1 Zajęcia nr 5

2 INTERPRETACJE PRZEPISÓW PRAWA PODATKOWEGO

3 Przed wejściem w życie Ordynacji podatkowej funkcję informowania podatników o obowiązującym prawie wypełniała zasada informacji prawnej przewidziana w art. 9 KPA. Pod rządami KPA przyjmowano w doktrynie, że: "zasadniczą racją ustanowienia obowiązku informacji prawnej jest to, że odrzuca się fikcję powszechnej znajomości prawa. Obywatel, który kieruje swoją sprawę do organu, nie może być traktowany jako znający prawo w pełnym zakresie (...), organ administracji musi (...) dbać o zgodne z prawem działanie wszystkich uczestników postępowania, chronić interes społeczny i słuszny interes jednostki" (J. Borkowski, J. Jendrośka, R. Orzechowski, A. Zieliński, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, s. 74).

4 W Ordynacji podatkowej zasadę tę zmodyfikowano w artW Ordynacji podatkowej zasadę tę zmodyfikowano w art. 121 § 2 OrdPod na niekorzyść podatników (por. J. Zimmermann, Ordynacja podatkowa, s. 19–21). Ogranicza ona obowiązki organów podatkowych do udzielania tylko informacji i wyjaśnień niezbędnych w postępowaniu podatkowym i tylko w związku z przedmiotem tego postępowania. Zasada z art. 121 § 2 obowiązuje także w ramach czynności sprawdzających i kontroli podatkowej (art. 280 i 292 OrdPod). Udzielanie informacji o przepisach materialnego prawa podatkowego, które pozostawało w polu zastosowania art. 9 KPA, przejęły obecnie przepisy o interpretacjach podatkowych. Dzięki temu istnieją teraz dwa "kanały informacyjne": pierwszy wynikający z zasady art. 121 § 2 OrdPod oraz drugi wynikający z przepisów art. 14a–14s OrdPod.

5 Rodzaje interpretacjiW Ordynacji podatkowej uregulowano dwojakiego rodzaju interpretacje podatkowe. Pierwsze z nich to wydawane przez Ministra Finansów interpretacje ogólne (art. 14a OrdPod), a drugie to – wydawane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – interpretacje indywidualne (art. 14b § 1 OrdPod). Te ostatnie wiążą się z uprawnieniem podatnika (płatnika, inkasenta) do żądania od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej udzielenia pisemnej interpretacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach.

6 Z dniem 1 stycznia 2017 r. weszły w życie przepisy ustanawiające dwa nowe instrumenty, które dają podatnikom ochronę prawną w sytuacji, gdy zastosują się do zawartego w nich stanowiska organów podatkowych. Są to: objaśnienia podatkowe, wydawane z urzędu przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, tj. ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego, dotyczących stosowania tych przepisów i ich zmiany (nowe brzmienie art. 14a § 1 oraz art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej). Będą one zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów pod nazwą „Objaśnienia podatkowe", wraz z oznaczeniem daty ich zamieszczenia, utrwalona praktyka interpretacyjna organów Krajowej Administracji Skarbowej (dodany art. 14n § 4-7 obowiązuje o r.). Rozumie się przez to wyjaśnienia zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa podatkowego, które dominują w interpretacjach indywidualnych wydawanych w takich samych stanach faktycznych lub w odniesieniu do takich samych zdarzeń przyszłych oraz w takim samym stanie prawnym, w trakcie okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu rozliczeniowego.

7 ! W przypadku jednak – gdy w tym czasie zastosowanie mają wydane w  odniesieniu do takiego samego zagadnienia: interpretacja ogólna lub objaśnienia podatkowe, wydane w takim samym stanie prawnym przed rozpoczęciem lub w trakcie okresu rozliczeniowego, to począwszy od dnia opublikowania takiej interpretacji ogólnej lub zamieszczenia takich objaśnień podatkowych – przez utrwaloną praktykę interpretacyjną należy rozumieć odpowiednio wyjaśnienie zakresu i sposobu stosowania przepisów prawa podatkowego, wynikające z interpretacji ogólnej lub wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego, które dotyczy stosowania tych przepisów, zawarte w objaśnieniach podatkowych.

8 !!! Podatnik, który zastosuje się do stanowiska wynikającego z objaśnień podatkowych lub utrwalonej praktyki interpretacyjnej, korzysta z ochrony prawnej na takich samych zasadach jak podatnik, który zastosował się do otrzymanej interpretacji indywidualnej.

9 Interpretacje ogólne art. 14 a OP:Interpretacji prawa podatkowego dokonuje z urzędu lub na wniosek minister właściwy do spraw finansów publicznych. Istotą interpretacji ogólnych jest dążenie do tego, aby wszystkie podległe mu organy podatkowe i organy kontroli skarbowej jednolicie stosowały te przepisy i aby podatnicy mieli świadomość, jaka jest wykładnia danego przepisu dokonana przez Ministra Finansów. Interpretacje ogólne adresowane są do organów podatkowych i dotyczą problemów prawa podatkowego. Wydane przez Ministra Finansów interpretacje ogólne publikowane są w Dzienniku Urzędów Ministra Finansów oraz BIP. MF wydając interpretacje ogólne uwzględnia orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

10 Od 1 stycznia 2012 r. interpretacje mogą być wydawane nie tylko z urzędu, ale także na wniosek, przy czym wnioskodawcom nie może być organ administracji publicznej. Wnioskodawcą mogą być natomiast podatnicy, a także np. organizacje zrzeszające przedsiębiorców. Wniosek o wydanie interpretacji ogólnej składa się na urzędowym formularzu, musi zawierać argumenty przemawiające za koniecznością jej wydania, w szczególności: przedstawienie zagadnienia oraz wskazanie przepisów prawa podatkowego wymagających wydania interpretacji ogólnej; wskazanie niejednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego  w określonych decyzjach, postanowieniach oraz interpretacjach indywidualnych wydanych przez organy podatkowe w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych, oraz w takich samych stanach prawnych.

11 WNIOSEK O WYDANIE INTERPRETACJI OGÓLNEJ ORD-OG [nowy wzór wniosku ] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 17 lutego 2017 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji ogólnej oraz sposobu uiszczenia opłaty za wniosek (Dz. U Poz. 352)

12 Interpretacja indywidualna art. 14 b OPNa pisemny wniosek zainteresowanego Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretacje przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną) Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej może wystąpić dwóch lub więcej zainteresowanych uczestniczących w tym samym zaistniałym stanie faktycznym albo mających uczestniczyć w tym samym zdarzeniu przyszłym (wniosek wspólny –art. 14r§1 OP) Obok podatników , inkasentów, a także ich następców prawnych i osób trzecich odpowiadających za zaległości podatkowe, OP przewiduje także możliwość o ubieganie się o interpretacje przez podmioty, które dopiero mogą uzyskać status podatnika, płatnika lub inkasenta, czy też osoby trzeciej odpowiadającej za zaległości podatkowe, jeżeli planują one podjęcie działań na terytorium Polski, a więc np. potencjalny inwestor, planujący założenie spółki lub nabycie udziałów/akcji. Ponadto z wnioskiem o wydanie interpretacji może wystąpić także zagraniczny przedsiębiorca który zamierza utworzyć w Polsce przedstawicielstwo.

13 Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej powinien spełniać następujące wymagania:musi być złożony na piśmie (art. 14b § 1); może dotyczyć tylko indywidualnej sprawy zainteresowanego (art. 14b § 1); może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego, jak i zdarzeń przyszłych (art. 14b § 2); informacje wymienione w pkt 3 muszą być przedstawione w sposób wyczerpujący (art. 14b § 3); przedmiotem wniosku nie mogą być te elementy stanu faktycznego, które w dniu złożenia wniosku są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno- skarbowej albo gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego (art. 14b § 5); musi zawierać własne stanowisko zainteresowanego w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego lub zdarzenia przedstawionego we wniosku (art. 14b § 3); musi zawierać oświadczenie wnioskodawcy złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego. W razie złożenia fałszywego oświadczenia wydana interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4).

14 Interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku przez organ właściwy do jej wydania. Do tego terminu nie wlicza się terminów i okresów, o których mowa w art. 139 § 4 u.o.p. (zob. art. 14d u.o.p.) W razie niewydania interpretacji indywidualnej we wskazanym wyżej terminie, uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie.

15 Zmiana w zakresie ochrony prawnej wynikającej z interpretacji indywidualnejod 1 stycznia 2017 r. zmodyfikowano zakres ochrony przysługujący podatnikom, którym wydano indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego. Zgodnie z regulacjami, które obowiązywały do końca 2016 r., przepisów art. 14k–14n Ordynacji podatkowej, które przyznawały podatnikom ochronę prawną przed negatywnymi konsekwencjami zastosowania się do stanowiska zawartego w wydanej im interpretacji indywidualnej nie stosowało się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowiły element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej: z zastosowaniem art. 119a (dot. klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania); w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

16 Od 1 stycznia 2017 r. wyłączenie ochrony prawnej, wynikającej z interpretacji indywidualnej, ma zastosowanie również do interpretacji indywidualnych wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, jeżeli korzyść podatkowa wynikająca ze stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, który jest przedmiotem interpretacji indywidualnej, została uzyskana od 1 stycznia 2017 r.

17 1. Szef Administracji Skarbowej ma prawo zmienić taką (domniemaną) interpretację z urzędu, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (zob. art. 14e w związku z art. 14o § 2 u.o.p.). Prawo do zmiany interpretacji – z tych samych powodów – dotyczy również interpretacji wydanej przez Ministra Finansów w ustawowym, trzymiesięcznym terminie (zob. art. 14e u.o.p.). Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej może z urzędu: 1)   zmienić interpretację indywidualną na etapie rozpatrywania wezwania do usunięcia naruszenia prawa; 2)   stwierdzić wygaśniecie interpretacji indywidualnej, jeżeli jest ona niezgodna z interpretacją ogólną wydaną w takim samym stanie prawnym; 3)  uchylić wydaną interpretację indywidualną i wydać postanowienie, o którym mowa w art. 14b § 5a; 4)  zmienić postanowienie, o którym mowa w art. 14b § 5a, w przypadku zmiany interpretacji ogólnej wskazanej w tym postanowieniu; 5)   uchylić postanowienie, o którym mowa w art. 14b § 5a, jeżeli przedstawione we wniosku stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe nie odpowiadają zagadnieniu będącemu przedmiotem wskazanej w postanowieniu interpretacji ogólnej, i rozpatruje wniosek o interpretację indywidualną. 3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może z urzędu zmienić wydaną interpretację ogólną lub objaśnienia podatkowe, jeżeli stwierdzi ich nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, TK lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ( art. 14da OP)

18 ! W przypadku, gdy organ podatkowy nie zgodzi się ze stanowiskiem wnioskodawcy przedstawionym we wniosku jest on zobowiązany nie tylko do wskazania przyczyn, dla których ze stanowiskiem tym się nie zgadza, lecz także do zawarcia wskazania prawidłowego stanowiska w sprawie wraz z uzasadnieniem prawnym. ! W przeciwieństwie do interpretacji ogólnej w przypadku interpretacji indywidualnej, wnioskodawcy przysługuje prawo zaskarżenia otrzymanej interpretacji do sądu administracyjnego ( art. 3§2 pkt 4a PPSA) Złożenie skargi musi zostać poprzedzone wezwaniem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej do usunięcia naruszenia prawa, co powinno zostać złożone w terminie 14 dni od doręczenia wnioskodawcy interpretacji indywidualnej ( art. 52§3 PPSA). Skargę do Sądu za pośrednictwem Ministra Finansów –wnosi się w terminie 30 dni od doręczenia wnioskodawcy odpowiedzi na ww. wezwanie lub, jeżeli odpowiedź taka nie została udzielona, w terminie 60 dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa ( art. 53§2 PPSA)

19 ZASADA NIESZKODZENIA:Istota interpretacji prawa podatkowego znajduje swoje odzwierciedlenie w tzw. zasadzie nieszkodzenia, czyli w regulacji odnoszącej się do konsekwencji zastosowania się do interpretacji ( zarówno ogólnej jak i indywidualnej). Zastosowanie się do interpretacji ogólnej przed jej zmianą nie może szkodzić temu, kto się do niej zastosował. Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy.

20 ! Wnioskodawca może powołać się na zasadę nieszkodzenia wyłącznie wówczas, gdy stan faktyczny przedstawiony we wniosku o wydanie interpretacji jest tożsamy z rzeczywistym/faktycznie istniejącym. Tożsamość stanu faktycznego dotyczy istotnych elementów, nie zaś najdrobniejszych szczegółów. ! Zasada nieszkodzenia będzie miała zastosowanie również w przypadku zastosowania się spółki do interpretacji indywidualnej wydanej na wniosek osób planujących utworzenie spółki a także oddziału lub przedstawicielstwa zagranicznego , jeżeli wydano ją na wniosek tworzącego je przedsiębiorstwa zagranicznego.

21 ! Ordynacja podatkowa rozróżnia jednak dodatkowe konsekwencje zastosowania się do interpretacji w zależności od tego kiedy zaistniały skutki podatkowe związane ze zdarzeniem któremu odpowiada stan faktyczny będący przedmiotem interpretacji. Jeżeli bowiem skutki te miały miejsce przed opublikowaniem interpretacji ogólnej lub doręczeniem interpretacji indywidualnej, fakt zastosowania się przez podatnika do ww. interpretacji nie zwolni go z obowiązku zapłaty podatku (zaległości podatkowej)

22 Innymi słowy… Zakres ochrony prawnej wnioskodawcy przed błędną interpretacją prawa podatkowego uzależniony jest, najogólniej rzecz biorąc, od tego, czy wniosek o interpretację dotyczy zaistniałego już stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego. Błędna interpretacja (tj. taka interpretacja, która uległa zmianie lub która nie została uwzględniona w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej) zwalnia z obowiązku zapłaty podatku tylko wówczas gdy wniosek o interpretację dotyczył zdarzenia przyszłego (tzn. takiego, którego skutki podatkowe nastąpiły dopiero po doręczeniu tej interpretacji). Natomiast w sytuacji, gdy wniosek dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (tzn. gdy skutki podatkowe zdarzenia objętego wnioskiem nastąpiły przed datą doręczenia interpretacji), wówczas zastosowanie się przez podatnika do błędnej interpretacji nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku. Zwalnia jedynie z obowiązku zapłaty odsetek za zwłokę oraz z odpowiedzialności karnej skarbowej (zob. art. 14k-14m u.o.p.).

23 Na podstawie art. 14b § 7 o.p. Minister Finansów wydał w dniu 17 lutego 2017 r. rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U ). Stosowanie tego wzoru (formularza) jest obligatoryjne w odniesieniu do wniosków składanych do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Organ przyjmujący wniosek o wydanie interpretacji może wezwać wnioskodawcę do złożenia wniosku odpowiadającego wzorowi zawartemu w cyt. rozporządzeniu. Natomiast wnioski o wydanie indywidualnych interpretacji prawa podatkowego składane do samorządowych organów podatkowych nie muszą być składane na formularzu, którego wzór jest określony przez Ministra Finansów.

24 WNIOSEK O WYDANIE INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJORD-IN (8) [nowy wzór od r.] Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów(1) z dnia 17 lutego 2017 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oraz sposobu uiszczenia opłaty za wniosek (dz. u. z dnia 24 lutego 2017 r.) Dz.U

25 W związku z wymaganiami stawianymi wnioskowi o wydanie interpretacji indywidualnej, a w szczególności w odniesieniu do kwestii przedstawienia stanu faktycznego wykształciło się bogate orzecznictwo sądów administracyjnych. Należy mieć je na uwadze zarówno przy składaniu, jak i rozpatrywaniu wniosków oraz badaniu przez sąd zaskarżonych interpretacji. Oto najważniejsze orzeczenia: 1) w wyroku WSA w Kielcach z dnia 23 grudnia 2009 r. (I SA/Ke 472/09, LEX nr ) podkreślono, że specyfika postępowania w sprawie wydania pisemnej interpretacji polega między innymi na tym, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w ramach stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz wyrażonej przez niego oceny prawnej (stanowisko podatnika). Organ podatkowy nie przeprowadza w tego rodzaju sprawach postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku tylko do tych okoliczności wyraża następnie swoje stanowisko, które winno być ustosunkowaniem się do stanowiska prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę, a w razie negatywnej oceny stanowiska wyrażonego we wniosku winno wskazywać prawidłowe stanowisko z uzasadnieniem prawnym (art. 14b § 3 i art. 14c § 1 i 2 o.p.);

26 w wyroku WSA w Lublinie z dnia 20 stycznia 2010 rw wyroku WSA w Lublinie z dnia 20 stycznia 2010 r. (I SA/Lu 583/09, LEX nr ) uznano, że specyfika postępowania w sprawie wydania pisemnej interpretacji polega m.in. na tym, że organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie na podstawie stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz wyrażonej przez niego oceny prawnej (stanowisko podatnika). Opisany we wniosku stan faktyczny sprawy może odnosić się do zdarzeń już zaistniałych lub zdarzeń przyszłych. Dlatego też organ podatkowy nie przeprowadza w tego rodzaju sprawach postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności faktycznych podanych we wniosku i w stosunku tylko do tych okoliczności wyraża następnie swoje stanowisko, które musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę; 3) w wyroku WSA w Warszawie z dnia 15 stycznia 2010 r. (III SA/Wa 1246/09, LEX nr ) podkreślono, iż interpretacja indywidualna wydawana jest w ramach takiego zaistniałego stanu faktycznego, jaki zostanie przedstawiony we wniosku. To na wnioskodawcy ciąży obowiązek "wyczerpującego" opisania tego stanu. Przesłanka ta będzie spełniona wówczas, gdy zostaną podane wszystkie niezbędne okoliczności faktyczne, które mają znaczenie dla dokonania właściwej kwalifikacji prawnej, tj. najpierw wyrażenia oceny prawnej przez samego wnioskodawcę, a następnie dokonanie oceny tego stanowiska przez organ wydający interpretację. Wnioski prawne muszą korespondować z przedstawionym stanem faktycznym;

27 w wyroku WSA w Warszawie z dnia 29 lipca 2008 rw wyroku WSA w Warszawie z dnia 29 lipca 2008 r. (II SA/Wa 509/08, LEX nr ) zauważono, że ze względu na to, że ustalenie stanu faktycznego nie jest przedmiotem postępowania w sprawie o wydanie urzędowej interpretacji, należy przyjąć, iż stan ten jest stanem hipotetycznym, określonym przez wnioskującego o interpretację. Dla rozstrzygnięcia kwestii prawnych nie jest bowiem istotne rzeczywiste wystąpienie określonych zdarzeń; 5) NSA w wyroku z dnia 19 lipca 2011 r. (I FSK 1122/10, LEX nr ) stwierdził, że organ dokonuje jedynie oceny prawnej przedstawionego przez podatnika stanu faktycznego, bez możliwości jego modyfikowania czy też prowadzenia postępowania dowodowego w trybie przepisówdziału IV o.p. Zatem kontrola sądu administracyjnego w swej istocie powinna polegać na ocenie, czy za podstawę udzielonej przez organ interpretacji podatkowej posłużył stan faktyczny przedstawiony przez skarżącego we wniosku o interpretację podatkową, a jeśli tak, to czy organ w sposób prawidłowy zinterpretował przepisy praw;

28 NSA uznał, że w postępowaniu w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji nie może toczyć się spór o stan faktyczny (wyrok z dnia 10 czerwca 2011 r., II FSK 726/11, LEX nr ), a specyfika postępowania w sprawie wydania pisemnej interpretacji polega między innymi na tym, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w ramach stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz wyrażonej przez niego oceny prawnej (stanowisko podatnika). Organ ten ogranicza się wobec tego do analizy okoliczności podanych we wniosku (wyrok z dnia 25 maja 2011 r., II FSK 50/10, LEX nr ). W razie gdy stan faktyczny ustalony przez organy w postępowaniu podatkowym prowadzonym zgodnie z regułami rządzącymi tym postępowaniem będzie różnił się od stanu przedstawionego we wniosku o interpretację, a różnica ta będzie na tyle istotna, że będzie wywierała wpływ na jego kwalifikację prawną, wnioskodawca nie będzie mógł skorzystać z uprawnień wynikających z art. 14k i n. o.p. (wyrok z dnia 27 stycznia r., I FSK 1852/08, LEX nr ). Jeżeli (w opinii organu podatkowego) wnioskodawca zakwalifikuje stan faktyczny na podstawie nieadekwatnych w odniesieniu do danego przedmiotu przepisów prawa, organ podatkowy jest zobowiązany przeprowadzić analizę możliwości ich zastosowania, w wyniku której winien negatywnie ocenić stanowisko prawne przedstawione we wniosku. Powyższa ocena organu interpretacyjnego dotyczyć winna konkretnych przepisów prawa zawartych w stanowisku własnym wnioskodawcy i nie będzie dokonywana na podstawie innych, jakichkolwiek, niewymienionych we wniosku, unormowań (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r., II FSK 944/10, LEX nr ). Przyjęcie wadliwego stanu faktycznego, jeśli sąd wskaże, jaki stan faktyczny przyjął za podstawę orzekania, nie stanowi naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. (wyrok z dnia 23 marca 2010 r., II FSK 1734/08, LEX nr );

29 ULGI W SPŁACIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

30 Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych:Rozdział 7a został dodany z dniem 1 września 2005 r. ustawą z dnia 30 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 143, poz z późn. zm.) W nowym rozdziale zostały zamieszczone następujące rodzaje ulg: 1) odroczenie terminu płatności podatku i zapłaty zaległości, 2) odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, 3) umorzenie zaległości podatkowej i opłaty prolongacyjnej. Nie zostały zamieszczone w tym rozdziale ulgi stosowane przez organy podatkowe na podstawie art. 22 § 2 (zwolnienie płatnika z obowiązku pobrania podatku oraz ograniczenie poboru zaliczek na podatek) i na podstawie art. 48 (odroczenie terminów wynikających z przepisów prawa podatkowego).

31 1) odroczenie terminu płatności podatku i zapłaty zaległości, W art. 67a wyznaczono zakres stosowania instytucji rozdziału 7a. Przewidziano, że organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może: 1) odroczenie terminu płatności podatku i zapłaty zaległości, 2) odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, 3) umorzenie zaległości podatkowej i opłaty prolongacyjnej.

32 Przesłanki stosowania ulg w spłacie zobowiązańWniosek podatnika - Wniosek podatnika z reguły wszczyna postępowanie w sprawie ulg w spłacie podatków. Uprawniony do wniesienia wniosku jest tylko podatnik. Nie może tego zrobić np. osoba trzecia odpowiedzialna za zaległość podatnika. Jeżeli wniosek wnosi inna osoba, np. osoba bliska niebędąca pełnomocnikiem, postępowanie takie, na podstawie art. 165a OP, nie jest wszczynane. Wskazany przepis znajduje zastosowanie również w sytuacji, gdy wniosek dotyczy ulgi, która przez organ podatkowy nie może być przyznana. Złożenie wniosku o zastosowanie ulgi w spłacie samo w sobie nie chroni podatnika przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego. W praktyce jednakże, do czasu rozpatrzenia wniosku przez organ podatkowy, faktycznie nie są w wielu przypadkach prowadzone czynności egzekucyjne.

33 Organ podatkowy jest związany treścią wniosku w tym sensie, że nie może zastosować innej ulgi niż ta, o którą prosi podatnik .Jeżeli podatnik wnosi o rozłożenie na raty, organ podatkowy nie może zastosować odroczenia terminu płatności podatku czy też - chociaż jest to rozwiązanie korzystniejsze dla podatnika - umorzyć zaległości podatkowej. Podobnie rzecz ma się w sytuacji, gdy z wniosku podatnika wynika, że chce on umorzenia zaległości w części - organ podatkowy nie może wyjść poza granice wniosku i umorzyć zaległość w całości. Przyznając ulgę, organ może natomiast nie uwzględnić wniosku w całości i np. skrócić termin odroczenia wskazany we wniosku czy też umorzyć zaległości w kwocie niższej niż wnioskowana.

34 W składanych wnioskach podatnicy mogą alternatywnie formułować żądaniaW składanych wnioskach podatnicy mogą alternatywnie formułować żądania. Mogą np. wnosić o umorzenie zaległości lub jej rozłożenie na raty albo też o rozłożenie na raty, lub odroczenie terminu płatności. Organ podatkowy w ramach uznania administracyjnego zadecyduje o "wyborze" jednej z wnioskowanych ulg.

35 Poza treścią żądania, co już zostało zasygnalizowane wyżej, powinien on wskazać, co też w praktyce rodzi problemy, okoliczności, które jego zdaniem uzasadniają jego "ważny interes" lub "interes publiczny". W literaturze wskazuje się, że "interes podatnika" to pewien stan oczekiwania, określona potrzeba zachowania posiadanych już korzyści lub wyczekiwania na pojawienie się pewnego dobra. Natomiast "interes publiczny" Należy go rozumieć jako dyrektywę postępowania, nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa lub danej społeczności lokalnej (jednostka samorządu terytorialnego), takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego itp

36 Na podstawie analizy orzecznictwa można wskazać na kilka głównych tez, precyzujących te niedookreślone pojęcia:

37 "Ważny interes podatnika to sytuacja, gdy z powodu nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie jest w stanie uregulować zaległości podatkowych. Będzie to utrata możliwości zarobkowania, utrata losowa majątku. Interes publiczny to sytuacja, gdy zapłata zaległości podatkowych spowoduje konieczność sięgania przez podatnika do środków pomocy państwa, gdyż nie będzie w stanie zaspokajać swoich potrzeb materialnych" (wyrok NSA z dnia 22 kwietnia 1999 r., SA/Sz 850/98, POP 2000, z. 6, poz. 168). "Przesłanka "ważnego interesu podatnika" wymaga ustalenia sytuacji majątkowej podatnika, skutków ekonomicznych, jakie wystąpią w wyniku realizacji zobowiązania dla niego i jego rodziny. Jednak organ podatkowy musi mieć na uwadze i to, że między innymi względy społeczne wymagają również, żeby zobowiązanie podatkowe było realizowane, a podatnik pochopnie nie był z nich zwalniany" (wyrok NSA z dnia 21 marca 2001, I SA/Ka 577/00, LEX nr 47500).

38 "Pojęcia ważnego interesu podatnika nie można ograniczać tylko i wyłącznie do sytuacji nadzwyczajnych czy też zdarzeń losowych uniemożliwiających uregulowanie zaległości podatkowych, albowiem pojęcie to funkcjonuje w zdecydowanie szerszym znaczeniu, uwzględniającym nie tylko sytuacje nadzwyczajne, ale również normalną sytuację ekonomiczną podatnika, wysokość uzyskiwanych przez niego dochodów oraz wydatków, a w tym względzie również wydatków ponoszonych w związku z ochroną zdrowia własnego lub członków najbliższej rodziny (koszty leczenia). W związku z tym w postępowaniu podatkowym wszczętym wnioskiem podatnika o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych szczególny nacisk winien być położony na analizę sytuacji rodzinnej podatnika" (wyrok NSA z 10 marca 2009 r., I FSK 31/08, LEX nr ).

39 "Przy ocenie istnienia kierunkowej dyrektywy wyboru "interesu publicznego" należy mieć również na uwadze zasadę prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych (art § 1 ordynacji podatkowej). Z zasady tej wynika zakaz przerzucania na podatnika błędów lub uchybień popełnionych przez organy podatkowe w procesie stosowania obowiązujących przepisów" (wyrok WSA z dnia 9 czerwca 2004 r., III SA 394/03, POP 2005, z. 4, ONSAiWSA 2005, nr 6, poz. 129). "Interes publiczny to dyrektywa postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa lub danej społeczności lokalnej (jednostka samorządu terytorialnego), takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego itp." (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 6 lipca 2010 r., I SA/Bk 156/10, LEX nr ).

40 "Podatnik, który prowadzi działalność gospodarczą, powinien zważać na wysokość dochodów, obciążenia oraz zabezpieczyć środki na ten cel. Niemożliwe jest umarzanie przez organ podatkowy kolejnych rat podatku firmie przynoszącej zyski. Byłoby to bowiem kredytowanie działalności gospodarczej przez Skarb Państwa" (wyrok WSA w Olsztynie z dnia 7 maja 2009 r., I SA/Ol 157/09, Wspólnota 2009, nr 25, s. 42). "Przyznanie ulgi płatniczej w sytuacji, gdy podatnik świadomie nie odprowadzał podatku, mimo, że dysponował niezbędnymi ku temu środkami, powodowałoby premiowanie zamierzonych przez podatnika działań niezgodnych z prawem" (wyrok NSA z dnia 30 października 2009 r., II FSK 805/08, POP 2010, z. 2, poz. 130). "Mimo iż choroba nowotworowa jest niewątpliwie istotnym zdarzeniem, które należy uwzględniać w procesie decyzyjnym o przyznaniu bądź odmowie przyznania ulgi, to jednak nie stanowi ona samoistnie podstawy do umorzenia zaległości podatkowych" (wyrok NSA z dnia 22 marca 2012 r., II FSK 1842/10, LEX nr ).

41 Niepowodzenia podatnika w działalności gospodarczej (wynikające ze skutków umów cywilnoprawnych), a także w życiu osobistym - nie mogą skutkować obowiązkiem przyznania ulg podatkowych w spłacie zaległych zobowiązań podatkowych, ciążących na płatniku podatku (wyr. NSA z r., I SA/Gd 1623/97, niepubl.; wyr. NSA z r., III SA 5402/98, niepubl.). Bez znaczenia jest także, kto jest kontrahentem strony i zalega podatnikowi z płatnościami (Skarb Państwa czy osoba fizyczna). To podatnik ponosi ryzyko związane z działalnością gospodarczą (wyr. NSA z r., III SA 7567/98, niepubl.). Również brak doświadczenia oraz chwilowe niepowodzenia finansowe, skutkujące powstaniem strat w prowadzonej działalności, nie mają charakteru przesłanek, których wystąpienie mogłoby stanowić podstawę umorzenia zaległości (wyr. NSA z r., I SA/Gd 1849/97, niepubl

42 Kiedy trudna sytuacja finansowa podatnika może jednak być podstawą do zastosowania ulg w spłacie zobowiązań podatkowych?

43 Jeżeli niezawinione pogorszenie sytuacji podatnika (npJeżeli niezawinione pogorszenie sytuacji podatnika (np. wskutek kradzieży) miałoby doprowadzić podatnika do korzystania z pomocy opieki społecznej, a tym samym przerzucenia ciężaru jego utrzymania na Skarb Państwa (wyr. NSA z r., SA/Wr 2233/94, niepubl.) Jest ono uzasadnione w przypadkach spowodowanych działaniem czynników, na które podatnik nie może mieć wpływu i które są niezależne od sposobu jego postępowania (wyr. NSA z r., SA/GD 295/91, POP 1994, Nr 1, poz. 7). brak środków na pokrycie niezbędnych wydatków bieżących, koniecznych do utrzymania rodziny, w tym małoletnich dzieci, spowodowany niskimi dochodami; brak ten może być w określonych okolicznościach uznany za podstawę umorzenia (wyr. NSA z r., I SA/Łd 1120/97, niepubl.) pożar, choroba oraz bezrobocie osoby zobowiązanej, jeżeli nie posiada ona innych źródeł dochodu pozwalających na spłatę należności (wyr. NSA z r., SA/PO 3597/93, Wspólnota 1994, Nr 39, s. 14).

44 gdy zapłata zaległości podatkowych naruszałaby elementarne zasady sprawiedliwości i praworządne relacje między obywatelami a państwem (wyr. NSA z r., III SA 5402/98, niepubl.). Do takich przypadków zaliczyć można np. znaczne obniżenie zdolności płatniczej podatnika, spowodowane klęską lub innym wypadkiem losowym, a także podważenie w istotny sposób warunków egzystencji jego rodziny lub spowodowanie upadku gospodarstwa bądź też prowadzonego zakładu w wyniku spłaty lub wyegzekwowania zaległości podatkowych (wyr. NSA z r., III SA 233/84, ONSA 1984, Nr 1, poz. 47)

45 "Organ podatkowy obowiązany jest nie tylko do ustalania, czy zachodzą przesłanki wymienione w art. 67 § 1 (ważny interes podatnika lub interes publiczny), lecz także obowiązany jest do wyważenia interesu społecznego z indywidualnym interesem strony, gdyż zobowiązuje go do tego art. 2 Konstytucji RP w każdym przypadku, w którym w sprawie ma zastosowanie norma prawna uzależniająca załatwienie sprawy od tzw. uznania administracyjnego" (wyrok NSA z dnia 8 października 2002 r., I SA/Wr 1458/01, POP 2004, z. 3, poz. 59).

46 Uznanie administracyjneMusi zatem wszechstronnie wyjaśnić okoliczności faktyczne po to, aby na tej podstawie stwierdzić, czy występuje "ważny interes podatnika" lub "interes publiczny". Ustalenie istnienia tych przesłanek nie wiąże organu podatkowego w tym sensie, że nie musi on podjąć korzystnej dla podatnika decyzji . Może bowiem - w ramach swojego uznania - zadecydować o odmowie odroczenia terminu, nawet wówczas, gdy istnieje np. "ważny interes podatnika". Decyzja taka wymaga stosownego uzasadnienia.

47 Odroczenie terminu płatności podatku oraz zapłaty zaległości podatkowych

48 Nie ma podstaw prawnych do odroczenia terminu, który upłynąłNie ma podstaw prawnych do odroczenia terminu, który upłynął. Decydujące znaczenie ma tu, co nie jest powszechnie akceptowane, dzień podejmowania decyzji przez organ podatkowy. W sytuacji gdy podatnik złożył wniosek o odroczenie terminu płatności przed jego upływem, a organ podatkowy podejmuje decyzję po jego upływie, nie może tego terminu odroczyć. W takim przypadku może być podjęta decyzja o odroczeniu zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Nie ma przy tym konieczności umarzania postępowania jako bezprzedmiotowego, z uwagi na upływ terminu płatności. W literaturze wskazywany jest inny sposób rozwiązywania omawianego problemu . W przypadku gdy wniosek podatnika został złożony przed upływem terminu płatności podatku (nawet ostatniego dnia), organ podatkowy może wydać decyzję o odroczeniu (bądź nie) terminu płatności, pomimo że on upłynął.

49 Decyzje o odroczeniu terminu płatności podatku (zaległości) wygasają z mocy prawa, w sytuacji gdy odroczony termin nie został zachowany (art. 259 o.p.). Przestaje zatem istnieć z mocy prawa termin zapłaty odroczonego podatku (zaległości). Nie może tego zmienić decyzja organu podatkowego wydana po upływie odroczonego terminu płatności, bez względu na to, kiedy został złożony wniosek podatnika o odroczenie terminu.

50 Czy można odroczyć termin płatności zaległości podatkowej?

51 Ustawodawca w komentowanym przepisie nie posługuje się zwrotem "odroczenie terminu płatności zaległości podatkowej", lecz "odroczenie zapłaty zaległości". Jest to związane z tym, że zaległość podatkowa nie ma terminu płatności. Jest to nic innego jak niezapłacony w terminie podatek, niemogący mieć innego terminu. Za każdy dzień zwłoki naliczane są odsetki i to, jak również zagrożenie przymusowym wyegzekwowaniem podatku, powinno skłaniać podatnika do jak najszybszego zapłacenia podatku. Dopiero podjęcie decyzji o odroczeniu zapłaty zaległości skutkuje ustaleniem w tej decyzji terminu jej płatności. Tak ustalony termin może być odroczony ponownie, o ile podatnik we wniosku wskaże na uzasadniające to okoliczności. Do dnia upływu terminu odroczenia zapłaty zaległości - i to jest istota tej ulgi - nie są naliczane odsetki za zwłokę. Wniosek o odroczenie zapłaty zaległości jest w istocie rzeczy wnioskiem o nienaliczanie odsetek przez określony czas.

52 Nie można odroczyć zapłaty samej zaległości bez odsetek i na odwrótNie można odroczyć zapłaty samej zaległości bez odsetek i na odwrót. Istnieje natomiast możliwość odroczenia odsetek określonych od niezapłaconych w terminie zaliczek na podatek. Stanowią one samodzielne świadczenie, którego zapłata może być odroczona. Skutki zastosowania tej ulgi: Za każdy dzień odroczonego terminu płatności podatku naliczana jest opłata prolongacyjna - zob. art. 57 o.p. Podatek odroczony nie ulega przedawnieniu z uwagi na zawieszenie biegu terminu przedawnienia (art. 70 § 2 pkt 1 o.p.).

53 Rozłożenie zapłaty podatku na raty lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej

54 Rozłożenie na raty sprowadza się do podzielenia, na co najmniej dwie części, kwoty podatku lub zaległości wraz z odsetkami i ustalenia dla tych części terminów płatności. Raty mogą być kształtowane dowolnie przez organ podatkowy, z tym że powinny one być dostosowane do możliwości płatniczych podatnika (wyrok NSA z dnia 29 czerwca r., I FSK 44/05, LEX nr ). W ordynacji podatkowej nie ma określonego okresu na jaki można rozłożyć na raty podatek lub zaległość podatkową. W tym kontekście należy zwrócić uwagę, ze wydanie decyzji o rozłożeniu na raty skutkuje zawieszeniem biegu terminu przedawnienia. Ustalenie wysokości rat w kwotach niemożliwych do zapłacenia stwarza iluzję uwzględnienia wniosku i narusza podstawowe zasady postępowania podatkowego, a w szczególności zasadę zaufania do organów podatkowych (wyrok NSA z dnia 1 marca r., III SA 1546/99, ONSA 2001, nr 2, poz. 84, M. Pod. 2000, nr 8)

55 Niezapłacenie w terminie raty skutkuje tym, że decyzja w części dotyczącej niezapłaconej w terminie raty wygasa z mocy prawa (art. 259). Nie ma zatem możliwości wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności raty po upływie terminu jej płatności, ponieważ decyzja, z której ten termin wynikał, wygasła z mocy prawa. Nie ma żadnych przeszkód do wszczęcia postępowania w sprawie rozłożenia na raty podatku (zaległości), w sytuacji gdy wcześniej została wydana decyzja odmowna w tej sprawie, o ile zmienił się stan faktyczny sprawy w zakresie przesłanek przyznania tej ulgi. Raty podatku (zaległości) nie muszą być równe. Możliwe jest ustalenie rat w różnych kwotach, dostosowanych do możliwości płatniczych podatnika. Z analizowanego przepisu nie wynika konieczność ustalania terminów płatności rat w stałych okresach (np. co miesiąc - do 15 marca, 15 kwietnia i 15 maja). Termin płatności raty może być określony przez wskazanie konkretnej daty; niekoniecznie musi to być ten sam dzień miesiąca, w którym upływał termin płatności raty poprzedniej. Od każdej raty za każdy dzień naliczana jest opłata prolongacyjna - art. 57. (stawka opłaty prolongacyjnej jest równa obniżonej stawce zaległości podatkowej)

56 Umorzenie zaległości podatkowej wraz z odsetkami

57 Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatnościZaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Przedmiotem ulgi w spłacie zobowiązań może być całość lub część zaległości podatkowej, odsetki za zwłokę lub opłata prolongacyjna. Organ podatkowy jest uprawniony do umorzenia zaległości podatkowej w całości lub części wraz z odsetkami za zwłokę.

58 Podatnik wnosi np. o zwolnienie go z opłacenia podatków w następnym roku z uwagi na wyjazd zagranicę albo podatnik wnosi o umorzenie podatku – czy jest to możliwe?

59 Analizowany przepis nie daje podstaw do umarzania kwoty podatku, lecz jedynie zaległości podatkowej organ podatkowy w takiej sytuacji - w zależności od okoliczności - albo nie wszczyna postępowania na podstawie art. 165a o.p., albo też wszczęte postępowanie umarza. Jeżeli wniosek o umorzenie podatku wpłynął przed upływem terminu płatności, ale decyzja jest wydana po tym terminie, to istnieje możliwość umorzenia zaległości podatkowej.

60 Czy organ podatkowy powinien poprzestać na wyjaśnieniu treści żądania jedynie na podstawie użytego przez podatnika sformułowania np. „zwolnienie z podatku”, „niepobranie odsetek”, „odstąpienie od wymiaru podatku” ?

61 Nie organ podatkowy musi uwzględniając postanowienia artNie organ podatkowy musi uwzględniając postanowienia art. 121 i 122 OP –wyjaśnić, o co tak naprawdę prosi podatnik, i dopiero wówczas zadecydować o dalszym postępowaniu !

62 Kazus 7: Grzegorz D. będący płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych dla Henryki U. zwrócił się do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o zwolnienie z obowiązku pobrania zaliczki na podatek dochodowy, uzasadniając to tym, że pobranie podatku zagraża egzystencji Henryki U. Grzegorz D. wystąpił z takim wnioskiem z tej racji, iż był on poważanym przedsiębiorcą, a Henryka U. była jego bardzo bliską współpracowniczką. Naczelnik odmówił zwolnienia, uzasadniając to tym, iż instytucja zwolnienia odnosi się jedynie do podatków, a nie zaliczek na podatki. Oceń zasadność twierdzenia Naczelnika Urzędu Skarbowego, mając na uwadze, iż okoliczności dotyczące Henryki U. wskazane przez płatnika są prawdziwe

63 Odpowiedź: Artykuł 22 § 2 o.p. przewiduje możliwość zwrócenia się przez podatnika do właściwego organu podatkowego, aby ten zwolnił płatnika z obowiązku pobrania podatku, wtedy, gdy wystąpi choć jedna z okoliczności wymienionych w pkt 1 i 2 tego paragrafu (jak np. to, że pobranie podatku przez płatnika stwarza zagrożenie egzystencji podatnika). Co więcej wedle zawartego w ordynacji podatkowej słowniczka pojęć (art. 3) należy zauważyć, iż ilekroć w ustawie jest mowa o podatkach – rozumie się przez to również m.in. zaliczki na podatki. Zestawiając powyższe przepisy z przedstawionym stanem faktycznym, należy dojść do wniosku, że Naczelnik Urzędu Skarbowego nie miał racji, odmawiając zwolnienia płatnika z obowiązku pobrania podatku, uzasadniając to tym, iż instytucja ta nie odnosi się do zaliczek na podatki. Oczywiście jednak to podatnik, a nie płatnik, powinien zwrócić się do odpowiedniego Naczelnika Urzędu Skarbowego. Por. też wyrok NSA z dnia 20 czerwca 2000 r., SA/Sz 635/99, niepubl., oraz wyroki Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2002 r., III RN 201/00, OSNAPiUS 2002, nr 14, poz. 323, oraz z dnia 7 marca 2002 r., III RN 51/01, OSNAPiUS 2002, nr 22, poz. 539.

64 Stosowanie ulg w spłacie podatków samorządowych realizowanych przez naczelnika urzędu skarbowego

65 Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003 rZgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 z późn. zm.), naczelnik urzędu skarbowego realizujący podatki stanowiące dochód gminy (podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych oraz karta podatkowa) może umarzać, odraczać termin zapłaty lub rozkładać na raty należności oraz zwalniać płatnika z obowiązku pobrania bądź ograniczać pobór należności wyłącznie za zgodą wójta, burmistrza (prezydenta miasta). Przy stosowaniu ulg w spłacie wskazanych podatków samorządowych, naczelnik urzędu skarbowego jest zobowiązany do współdecydowania z gminnym organem podatkowym. Jego decyzja jest zależna od stanowiska wójta, burmistrza (prezydenta miasta) wyrażonego w postanowieniu.

66 Czy stanowisko wójta , burmistrz , prezydenta miasta wyrażone w postanowieniu podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego?

67 Na możliwość złożenia skargi wskazał NSA w wyroku z dnia 10 lipca 2002 r., III RN 135/01, OSNP 2003, nr 13, poz. 300, M. Praw. 2003, nr 1). Inny pogląd w tej sprawie miał siedmioosobowy skład NSA, który w uchwale z dnia 1 marca 2010 r., II FPS 9/09, POP 2010, z. 3, poz. 233, stwierdził, że postanowienie w którym gmina nie udzieliła zgody na ulgę podatkową nie podlega samoistnemu zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

68 Czy w związku z powyższym oznacza to, że decyzja wójta, burmistrza, prezydenta miasta w przedmiocie odmowy wyrażenia zgody na zastosowanie jednej z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych nie podlega ocenie legalności jej wydania?

69 ODP. Nie oznacza to jednak, co wynika z uchwały, że stanowisko gminy nie będzie przedmiotem oceny jego legalności w trakcie rozstrzygania skargi na decyzję organu podatkowego dotyczącą samej ulgi podatkowej. A zatem podatnik może kwestionować postanowienie gminnego organu podatkowego w ramach skargi na decyzję naczelnika urzędu skarbowego w sprawie ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego.

70 WNIOSEK O ROZŁOŻENIE NA RATY PŁATNOŚCI ZALEGŁOŚCI PODATKOWEJ……………………………………… Data:…………. ( nazwisko i imię podatnika ) ……………………………………..... ( adres) Nr NIP Naczelnik Urzędu Skarbowego w. ………………………………………………. WNIOSEK O ROZŁOŻENIE NA RATY PŁATNOŚCI ZALEGŁOŚCI PODATKOWEJ Na podstawie art. 67a §1 pkt 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r.- Ordynacja podatkowa ( Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) wnoszę o rozłożenie na …(liczba rat) miesięcznych rat ( począwszy od …r.) zaległości podatkowej w podatku………..w kwocie…..zł wraz z odsetkami. Uzasadnienie Wnioskodawca jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą polegającą na…… W rozliczeniu podatku …..za okres…..podatnik popełnił błąd w rozliczeniu, który powstał w wyniku……..Błąd ten był nieumyślny i powstał z powodu niewłaściwej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Z uwagi na niespodziewane problemy z płynnością finansową firmy, spowodowane wystąpieniem po stronie wnioskodawcy nieprzewidzianej okoliczności, wnioskodawca nie jest w tanie uiścić przedmiotowej zaległości. Spowodowane to zostało……………………………..Ponadto sytuację wnioskodawcy komplikuje fakt, że w związku z przeprowadzanymi ostatnio inwestycjami w firmie ( remont lokalu i zakup nowego komputera) nie posiada żadnych oszczędności

71 Zapłacenie zaległego podatku wraz z odsetkami w obecnym momencie doprowadzi do upadku wnioskodawcy, zaś likwidacja działalności pozbawiłaby go i jego rodzinę środków do życia. Poza tym wnioskodawca zmuszony byłby zwolnić zatrudnionych pracowników. Rozłożenie na raty zaległości pozwoliłoby natomiast na dalsze jej działanie. Uzasadnionym więc wydaje się twierdzenie, iż prośba podyktowana jest ważnym interesem podatnika. Z uwagi na okoliczność, że wnioskowana ulga w spłacie zobowiązania podatkowego stanowi pomoc publiczną dla przedsiębiorcy w ramach zasady de minimis, o której mowa w art. 67b § 1 pkt 2 OrdPu, do niniejszego wniosku załączamy dodatkowo oświadczenie o nieskorzystaniu przez Spółkę z pomocy publicznej w okresie ostatnich 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku. Z poważaniem Załączniki:

72 Kazus 9: Marek B. prowadził działalność gospodarczą. W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą wystąpiły u niego zaległości podatkowe w podatku od towarów i usług oraz w podatku dochodowym. Marek B. uznał, iż umorzenie zaległości podatkowych chociaż w części jest uzasadnione ważnym interesem podatnika oraz ważnym interesem publicznym. Według Marka B. ważny interes podatnika przejawiał się w konieczności utrzymania działalności, która stanowiła źródło utrzymania całej rodziny, a interes publiczny przejawiał się w tym, iż Marek B. dawał zatrudnienie wielu osobom, a nadto prowadził istotną społecznie działalność. W związku z powyższym Marek B. złożył wniosek o umorzenie zaległości podatkowej. Organ podatkowy odmówił umorzenia, podkreślając jednak w uzasadnieniu, że dostrzega istnienie ważnego interesu podatnika oraz interesu publicznego. Powyższa decyzja została podtrzymana także przez organ drugiej instancji. Marek B. zastanawia się, czy złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, bowiem jego zdaniem przesłanki zostały spełnione – co potwierdziły organy podatkowe, a zatem organy popełniły błąd. Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie oraz ocenić zasadność skargi

73 Odpowiedź: Formalnie rzecz biorąc, nie ma przeszkód, aby Marek B. zaskarżył decyzję organu podatkowego do sądu administracyjnego. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz z późn. zm.) kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg m.in. na decyzje administracyjne. Należy jednak zauważyć, że w tej konkretnej sprawie skarga zapewne pozbawiona jest większych szans na jej uwzględnienie. Zgodnie bowiem z przepisem art. 67a § 1 pkt 3 o.p. w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym organ podatkowy, na wniosek podatnika, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Decyzja w przedmiocie umorzenia zaległości podatkowych ma więc charakter decyzji uznaniowej. Zbadanie przez organ podatkowy i ustalenie istnienia w sprawie wskazanych przesłanek warunkuje jedynie to, iż organ będzie rozważał, czy w sprawie zastosowanie powinna mieć instytucja umorzenia zaległości podatkowej.

74 Stwierdzenie istnienia jednej z tych przesłanek uprawnia organ podatkowy, lecz nie zobowiązuje, do umorzenia zaległości podatkowej. Kontrola sprawowana przez sądy administracyjne ogranicza się do badania zgodności działań organów administracji z prawem. Nie obejmuje ona natomiast zasadniczo kontroli celowości tych działań. Związane jest to z faktem, że sąd administracyjny jest sądem prawa, a nie sądem faktu. Zgodnie z przepisami ordynacji podatkowej organ podatkowy, nawet stwierdzając wystąpienie przesłanek pozwalających na umorzenie zaległości podatkowej, nie był zobowiązany do wydania takiego rozstrzygnięcia. Stąd też, odmawiając wydania decyzji o umorzeniu zaległości, chociaż dostrzegał przesłanki pozwalające na umorzenie, na które wskazywał podatnik, organ zachował się zgodnie z prawem. Jeśli zatem nie popełniono w sprawie istotnych uchybień proceduralnych (np. brak zebrania i rozpatrzenia całości materiału dowodowego), które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, kontrola sprawowana przez sąd administracyjny nie wykaże działań organu niezgodnych z prawem. Z tych też właśnie względów skarga ma niewielkie szanse powodzenia. Zasadniczo dotyczy to skarg na wszelkiego rodzaju decyzje uznaniowe organów podatkowych.

75 Kazusy Kazus nr 1 W dniu 27 marca 2007 r. została doręczona Mateuszowi Kowalskiemu decyzja ustalająca jego zobowiązanie z tytułu podatku od nieruchomości za rok 2003 r. Mateusz po przeczytaniu ustawy –Ordynacja podatkowa uznał, iż decyzja nie rodzi żadnego zobowiązania, albowiem w takiej sytuacji zobowiązanie jego nie powstało. Nieoczekiwanie dla Mateusza który oczywiście nie uiścił wskazanej w decyzji kwoty zł organ podatkowy nie odstąpił od egzekwowania zobowiązania . Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie i ocenić zasadność działania organów podatkowych oraz Mateusza Kowalskiego

76 Kazus nr 2 Termin przedawnienia dla zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2002 biegnie, zgodnie z przepisami ustawy, od końca 2003 r. do końca r. Zobowiązanie przedawnia się zatem z upływem 31 grudnia 2008 r. 1 maja 2005 r. bieg terminu uległ zawieszeniu. Przyczyna zawieszenia ustała 31 października r. Nowy termin upływu przedawnienia przypadnie zatem na dzień :

77 Kazus 3 Termin przedawnienia dla zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2002 biegnie, zgodnie z tekstem ustawy, od końca 2003 r. do końca r. Zobowiązanie przedawnia się zatem z upływem 31 grudnia 2008 r. 1 maja 2005 r. bieg terminu uległ przerwaniu i trwał do 31 października 2005 r.. Nowy termin upływu przedawnienia przypadnie zatem na dzień:

78 Kazus nr 4 Zobowiązanie podatkowe spółki ABC przedawnia się z upływem 2003 r. W 2002 r. urząd skarbowy wszczął postępowanie podatkowe i określił spółce zaległość podatkową. W dalszym toku postępowania izba skarbowa podtrzymała decyzję urzędu. W styczniu 2003 r. spółka wniosła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Czy w takiej sytuacji rzeczywiście dojdzie do przedawnienia z upływem roku 2003 r.?

79 Kazus nr 5 W stosunku do Jana Nowaka została wydana decyzja ustalająca jego zobowiązanie w podatku od spadków i darowizn na kwotę 30 000 zł Termin płatności zobowiązania mijał 15 stycznia 2000 r. Jan Nowak nie uiścił w terminie zobowiązania. W kilka tygodni później wniósł do organu podatkowego wniosek o odroczenie zapłaty zaległości podatkowej . W dniu 20 kwietnia 2000 r. organ podatkowy wydał decyzję, w której odroczył zapłatę zaległości podatkowej Jana Nowaka, do 20 sierpnia 2000 r. We wskazanym terminie Jan Nowak równie nie uiścił zaległości podatkowej. Z niewiadomych dla Jana Nowaka przyczyn organ podatkowy nie przystępował do egzekucji zaległej kwoty wraz z odsetkami. Dopiero kilka lat później 30 marca 2006 r. organ podatkowy przystąpił do egzekucji wskazanej zaległości. Jan Nowak uznał, iż jest to działanie bezprawne , bowiem jego zobowiązanie przedawniło się z dniem 31 grudnia 2005 r. Proszę przeanalizować stan faktyczny i prawny w sprawie i ocenić zasadność działania organów podatkowych oraz twierdzeń Jana M.

80 Odpowiedzi do kazusu nr: 1,2,3,4,5Ad.1 Odpowiedź: Zgodnie z art. 68§ 1 o.p. zobowiązanie , o którym mowa w art. 21§1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat , licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zwrócić jednak uwagę należy, iż jeżeli taka decyzja ( np. decyzja w podatku od nieruchomości, rolnym, leśnym dla osób fizycznych lub w podatku od spadku i darowizn ) zostanie wydana po upływie 3 lat, o których jest mowa w przepisie , to nie oznacza to, że decyzja ta jest nie ważna. W celu zatem ustalenia swojego prawa przedawnienia podatnik musi złożyć odwołanie od decyzji i organ podatkowy powinien orzec o niepowstaniu zobowiązania z powodu upływu okresu przedawnienia. Powołanie się zatem na treść art. 68§1 nie spowoduje uchylenia powinności wynikającej z decyzji.

81 Ad. 2 Odpowiedź: Termin przedawnienia (1 stycznia 2009) niemniej musi doliczyć do terminu przedawnienia okres na jaki termin ten został zawieszony ( 6 miesięcy –od 1 maja 2005 do 31 października 2005 r.) Wówczas termin przedawnienia wypadnie na 1 lipca 2009 r. termin przedawnienia (1 stycznia 2009) + okres zawieszenia biegu przedawnienia (6 miesięcy) = data wygaśnięcia zobowiązania (1 lipca 2009)

82 Ad. 3 Odpowiedź: Jeśli natomiast, w podanych wyżej okolicznościach, termin przedawnienia uległby 1 maja 2005 r. przerwaniu do 31 października 2005 r., to zacząłby on biec na nowo od 1 listopada 2005 r. Zobowiązanie przedawniłoby się zatem 2 listopada 2010 r. (kwestię sposobu obliczania terminów reguluje art. 12 Ordynacji podatkowej).

83 Ad. 4 Odpowiedź: Bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony z dniem wniesienia skargi do sądu administracyjnego – do dnia doręczenia organowi podatkowemu orzeczenia sądu wraz z jego uzasadnieniem (art. 70 § 6 i 7 ordynacji podatkowej). Regulacja ta obowiązuje od 1 stycznia r. Dlatego też: Zobowiązanie jednak nie przedawni się wraz z upływem 2003 r., ponieważ z dniem wniesienia skargi bieg terminu został zawieszony.

84 Ad. 5 Odpowiedź: Zgodnie z art. 70 par. 1 zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Par. 2 Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się , a rozpoczęty ulega zawieszeniu: 1) Od dnia wydania decyzji , o których mowa w art. 67apar1 pkt 1 lub 2, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej; 2) Od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych do dnia upływu przedłużonego terminu. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż Jan Nowak nie miał racji i jego zobowiązanie nie uległo przedawnieniu. Zobowiązanie to przekształciło się w zaległość podatkową 16 stycznia 2000 r. CO do zasady przedawniłoby się 31 grudnia 2005 r. jednakże bieg przedawnienia uległ zawieszeniu na okres: od dnia wydania decyzji o odroczeniu terminu płatności zaległości podatkowej, czyli od dnia 20 kwietnia 2000 r. do dnia następnego po dniu wskazanym jako termin płatności odroczonego terminu płatności zaległości podatkowej czyli do 20 sierpnia 2000 r. W takim przypadku termin przedawnienia zobowiązania zaistniał dopiero 30 kwietnia 2006 r. ( bo 4 miesiące liczone od 1 stycznia 2006 r. )

85 PRACA DOMOWA

86 Kazus nr 1 Rada Ministrów, widząc konieczność poprawy stanu budżetu państwa, wiedząc, iż w parlamencie nie uzyska odpowiedniej większości do uchwalenia nowego podatku, postanowiła wprowadzić w drodze rozporządzenia nowe publicznoprawne świadczenie obciążające wszystkich obywateli w państwie, którzy posiadają akcje lub udziały w spółkach notowanych na giełdzie. Czy takie działanie jest dozwolone i czy uchwalone w ten sposób świadczenie jest podatkiem?

87 Kazus nr 6 In vino veritas SA zajmująca się wytwarzaniem i handlem winami zawarła ze spółką jawną Ostatni ratunek umowę, na mocy której Ostatni ratunek Sp. j. przejmowała wszelkie zobowiązania In vino veritas SA wobec Skarbu Państwa. Decyzją właściwego naczelnika urzędu skarbowego została określona wysokość zobowiązań In vino veritas SA z tytułu podatku akcyzowego za czas od 1 marca do listopada 2007 r. na kwotę ,50 zł z odsetkami. In vino veritas SA odwołała się od tej decyzji, wskazując, że zobowiązanym wobec Skarbu Państwa, na mocy łączącej ją umowy z Ostatni ratunek Sp. j., jest ta ostatnia spółka. Oceń zasadność twierdzeń odwołującej się spółki ?

88 Kazus nr 7 Filip M. prowadzący działalność gospodarczą uznał, iż nie osiągnie sukcesu na rynku, jeżeli w dalszym ciągu będzie płacił wszelkie należne podatki. Po początkowym okresie prosperity związanym z faktem oszukiwania odpowiednich władz podatkowych techniki stosowane przez Filipa M. zostały wykryte, a sam Filip M. został wezwany do zapłaty zaległości podatkowych wraz z powstałymi z tego tytułu odsetkami. Zapobiegliwy Filip M. zabezpieczył się jednakże także na taką sytuację. Podpisał on bowiem wcześniej z podstawionym człowiekiem umowę o przejęciu wszelkich długów podatkowych, jakie Filip M. może kiedykolwiek potencjalnie posiadać. Gdy więc otrzymał wezwanie od odpowiedniej władzy przedstawił jej zawartą umowę.

89 Kazus 8: ABC Spółka z o.o. nabyła hale magazynowe z przeznaczeniem na wynajem. Mając zawartą przedwstępną umowę najmu z kontrahentem Spółka zaciągnęła kredyt bankowy na częściowe sfinansowanie zakupu hal, gdyż liczyła na sfinansowanie rat kredytu z przychodów z najmu. Spłata kredytu zabezpieczona jest hipoteką ustanowioną na przedmiotowych nieruchomościach. Kontrahent z uwagi na opóźnienia przy udzielaniu kredytu, powstałe nie z winy Spółki, odstąpił jednak od umowy. Obecnie Spółka nie dysponuje środkami na zapłatę podatku od nieruchomości od przedmiotowych hal. Podjęte działania w celu pozyskania innego najemcy nie przyniosły na razie rezultatu. Spółka zatrudnia kilkunastu pracowników. Przygotuj wniosek o odroczenie terminu płatności podatku.