1 Zakażenia HCV klinika, diagnoza, leczenie

2 Polska Grupa Ekspertów HCV Powstała 16 czerwca 2004 z inicjatywy: –Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych –Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego Wsparcie Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Nadrzędnym dążeniem PGE HCV jest powstrzymanie narastającego problemu epidemicznego oraz stworzenie strategii optymalizacji opieki nad pacjentami zakażonymi wirusem HCV

3 Polska Grupa Ekspertów HCV PGE HCV tworzą: –Prof. dr hab. med. Anna Boroń-Kaczmarska, –Prof. dr hab. med. Janusz Cianciara, –Prof. dr hab. med. Waldemar Halota, –Prof. dr hab. med. Jacek Juszczyk, –Dr hab. med. Piotr Małkowski, –Dr hab. med. Małgorzata Pawłowska, –Prof. dr hab. med. Krzysztof Simon, –Prof. dr hab. med. Jerzy Socha, –Dr med. Marek Woynarowski.

4 Zakażenie HCV: podstawowe dane kliniczne ok. 80 proc. zakażeń jest bezobjawowych Zakażenie HCV najczęściej jest wykrywane „przypadkowo” U ok. 20 proc. zakażonych HCV po kilkunastu latach dochodzi do rozwoju marskości wątroby HCV jest wirusem karcynogennym (pierwotny rak wątroby)

5 Jak przenosi się HCV? Przez uszkodzoną skórę, krew, rzadziej drogą seksualną i z matki na płód Zakażenia poza zakładami służby zdrowia Zakażenia w warunkach szpitalnych 20 proc. 80 proc.

6 Zakażenie HCV w warunkach szpitalnych Najczęściej do zakażenia dochodzi podczas „drobnych” zabiegów medycznych, np.: –usuwanie znamion, –zastrzyk, –pobieranie krwi, –zabiegi stomatologiczne. Prewencja: –mycie rąk przez lekarzy i personel medyczny, –sterylizacja narzędzi i urządzeń medycznych, –używanie sprzętu jednorazowego użytku, –opracowanie i przestrzeganie procedury zabiegów.

7 Zakażenie szpitalne  potransfuzyjne (n=654) iniekcje (281) zabiegi chirurgiczne z przetoczeniem krwi (88) zabiegi chirurgiczne bez przetoczeń krwi (201) przetoczenia krwi (20) bez kontaktów z jednostkami służby zdrowia (64) n=73 n=115n=133n=146n=187 Pawłowska M.: 2002

8 HCV - „cicha epidemia” Buti i wsp. J.Hepatol. 2000 HCC ostre zakażenie C ostre zakażenie C zgon pzw C pzw C marskość wątroby marskość wątroby krwotok z żylaków przełyku wątrobowa encefalopatia wodobrzusze ~ 80% 20%  20 lat 1,1% /r 0,4% /r 86% /r 40% /r 68% /r 11% /r

9 Modele progresji choroby Alberti, London 1998 szybka Progresja Progresja marskość 5-10 lat 5-10 lat 15-30 lat 15-30 lat > 30 lat > 30 lat wolna pośrednia HCC HCC 3% /r 3% /r niewyrównanie niewyrównanie 5% - 10% /r zgon 2% - 5% /r włóknienie 0 1 2 3 4

10 Kryteria kwalifikacji do leczenia anty-HCV (+), HCV-RNA (+) pozawątrobowe manifestacje niezależnie od stopnia włóknienia wyrównana marskość wątroby koinfekcja HCV/HBV koinfekcja HCV/HIV Polski Konsens 2004 Motywowane oczekiwanie pacjenta

11 Obecny standard terapeutyczny zakażeń HCV Pegylowany interferon z rybawiryną – Genotyp 1,4,5,6 – leczenie trwa 48 tygodni – Genotyp 2,3 – leczenie trwa 24 tygodnie

12 Wczesna diagnoza zakażeń HCV Badania wykazują, że na skuteczność terapii duży wpływ ma moment zdiagnozowania zakażenia HCV im krótszy czas od zakażenia wirusem, tym większe szanse skutecznej eliminacji HCV Wczesne wykrycie zakażenia HCV jest bardzo ważne dla zwiększenia skuteczności terapii

13 Skuteczność terapii Skuteczność terapii osiąga do 72 proc. u pacjentów adherentnych Wczesne rozpoczęcie leczenia znacznie zwiększa jego skuteczność Obowiązkiem lekarzy jest jak najwcześniejsze wykrycie zakażenia oraz skierowanie pacjenta do ośrodka specjalistycznego

14 Jak wykryć zakażenie wirusem HCV? Pierwszy sygnał – podejrzenie zakażenia wirusem –aktywność enzymów wątrobowych (AspAT i AlAT) powyżej normy lub powiększenie wątroby –pacjent z grupy ryzyka Jeżeli pacjent: Miał przetoczoną krew przed 1992 rokiem Był wielokrotnie hospitalizowany Przyjmował leki w zastrzykach lub miał pobieraną krew Miał „drobne” zabiegi chirurgiczne Nosi kolczyki Jest wytatuowany Stosował/stosuje dożylne środki narkotyczne powinien mieć wykonane badanie w kierunku anty-HCV

15 Jak wykryć zakażenie wirusem HCV? Objawy –Długotrwałe zmęczenie –Apatia –Nadmierna senność –Stany depresyjne –Objawy „grypopodobne” Bóle stawów, kości, mięśni, stany podgorączkowe –Zaburzenia dyspeptyczne Niestrawność, wzdęcia, nudności, wymioty –Powiększona wątroba lub śledziona

16 Podejrzenie zakażenia – co dalej? Oznaczenie anty-HCV –test przesiewowy –przeprowadzony nie wcześniej niż po 4 tygodniach od potencjalnego momentu zakażenia –pozytywny wynik testu oznacza jedynie wykrycie przeciwciał anty-HCV, nie może być wyłączną podstawą rozpoznania zakażenia Oznaczenie HCV-RNA –test potwierdzający replikację wirusa Jeżeli test anty-HCV jest dodatni konieczne jest skierowanie pacjenta do poradni chorób wątroby na dodatkowe badania

17 Wnioski 1.Zakażenia HCV stanowią poważny problem zdrowotny w Polsce. 2.Liczba chorych na marskość wątroby będzie systematycznie wzrastać. 3.Skuteczność leczenia tych chorób uległa znacznej poprawie. 4.O randze tych chorób decydować będzie lekarz pierwszego kontaktu, gdyż od niego najczęściej zależy rozpoznanie zakażenia i skierowanie pacjenta do ośrodka referencyjnego.