedawnienie prawa do wymiaru ( art. 68, 70a o. pPrzedawnienie prawa do wymiaru ( art. 68, 70a o.p.) dotyczy sytuacji związanej z powstawaniem zobowiązań podatkowych na skutek doręczenia decyzji organu podatkowego a więc na podstawie art. 21§1 pkt 2) o.p. Innymi słowy sytuacja kiedy nie powstanie zobowiązanie podatkowe ponieważ decyzja organu podatkowego ustalająca wysokość tego zobowiązania nie została doręczona podatnikowi w terminach przewidzianych w przepisach ordynacji podatkowej. Przedawnienie zobowiązania podatkowego ( art. 70 o.p.) dotyczy sytuacji kiedy mamy już do czynienia z zobowiązaniem podatkowym, które mogło powstać zarówno z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania jak również z zobowiązaniem podatkowym, które mogło powstać z chwilą doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania.

4 Art. 68. § 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w artArt. 68. § 1. Zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. § 2. Jeżeli podatnik: 1)   nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego, 2)   w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. § 3. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. § 4. (utracił moc). § 4a. Zobowiązanie podatkowe z tytułu opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy w tym zakresie. § 5. Bieg terminu przedawnienia zawiesza się, jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż przez 2 lata.

5 Podstawowy przepis o przedawnieniu prawa wymiaru to art. 68 § 1 OrdPodPodstawowy przepis o przedawnieniu prawa wymiaru to art. 68 § 1 OrdPod. Stanowi on, że zobowiązanie podatkowe, o którym mowa wart. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. 

6 Reasumując w przypadku zobowiązań powstających w drodze doręczenia podatnikowi decyzji ustalającej, zobowiązanie to nie powstaje, jeżeli decyzja doręczona zostanie podatnikowi po upływie 3 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym powstał obowiązek podatkowy. Kazus 1: Obowiązek podatkowy powstał w styczniu 2010 r. Zobowiązanie powstaje z chwilą doręczenia decyzji ustalającej jego wysokość. Jeżeli więc decyzja taka nie zostanie podatnikowi doręczona do …………………… to zobowiązanie podatkowe nie powstanie w ogóle!

7 - do 31 grudnia 2013 r. Termin biegu przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej zobowiązanie podatkowe biegnie bowiem od 1 stycznia 2011 r. i upływa 31 grudnia 2013 r.

8 Należy pamiętać jednak że jeżeli podatnik nie złożył w terminie deklaracji podatkowej lub też wprawdzie deklarację złożył, lecz nie ujawnił w niej wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, termin przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego wynosi 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Przykład: Jeżeli składając deklarację zawierającą wykaz nieruchomości podlegających opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, podatnik będący osobą fizyczną nie ujawni w niej wszystkich nieruchomości podelgających opodatkowaniu, termin przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość podatku wynosić będzie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

9 ! Należy jednak pamiętać, że 5 letni termin przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej OP przewiduje również w przypadku zobowiązania z tytułu opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Termin przedawnienia biegnie tu od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy w tym zakresie.

10 Zawieszenie biegu terminu przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej:Jeżeli wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia trwa do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej niż przez 2 lata.( art. 68§5 o.p.) Gdy możliwość ustalenia zobowiązania podatkowego wynika z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczypospolita Polska, a ustalenie przez organ podatkowy wysokości zobowiązania uzależnione jest od uzyskania odpowiednich informacji od organów innego państwa. Zawieszenie następuje od dnia wystąpienia przez organ podatkowy żądanej informacji – jednak nie dłużej niż przez okres 3 lat, nawet jeżeli zawieszenie to następuje wielokrotnie ( art. 70a§2 o.p.) W przypadku wszczęcia procedury wzajemnego porozumiewania na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczypospolita Polska, jeżeli ta umowa nie przewiduje możliwości wprowadzenia w życie zawartego porozumienia bez względu na terminy przedawnienia. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia następuje od dnia wszczęcia procedury wzajemnego porozumiewania, jednak trwa nie dłużej niż przez okres 3 lat.( art. 70a§1a o.p.)

11 Pamiętajmy:!! 1. Jeżeli w trakcie postępowania wymiarowego nastąpi upływ terminu przedawnienia, postępowanie to jako bezprzedmiotowe powinno być zakończone wydaniem decyzji umarzającej ( art. 208 o.p.) 2. Decyzja ustalająca wydana po upływie terminu przedawnienia, kwalifikuje się do stwierdzenia jej nieważności z powodu rażącego naruszenia prawa ( art. 247 o.p.) 3. Decyzja ustalająca wydana przed upływem terminu przedawnienia a doręczona po jego upływie, nie powoduje powstania zobowiązania podatkowego. Jej doręczenie bowiem nastąpiło po upływie terminu przedawnienia prawa do ustalenia zobowiązania, a przez to decyzja jest bezprzedmiotowa i powinna być wygaszona na podstawie art. 258 o.p. 4. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się, jeżeli termin przewidziany w art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz ze zm.) upłynął przed wydaniem decyzji organu odwoławczego. Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (do ) w Warszawie 7 sędziów NSA z dnia 6 października 2003 r.

12 Przedawnienie zobowiązań podatkowych jako jeden ze sposób wygasania zobowiązań podatkowych art. 70 o.p.

13 Art. 70. § 1. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. § 2. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu: 1)   od dnia wydania decyzji, o których mowa w art. 67a § 1 pkt 1 lub 2, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległościpodatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej; 2)   od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu. § 3. Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego. § 3a. Jeżeli ogłoszenie upadłości, o którym mowa w § 3, nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego. § 4. Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. § 5. (uchylony). § 6. Bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem: 1)   wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania; 2)   wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania; 3)   wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa; 4)   doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 33d § 2, lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji; 5)   doręczenia zawiadomienia o przystąpieniu do zabezpieczenia w przypadkach określonych w art. 32a § 3 i art. 35 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2016 r. poz. 599, z późn. zm.). § 7. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu: 1)   prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe; 2)   doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego, ze stwierdzeniem jego prawomocności; 3)   uprawomocnienia się orzeczenia sądu powszechnego w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa; 4)   wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu; 5)   zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. § 8. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

14 Zasada: Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Początkiem biegu terminu przedawnienia jest pierwszy dzień roku następującego po roku, w którym upłynął termin płatności podatku. Zasadnicze znaczenie ma zatem ustalenie terminu płatności co jest istotne zwłaszcza przy podatkach dochodowych, gdzie termin złożenia zeznania upływa z końcem trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym (CIT), albo 30 kwietnia roku następującego pod roku podatkowym (PIT). Termin przedawnienia rozpoczyna się zatem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym powinny być złożone zeznania. Kazus 2: Zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych za rok 2010 r. przedawnia się z upływem…………

15 31 grudnia 2016 r. Termin płatności tego podatku przypada bowiem w roku 2011, co oznacza, iż bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się 1 stycznia 2012 r.

16 Przerwanie/ Zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych (art. 70, 70a o.p.)

17 Przerwanie biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych :1. Ogłoszenie upadłości 2. Zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony 3. Z dniem doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia złożonego na wniosek podatnika lub też z dniem doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia według wyżej opisanych sytuacji – biegnie on na nowo, odpowiednio : od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego; od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny; od dnia następującego po dniu wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu lub zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

18 Zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych: ( lub jego nierozpoczęcie): Wydanie decyzji o odroczeniu terminu płatności podatku ( zaległości podatkowej) lub rozłożeniu zapłaty podatku ( zaległości podatkowej) na raty (w takim przypadku termin przedawnienia nie biegnie od dnia wydania decyzji do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej) Wydanie rozporządzenia MF w zakresie przedłużenia terminu płatności podatków (zawieszenie wówczas trwa do dnia upływu przedłużonego terminu) Wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe ( przedawnienie biegnie dalej lub rozpoczyna się po dniu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe) Warunek zawieszenia!-poinformowanie podatnika o wszczęciu takiego postępowania)

19 4. Wniesienie skargi na decyzję podatkową do WSA ( zawieszenie trwa aż do dnia doręczenia organowi podatkowemu orzeczenia sądu administracyjnego wraz z jego uzasadnieniem) 5. W przypadku umów o unikaniu podwójnego opodatkowania gdzie prawidłowe określenie zobowiązania podatkowego wymaga uzyskania odpowiednich informacji od organów danego państwa (zawieszenie wówczas trwa od dnia wystąpienia przez organ podatkowy z wnioskiem do organu innego państwa do dnia uzyskania przez organ podatkowy żądanej informacji – jednak nie dłużej niż przez okres 3 lat nawet jeżeli zawieszenie to występuje wielokrotnie ) 6. Wystąpienie przez organ podatkowy do sądu powszechnego z żądaniem ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego.

20 7. Doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 33d§2 lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, 8. Doręczenia zawiadomienia o przystąpieniu do zabezpieczenia w przypadkach określonych w art. 32a§3 i art. 35§2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

21 ! Warunkiem zawieszenia biegu terminu przedawnienia w związku z wszczęciem postępowania karnego skarbowego jest zawiadomienie podatnika o wszczęciu takiego postępowania. Obowiązek zawiadomienia podatnika ciąży na organie podatkowym właściwym w sprawie zobowiązania podatkowego, z którego niewykonaniem wiąże się podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Zawiadomienie to musi nastąpić najpóźniej z upływem terminu przedawnienia. Ten sam organ zobowiązany jest do poinformowania podatnika o rozpoczęciu lub dalszym biegu terminu po upływie terminu zawieszenia.

22 Czy zawiadomienie bezpośrednio podatnika, z pominięciem ustanowionego przez niego pełnomocnika, o wszczęciu postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe, powoduje zawieszenia biegu przedawnienia ?

23 Naczelnego Sądu Administracyjnego w WarszawieWyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 listopada 2016 r. II FSK 3060/14 Zawiadomienie bezpośrednio podatnika, z pominięciem ustanowionego przez niego pełnomocnika, o wszczęciu postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe, nie powoduje zawieszenia biegu przedawnienia.

24 Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu: Prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe; Doręczenie organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego ze stwierdzeniem jego prawomocności; Uprawomocnienia się orzeczenia sądu powszechnego w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa; Wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu; Zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

25 Reasumując: 1. Przerwanie biegu terminu przedawnienia powoduje, że bieg terminu przedawnienia liczony jest co do zasady raz jeszcze od początku. 2. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia powoduje, że bieg terminu przedawnienia biegnie dalej ( w dalszym ciągu) po upływie okresu gdzie bieg terminu był zawieszony.

26 ! Przepisy OP nie regulują wprost, w jakim terminie przedawnia się strata czy też nadwyżka podatku naliczonego nad należnym – nie są to bowiem zobowiązania podatkowe ( brak jest kwoty do zapłaty). Orzecznictwo sądów administracyjnych jest w tym zakresie rozbieżne, wskazując m.in. Na to, że także i w tych przypadkach należy stosować 5 letni okres przedawnienia. Przeważająca linia orzecznicza stanowi jednak, że decyzja w sprawie straty może zostać wydana do momentu, w którym nastąpi przedawnienie zobowiązania podatkowego za ostatni rok, w którym strata została odliczona.

27 Wątpliwości na tle art. 70§8 OP!Jeżeli zobowiązanie podatkowe zostało zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, takie zobowiązanie nie przedawnia się. Jednak po upływie terminu przedawnienia ich egzekucja może nastąpić wyłącznie z przedmiotu hipoteki lub zastawu. W wyroku z 8 października 2013 r. SK 40/12 Trybunał Konstytucyjny uznał jednak , iż przepis art. 70§6 o.p. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r. jest niezgodny z art. 64 ust 2 oraz art. 32 ust. 1 w związku z art. 64 ust. 1 Konstytucji RP. Przepis ten stanowi odpowiednik obowiązującej obecnie regulacji art. 70§8 o.p.

28 Niekonstytucyjność art. 70 § 8 o.p.Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 7 grudnia 2016 r. I SA/Sz 945/16  Skoro zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, art. 70 § 6 o.p. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2002 r. był niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji, gdyż różnicował w istotny sposób zakres czasowy odpowiedzialności podatników w zależności od arbitralnego i przypadkowego kryterium, tj. posiadania lub nieposiadania składników majątkowych pozwalających na ustanowienie zabezpieczenia w formie hipoteki przymusowej, to stwierdzić należy, że powtórzenie uchylonej normy art. 70 § 6 o.p., od r. w ramach art. 70 § 8 o.p., powoduje, że przepis ten nie odpowiada powyższemu wzorcowi konstytucyjnemu.

29 Niekonstytucyjność art. 70 § 8 o.p.Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 listopada 2016 r. II FSK 2791/14 W okresie zabezpieczenia zobowiązań podatkowych hipoteką przymusową biegnie termin przedawnienia i jeżeli nie został on przerwany czy też zawieszony w związku ze ziszczeniem się innych przesłanek, zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa.

30 Praktyczne przykłady liczenia biegu terminu przedawnienia prawa do wymiaru oraz przedawnienia zobowiązań podatkowych:

31 Przykład - przedawnienie VAT-u:Deklarację VAT-7 za wrzesień 2013 r. należało złożyć do 25 października 2013 r. Jeżeli w deklaracji wyliczono podatek do zapłaty, trzeba go uregulować w dniu dostarczenia deklaracji do urzędu. Zapłaty tego podatku fiskus może domagać się do……………

32 31 grudnia 2018 r. (5 lat od końca 2013 roku).

33 Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w roku (w odniesieniu do spadku – z chwilą jego przyjęcia, w przypadku darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia). Decyzja ustalająca to zobowiązanie(w dacie jej doręczenia powstaje zobowiązanie podatkowe) została doręczona przez organ podatkowy tuż przed upływem terminu przedawnienia, czyli 31 grudnia 2008 r. Termin płatności podatku wynikającego z decyzji konstytutywnej/ustalającej wynosi 14 dni od daty jej doręczenia podatnikowi. Termin ten upłynął zatem 14 stycznia 2009 r. Kiedy dojdzie do przedawnienia?

34 ……….. Od końca roku 2009 rozpoczął bieg termin przedawnienia zobowiązania w podatku od spadków i darowizn, które powstało na skutek doręczenia decyzji. Zobowiązanie to ulegnie przedawnieniu z końcem roku 2014 – 5 lat od końca 2009.

35 Kazus 3 : Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym tytułem uzyskania przychodów z nieujawnionych źródeł powstał w roku Organ podatkowy na doręczenie decyzji ustalającej to zobowiązanie ma termin 5 – letni liczony od końca roku, w którym upłynął termin do złożenia zaznania rocznego dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2002, czyli od końca 2003 r. Termin ten upływa zatem z końcem roku Jeśli przed końcem tego roku, 31 grudnia, organ podatkowy doręczy podatnikowi decyzję ustalającą zobowiązanie od dochodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzącego ze źródeł nieujawnionych, od daty upływu terminu płatności (14 dni od daty doręczenia decyzji podatnikowi) zacznie biec termin przedawnienia powstałego zobowiązania. Ponieważ termin płatności zobowiązania będzie przypadał już w roku następnym, czyli 14 stycznia 2009 r., od końca tego roku będzie liczony termin przedawnienia zobowiązania. Zobowiązanie to ulegnie zatem przedawnieniu……

36 z końcem roku 2014. – 5 lat od końca 2009 r.

37 Kazus 4: Osoba fizyczna w dniu 7 marca 2013 rKazus 4: Osoba fizyczna w dniu 7 marca 2013 r. kupiła działkę budowlaną i złożyła stosowną informację w urzędzie gminy. Wójt tej gminy nie wydał decyzji ustalającej kwotę podatku od nieruchomości za rok Decyzja nie została również wydana w latach 2014, 2015 i W roku 2017 wójt gminy nie może już wymierzyć podatku od nieruchomości za rok…………

38 2013 w związku z tym, że w roku 2014 upłynął 3-letni okres (art2013 w związku z tym, że w roku 2014 upłynął 3-letni okres (art. 68§1 OP) uprawniający go do ustalenia zobowiązania w tym podatku. Ma jeszcze czas na wydanie i doręczenie decyzji ustalającej za lata 2014, 2015 oraz 2016.

39 Jeżeli jednak decyzja powyższa została doręczona, a podatnik nie uiścił kwoty należnego podatku to zobowiązanie to przedawnia się z upływem terminu określonego w art. 70 Ordynacji, czyli po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

40 Wybór orzecznictwa: Wyrok NSA w Warszawie z dnia 26 września 2011 r. II FSK 513/10 „ Instytucja przedawnienia ma na celu uregulowanie sytuacji prawnej przeciągającego się w czasie stosunku prawnopodatkowego, nawet kosztem niewykonania zobowiązania” Wyrok NSA w Warszawie z dnia 17 lutego 2010 r. II FSK 2063/09 Z przepisu art. 70 § 4 o.p., ani też z żadnego innego przepisu nie wynika, że zastosowany środek egzekucyjny musi być skuteczny tzn. by doprowadził do wyegzekwowania dochodzonej kwoty, aby spowodować przerwanie terminu przedawnienia. Wyrok NSA w Warszawie z dnia 25 maja 2006 r. II FSK 952/05 Na gruncie art. 70 § 3 (obecnie art. 70 § 4) Ordynacji podatkowej wydanie lub doręczenie odpisu tytułu wykonawczego, w razie nie przystąpienia do czynności egzekucyjnych, nie przerywa biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 lipca 2012 r. P 30/11 Art. 70 § 6 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749), w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 58 ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, poz oraz z 2007 r. Nr 221, poz. 1650), w zakresie, w jakim wywołuje skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wszczęciem postępowania karnego lub postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym to postępowaniu podatnik nie został poinformowany najpóźniej z upływem terminu wskazanego w art. 70 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

41 Kazus nr 1 W dniu 27 marca 2007 r. została doręczona Mateuszowi Kowalskiemu decyzja ustalająca jego zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości za rok 2003 r. Mateusz po przeczytaniu ustawy – Ordynacja podatkowa uznał, iż decyzja nie rodzi żadnego zobowiązania, albowiem w takiej sytuacji zobowiązanie jego nie powstało. Nieoczekiwanie dla Mateusza który oczywiście nie uiścił wskazanej w decyzji kwoty zł organ podatkowy nie odstąpił od egzekwowania zobowiązania . Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie i ocenić zasadność działania organów podatkowych oraz Mateusza Kowalskiego.

42 Odpowiedź: Zgodnie z art. 68§ 1 o.p. zobowiązanie , o którym mowa w art. 21§1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat , licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zwrócić jednak uwagę należy, iż jeżeli taka decyzja ( np. decyzja w podatku od nieruchomości, rolnym, leśnym dla osób fizycznych lub w podatku od spadku i darowizn ) zostanie wydana po upływie 3 lat, o których jest mowa w przepisie , to nie oznacza to, że decyzja ta jest nie ważna. W celu zatem ustalenia swojego prawa przedawnienia podatnik musi złożyć odwołanie od decyzji i organ podatkowy powinien orzec o niepowstaniu zobowiązania z powodu upływu okresu przedawnienia. Powołanie się zatem na treść art. 68§1 nie spowoduje uchylenia powinności wynikającej z decyzji.

43 Kazus nr 2 Termin przedawnienia dla zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2002 biegnie, zgodnie z tekstem ustawy, od końca 2003 r. do końca r. Zobowiązanie przedawnia się zatem z upływem 31 grudnia 2008 r. 1 maja 2005 r. bieg terminu uległ zawieszeniu. Przyczyna zawieszenia ustała 31 października r. Nowy termin upływu przedawnienia przypadnie zatem na dzień :

44 Odpowiedź: termin przedawnienia (1 stycznia 2009) niemniej musi doliczyć do terminu przedawnienia okres na jaki termin ten został zawieszony ( 6 miesięcy –od 1 maja 2005 do 31 października 2005 r.) Wówczas termin przedawnienia wypadnie na 1 lipca 2009 r. termin przedawnienia (1 stycznia 2009) + okres zawieszenia biegu przedawnienia (6 miesięcy) = data wygaśnięcia zobowiązania (1 lipca 2009)

45 Kazus nr 3 Termin przedawnienia dla zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2002 biegnie, zgodnie z tekstem ustawy, od końca 2003 r. do końca r. Zobowiązanie przedawnia się zatem z upływem 31 grudnia 2008 r. 1 maja 2005 r. bieg terminu uległ przerwaniu i trwał do 31 października 2005 r.. Nowy termin upływu przedawnienia przypadnie zatem na dzień :

46 Odpowiedź: Jeśli natomiast, w podanych wyżej okolicznościach, termin przedawnienia uległby 1 maja 2005 r. przerwaniu do 31 października 2005 r., to zacząłby on biec na nowo od 1 listopada 2005 r. Zobowiązanie przedawniłoby się zatem 2 listopada 2010 r. (kwestię sposobu obliczania terminów reguluje art. 12 Ordynacji podatkowej).

47 Kazus nr 5 W stosunku do Jana Nowaka została wydana decyzja ustalająca jego zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn na kwotę 30 000 zł Termin płatności zobowiązania mijał 15 stycznia 2000 r. Jan Nowak nie uiścił w terminie zobowiązania. W kilka tygodni później wniósł do organu podatkowego wniosek o odroczenie zapłaty zaległości podatkowej . W dniu 20 kwietnia 2000 r. organ podatkowy wydał decyzję, w której odroczył zapłatę zaległości podatkowej Jana Nowaka, do 20 sierpnia 2000 r. We wskazanym terminie Jan Nowak również nie uiścił zaległości podatkowej. Z niewiadomych dla Jana Nowaka przyczyn organ podatkowy nie przystępował do egzekucji zaległej kwoty wraz z odsetkami. Dopiero kilka lat później 30 marca 2006 r. organ podatkowy przystąpił do egzekucji wskazanej zaległości. Jan Nowak uznał, iż jest to działanie bezprawne , bowiem jego zobowiązanie przedawniło się z dniem 31 grudnia 2005 r. Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie i ocenić zasadność działania organów podatkowych oraz twierdzeń Jana M.

48 Odpowiedź: Zgodnie z art. 70 par. 1 zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Par. 2 Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się , a rozpoczęty ulega zawieszeniu: 1) Od dnia wydania decyzji , o których mowa w art. 67apar1 pkt 1 lub 2, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej; 2) Od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych do dnia upływu przedłużonego terminu. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż Jan Nowak nie miał racji i jego zobowiązanie nie uległo przedawnieniu. Zobowiązanie to przekształciło się w zaległość podatkową 16 stycznia 2000 r. CO do zasady przedawniłoby się 31 grudnia 2005 r. jednakże bieg przedawnienia uległ zawieszeniu na okres: od dnia wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności zaległości podatkowej, czyli od dnia 20 kwietnia 2000 r. do dnia następnego po dniu wskazanym jako termin płatności odroczonego terminu płatności zaległości podatkowej czyli do 20 sierpnia 2000 r. W takim przypadku termin przedawnienia zobowiązania zaistniał dopiero 30 kwietnia 2006 r. ( bo 4 miesiące liczone od 1 stycznia 2006 r. )

49 Kazus nr 5 Zobowiązanie podatkowe pana Kowalskiego z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych przedawnia się z upływem r. 5 grudnia 2003 r. pan Kowalski otrzymał decyzję urzędu skarbowego w tej sprawie. 19 grudnia 2003 r. złożył odwołanie od decyzji, jednocześnie uiszczając zaległy podatek. Organ II instancji rozpoznał odwołanie i utrzymał w mocy decyzję urzędu skarbowego przy czym przedmiotową decyzję doręczył Kowalskiemu 5 stycznia 2004 r. Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie i ocenić zasadność działania organów podatkowych

50 Odpowiedź : Ponieważ decyzja izby skarbowej nie została doręczona do 31 grudnia 2003 r., a Zgodnie z uchwałą siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 października 2003 r. (sygn. akt FPS 8/03), w której stwierdzono, iż zobowiązanie podatkowe przedawnia się, jeżeli pięcioletni termin przedawnienia upłynął przed wydaniem decyzji organu odwoławczego – zobowiązanie uległo przedawnieniu. W związku z tym izba skarbowa powinna uchylić decyzję urzędu skarbowego i umorzyć postępowanie. Uiszczona natomiast przez pana Kowalskiego zaległość jest nadpłatą podlegającą zwrotowi. Jeżeli pan Kowalski nie zapłaciłby zaległości w grudniu 2003 r., urząd skarbowy mógłby zdążyć zastosować wobec niego środek egzekucyjny, co spowodowałoby, iż bieg terminu przedawnienia zostałby przerwany. Warto zaznaczyć , iż ma to miejsce nawet wtedy, gdy decyzja organu I instancji została skutecznie doręczona jeszcze przed jego upływem. Jak podkreślono w uchwale, art. 70 ordynacji podatkowej nie daje podstaw do uznania, że bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany przez wydanie decyzji organu I instancji. Okoliczności, w jakich termin ten zostaje przerwany, wymienione są wyczerpująco w dalszej części przepisu i nie ma wśród nich wydania decyzji pierwszoinstancyjnej.

51 Kazus 6 Zobowiązanie podatkowe spółki ABC przedawnia się z upływem 2003 r. W 2002 r. urząd skarbowy wszczął postępowanie podatkowe i określił spółce zaległość podatkową. W dalszym toku postępowania izba skarbowa podtrzymała decyzję urzędu. W styczniu 2003 r. spółka wniosła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Czy w takiej sytuacji rzeczywiście dojdzie do przedawnienia z upływem roku 2003 r.?

52 Odpowiedź: Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony z dniem wniesienia skargi do sądu administracyjnego – do dnia doręczenia organowi podatkowemu orzeczenia sądu wraz z jego uzasadnieniem (art. 70 § 6 i 7 ordynacji podatkowej). Regulacja ta obowiązuje od 1 stycznia r. Dlatego też: Zobowiązanie jednak nie przedawni się wraz z upływem 2003 r., ponieważ z dniem wniesienia skargi bieg terminu został zawieszony.

53 Praca domowa: 1. Interpretacje przepisów prawa podatkowegoII. Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych III. Postępowanie podatkowe