1 Zakres obowiązywania k.p.a.Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie: 1)   przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych,  2)   przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1,   3)   w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2 4)   w sprawach wydawania zaświadczeń. 5) w sprawie skarg i wniosków (Dział VIII) przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych

2 Zakres obowiązywania k.p.a.Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do: 1) postępowania w sprawach karnych skarbowych, 2) spraw uregulowanych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz 613 ze zm.) z wyjątkiem przepisów działów IV, V i VIII.

3 Zakres obowiązywania k.p.a.Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się również do postępowania w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

4 Zakres obowiązywania k.p.a.Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się także do postępowania w sprawach wynikających z:   1)   nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi, 2)   podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych wymienionych w pkt 1, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

5 Zasada praworządności (legalności)Art. 6. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. II GSK 802/11 wyrok NSA z r. LEX nr Organy administracji publicznej przestrzegając zasady praworządności, nie mogą odmawiać stosowania obowiązujących przepisów, nawet wówczas, gdy dostrzegają ich niezgodność z ustawą lub Konstytucją.

6 VI SA/Wa 2371/11 wyrok WSA w WarszawieLEX nr Działanie na podstawie prawa obejmuje dwa zasadnicze elementy, a mianowicie ustalenie przez organ administracji publicznej zdolności prawnej do prowadzenia postępowania w danej sprawie oraz zastosowanie przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego przy rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy.

7 Zasada praworządnościI OSK 685/12 wyrok NSA z r. LEX nr Generalnie wyjaśnienia, instrukcje i pisma resortowe nie należą do źródeł prawa powszechnie obowiązującego, a zatem nie mogą stanowić podstawy dla wydania decyzji administracyjnej. Nie oznacza to jednak, iż organ administracji rozstrzygając indywidualną sprawę administracyjną, nie może w ogóle posługiwać się przy wykładni przepisów prawnych budzących wątpliwości wskazówkami interpretacyjnymi organów, zwłaszcza organów centralnych.

8 Zasady ogólne Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki, z urzędu lub na wniosek stron do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.

9 Zasada prawdy obiektywnej (materialnej)I OSK 641/12 wyrok NSA z LEX nr Wyrażona w art. 7 k.p.a. zasada prawdy obiektywnej odnosi się w równym stopniu do zakresu i wnikliwości postępowania wyjaśniającego i dowodowego, jak i do stosowania norm prawa materialnego, to jest do całokształtu przepisów prawnych służących załatwieniu sprawy. Organy administracji publicznej mają obowiązek działać wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do załatwienia sprawy, zgodnie z art. 12 § 1 k.p.a., a także obowiązek podejmowania wszelkich kroków niezbędnych do jej wyjaśnienia i załatwienia w myśl art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. Oznacza to obowiązek podjęcia nie jakichkolwiek działań, lecz działań celowych, zmierzających do rozpatrzenia wniosku strony.

10 Zasada prawdy obiektywnejI OSK 1152/12 wyrok NSA z LEX nr Z przyjętej w art. 7 k.p.a. zasady dochodzenia prawdy obiektywnej wynika, że organ prowadzący postępowanie jest gospodarzem postępowania wyjaśniającego. To on decyduje o zakresie tego postępowania oraz o środkach dowodowych, które mają być przeprowadzone w jego toku. Jeżeli dowody te znajdują się w posiadaniu strony, to organ jest zobowiązany do wezwania jej, aby je przedstawiła w wyznaczonym terminie.

11 Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu stronyVIII SA/Wa 281/12 wyrok WSA w Warszawie z LEX nr Przepis art. 7 k.p.a. eksponuje potrzebę załatwienia sprawy z uwzględnieniem słusznego interesu strony aż do granic kolizji z interesem społecznym.

12 Zasady ogólne I OSK 289/12 wyrok NSA z 27.04.2012 LEX nr 1218866W każdym przypadku działający organ ma obowiązek wskazać, o jaki interes ogólny (publiczny) chodzi i udowodnić, iż jest on na tyle ważny i znaczący, że bezwzględnie wymaga ograniczenia uprawnień indywidualnych obywateli. Zarówno istnienie takiego interesu, jak i jego znaczenie, a także przesłanki powodujące konieczność przedłożenia w konkretnym wypadku interesu publicznego nad indywidualny, podlegać muszą zawsze wnikliwej kontroli instancyjnej i sądowej.

13 Zasady ogólne Art. 8. Organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej.

14 Zasady ogólne II GSK 1627/11 wyrok NSA z 20.11.2012 LEX nr 1291748Sprzeczne z art. 8 k.p.a. jest takie działanie organu prowadzącego postępowanie polegające na egzekwowaniu od strony wykonania ciążącego na niej obowiązku w sytuacji, gdy same organy administracji uniemożliwiły stronie jego wykonanie w zgodzie z obowiązującym prawem.

15 Zasada informowania Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

16 Zasada informowania III SA/Gd 243/13 wyrok WSA w Gdańsku z 6.06.2013G.Prawna FiP 2013/170/8 Jeżeli organ nie poinformował strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie jej praw i obowiązków, jego decyzja zostanie uchylona.

17 Zasada informowania II OSK 1301/11 wyrok NSA z 20.11.2012LEX nr 1. Obowiązek ujęty w art. 9 k.p.a. nakazuje informowanie stron i innych uczestników postępowania przez organ administracji publicznej. Mowa o stronach uczestniczących już w określonym w postępowaniu, w którym obowiązek z art. 9 k.p.a. obciąża organ prowadzący to postępowanie. Nie można wywieść naruszenia art. 9 k.p.a. przez organ, który nie prowadzi jeszcze postępowania i w odniesieniu do sytuacji prawnej podmiotu, który nie jest jeszcze stroną lub uczestnikiem toczącego się postępowania.

18 Zasada informowania 2. Przepis art. 9 k.p.a. nie nakłada na organy administracji obowiązku udzielania porad prawnych czy też doradztwa. Nie może być również utożsamiany z obowiązkiem zawiadamiania strony o powszechnie obowiązujących, publikowanych aktach prawnych i wynikających z nich obowiązkach czy konsekwencjach niedostosowania się do konkretnych przepisów.

19 Zasady ogólne Art. 10. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. § 2. Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. § 3. Organ administracji publicznej obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady określonej w § 1.

20 Zasady ogólne Art. 11. Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu. Art. 12. § 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. § 2. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione niezwłocznie.

21 Zasady ogólne k.p.a. Art. 13. § 1. Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna). § 2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.

22 Zasady ogólne k.p.a. Art. 14. § 1. Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.), doręczanego środkami komunikacji elektronicznej. § 2. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

23 Zasady ogólne k.p.a. Art. 15. Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Art. 16. § 1.  Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych. § 2. Decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach.

24 Wszczęcie postępowania administracyjnegoart. 61 § 1 kpa Postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu.

25 Wszczęcie postępowania administracyjnegoPrzepisy prawa materialnego decydują o tym, czy wszczęcie postępowania następuje z urzędu, czy też na wniosek. W sytuacji gdy przepisy szczególne nie regulują sposobu wszczęcia postępowania, przyjmuje się, że inicjatywa wszczęcia postępowania należy: - do organu administracji, gdy celem postępowania głównego jest ustalenie sytuacji prawnej jednostki w zakresie ciążących na niej obowiązków, ograniczenia lub cofnięcia uprawnień, - do strony, gdy chodzi o ustalenie sytuacji prawnej jednostki w zakresie jej interesu prawnego, zgodnie z zasadą, że jednostka rozporządza swoim prawem.

26 Wszczęcie postępowania administracyjnegoWszczęcie z urzędu może nastąpić w następujących sytuacjach: organ działa z własnej inicjatywy z żądaniem wszczęcia postępowania występuje podmiot na prawach strony w wyniku skargi powszechnej wniesionej przez osobę trzecią (art. 233 k.p.a.) w wyniku wniosku podmiotu uprawnionego do inicjowania postępowania na podstawie przepisów szczególnych

27 Wszczęcie postępowania administracyjnegoArt. 233 kpa Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowania administracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę. Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowania administracyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowania żądania strony.

28 Wszczęcie postępowania administracyjnegoart. 61 § 2 kpa - szczególny przypadek wszczęcia postępowania z urzędu w sprawie, w której przepis wymaga wniosku strony ze względu na szczególnie ważny interes obowiązek uzyskania na to zgody strony w toku postępowania

29 Wszczęcie postępowania administracyjnegoStosownie do art. 61 § 1 k.p.a. żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego określa przedmiot tego postępowania, a w razie wątpliwości sprecyzowanie żądania należy do strony, nie zaś do sfery ocennej organu administracji. (wyrok NSA z dnia 11 czerwca 1990 r. I SA 367/90, ONSA 1990, nr 2-3, poz. 47)

30 Wszczęcie postępowania administracyjnego„ Tak sformułowany wniosek może budzić wątpliwości co do tego, czy wnoszącemu rzeczywiście chodzi o wydanie decyzji o prawie zamieszkiwania w tym lokalu, bowiem w uzasadnieniu swego wniosku podała, że jest zainteresowana wykupieniem tego lokalu. Bez usunięcia tych wątpliwości trudno jest przesądzić o faktycznych intencjach wnoszącego podanie. W tej sytuacji organ administracji powinien, zgodnie z art. 64 § 2 kpa, wezwać stronę do usunięcia braków przez dokładne określenie jej żądania zgłoszonego we wniosku.” Wyrok WSA w Warszawie z dnia r. sygn. II SA/Wa 1912/06

31 Wszczęcie postępowania administracyjnegoWszelkie żądania strony, formułowane w postępowaniu administracyjnym, należy oceniać na podstawie treści pisma przez nią wniesionego, a nie na podstawie tytułu pisma. (wyrok NSA z r., III Sa 92/87, GAP 1998, nr 11 s. 44) Ciężar ustalenia rzeczywistej treści oświadczenia złożonego w podaniu spoczywa na organie, do którego podanie skierowano. Związanie organu rozpatrującego sprawę zakresem żądania strony, co do przedmiotu postępowania dotyczy określonej we wniosku podstawy faktycznej żądania, a nie powoływanej przez stronę jego podstawy prawnej. (wyrok NSA z r., IV SA 757/87, ONSA 1988, nr 1, poz. 29)

32 Wszczęcie postępowania administracyjnegoZasada ograniczonego formalizmu co do formy podania Podania mogą być wnoszone: pisemnie, telegraficznie, za pomocą telefaksu, ustnie do protokołu za pomocą innych środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu administracji publicznej utworzoną na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,

33 Wszczęcie postępowania administracyjnegoPodanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno: 1)   być uwierzytelnione przy użyciu mechanizmów określonych w art. 20 a ust. 1 albo ust. 2 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz   2)   zawierać dane w ustalonym formacie, zawartym we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach, jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru.

34 Wszczęcie postępowania administracyjnegoWymagania podania: podstawowe: wskazanie osoby, od której pochodzi podanie, adres tej osoby, żądanie podpis. 2. dodatkowe: ustanowione przepisami szczególnymi.

35 Wszczęcie postępowania administracyjnegoInstytucja pozostawienia bez rozpoznania związana jest z brakami co do treści podania. dotyczy dwóch postaci: jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

36 Wszczęcie postępowania administracyjnegoFaza wszczęcia postępowania wniesienie żądania przez stronę lub podjęcie przez organ czynności powodującej wszczęcie postępowania z urzędu; przeprowadzenie oceny formalnej i procesowej żądania wniesionego przez stronę postępowania. w razie pozytywnych rezultatów oceny formalnej i procesowej dokonanie powiadomienia o wszczęciu postępowania wszystkich osób będących stronami w sprawie. W wypadku oceny negatywnej organ podejmuje odpowiednie czynności przewidziane w kodeksie.

37 Wszczęcie postępowania administracyjnego„niedopuszczalne jest wzywanie strony do złożenia aktualnego oświadczenia o ilości osób zameldowanych i przebywających w lokalu mieszkalnym, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Art. 64 § 2 k.p.a. służy jedynie usuwaniu braków formalnych podania wniosku, do których - stosownie do treści art. 63 § 2 i 3 k.p.a. - należą: określenie żądania, podpis strony, jeżeli działa przez pełnomocnika - dołączenie pełnomocnictwa, oraz wymagania wskazane w przepisach szczególnych. Nie dotyczy natomiast okoliczności, które organ uznaje za istotne dla ustalenia stanu faktycznego sprawy. Nieusunięcie braków formalnych skutkuje tym, iż podanie nie jest rozpatrywane, nieprzedłożenie dowodów przez stronę prowadzi zaś do podjęcia rozstrzygnięcia przez organ w oparciu o materiał dowodowy dotychczas zebrany”. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 listopada 2007 r. V SA/Wa 916/07

38 Wszczęcie postępowania administracyjnegoDATA WSZCZĘCIA POSTĘPOWANIA : na wniosek: dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej, jeśli żądanie wniesiono drogą elektroniczną - dzień wprowadzenia żądania do systemu teleinformatycznego organu administracji publicznej. z urzędu: dzień pierwszej czynności urzędowej dokonanej w sprawie, której postępowanie dotyczy, przez organ do tego uprawniony, pod warunkiem że o czynności powiadomiono stronę

39 Wszczęcie postępowania administracyjnegoKodeks nie przyjmuje konstrukcji odrębnego "aktu wszczęcia postępowania", jedynie wyjątkowo kodeks przewiduje obowiązek wszczęcia postępowania w formie niezaskarżalnego postanowienia. Patrz art. 31 par. 2 k.p.a.

40 Wszczęcie postępowania administracyjnegoZawiadomienie o wszczęciu postępowania art. 61 § 4 k.p.a. stanowi formę realizacji zasady ogólnej czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym (art. 10 k.p.a.) zawiadomienie powinno zawierać wyraźną informację skierowaną do strony o wszczęciu postępowania z podaniem jego przedmiotu, sposobu wszczęcia oraz daty.

41 Wszczęcie postępowania administracyjnegoArt. 61a § 1. Gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. § 2. Na postanowienie, o którym mowa w § 1, służy zażalenie.

42 Podmioty postępowania administracyjnegoOrgany administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej (art. 19 kpa).

43 Podmioty postępowania administracyjnegowłaściwość rzeczowa – zdolność prawna określonego organu lub rodzaju organów do załatwiania określonej kategorii spraw administracyjnych. Kodeks postępowania administracyjnego nie reguluje szczegółowo właściwości rzeczowej, art. 20 kpa wskazuje jedynie, że ustala się ją na podstawie przepisów o zakresie działania.

44 Podmioty postępowania administracyjnegowłaściwość miejscowa - zdolność prawna organu do rozpoznawania i załatwiania spraw danej kategorii na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju. Artykuł 21 kpa określa jedynie zasady ustalania właściwości miejscowej, które mogą doznać ograniczeń w ustawach szczególnych. W takim przypadku mają zawsze pierwszeństwo zasady określone w ustawach szczególnych

45 Podmioty postępowania administracyjnegoWłaściwość funkcjonalna tworzy po stronie organu administracji państwowej wyższego stopnia (w danym systemie) prawną zdolność do decydowania o decyzji organu niższego stopnia.

46 Podmioty postępowania administracyjnegoOrganami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są: 1)   w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej,   2)   w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie, 3)   w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością, 4)   w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a w razie ich braku - organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

47 Podmioty postępowania administracyjnego„Obowiązek ten spoczywa na nim w każdym stadium postępowania(…). Jeżeli więc w toku postępowania administracyjnego wejdą w życie nowe przepisy, to organ prowadzący postępowanie obowiązany jest się do nich zastosować, także wówczas, gdy regulują one odmiennie właściwość organu, chyba że przepisy intertemporalne stanowią inaczej" postanowienie NSA w z dnia 22 maja 2002 r. (I SA 1844/00, LEX nr 55293).

48 Podmioty postępowania administracyjnegoOrgan administracji publicznej niewłaściwy do załatwienia sprawy przez wydanie decyzji powinien przekazać wniosek organowi właściwemu (art. 65 k.p.a.) lub zwrócić podanie wnoszącemu z odpowiednim pouczeniem (art. 66 § 3 k.p.a.).

49 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 65. § 1. Jeżeli organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest niewłaściwy w sprawie, niezwłocznie przekazuje je do organu właściwego, zawiadamiając jednocześnie o tym wnoszącego podanie. Zawiadomienie o przekazaniu powinno zawierać uzasadnienie. § 2. Podanie wniesione do organu niewłaściwego przed upływem przepisanego terminu uważa się za wniesione z zachowaniem terminu.

50 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 66. § 1.  Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, uczyni przedmiotem rozpoznania sprawy należące do jego właściwości. Równocześnie zawiadomi wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu, i poinformuje go o treści § 2. § 2. Odrębne podanie złożone zgodnie z zawiadomieniem, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

51 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 66 § 3. Jeżeli podanie wniesiono do organu niewłaściwego, a organu właściwego nie można ustalić na podstawie danych podania, albo gdy z podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, organ, do którego podanie wniesiono, zwraca je wnoszącemu. Zwrot podania następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. § 4. Organ nie może jednak zwrócić podania z tej przyczyny, że właściwym w sprawie jest sąd powszechny, jeżeli w tej sprawie sąd uznał się już za niewłaściwy.

52 Podmioty postępowania administracyjnegoInstytucja wyłączenia pracownika: wyłączenie pracownika z mocy prawa (art. 24 § 1 kpa), wyłączenie na wniosek pracownika, strony lub z urzędu w formie postanowienia (art. 24 § 3 kpa)

53 Podmioty postępowania administracyjnegoWyłączenie pracownika z mocy prawa (art. 24 § 1 kpa), ze względu na bliskość pracownika wobec stron postępowania (pkt 2 i 3) ze względu na bliskość wobec załatwianej sprawy, charakteryzujące się osobistym zaangażowaniem w sprawie (pkt 1, 4-7); Wyłączenie następuje z mocy prawa i zbędne jest wydawanie w tej sprawie odrębnego postanowienia.

54 Podmioty postępowania administracyjnegoPracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie: w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki, swego małżonka oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia, osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli, w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych w pkt 2 i 3, w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji, z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne, w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.

55 Podmioty postępowania administracyjnegoBezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika.

56 Podmioty postępowania administracyjnegowyłączenie na wniosek pracownika, strony lub z urzędu w formie postanowienia następuje po uprawdopodobnieniu istnienia okoliczności innych niż wymienione w art. 24 § 1 k.p.a., mogących mieć wpływ na bezstronność pracownika załatwiającego sprawę (art. 24 § 3 kpa)

57 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 25 § 1. Organ administracji publicznej podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych: 1) jego kierownika lub osób pozostających z tym kierownikiem w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3, 2) osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub osób pozostających z nim w stosunkach określonych w art. 24 § 1 pkt 2 i 3. § 2. Przepis art. 24 § 4 stosuje się odpowiednio.

58 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 26. § 1. W przypadku wyłączenia pracownika (art. 24) jego bezpośredni przełożony wyznacza innego pracownika do prowadzenia sprawy. § 2. W przypadku wyłączenia organu sprawę załatwia: 1) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 1 - organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę, 2) w okolicznościach przewidzianych w art. 25 § 1 pkt 2 - organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona w tym przepisie zajmuje stanowisko kierownicze. Organ wyższego stopnia może do załatwienia sprawy wyznaczyć inny podległy sobie organ.

59 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 27. § 1. Członek organu kolegialnego podlega wyłączeniu w przypadkach określonych w art. 24 § 1. O wyłączeniu tego członka w przypadkach określonych w art. 24 § 3 postanawia przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia na wniosek strony, członka organu kolegialnego albo z urzędu. § 1a. Członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeżeli brał udział w wydaniu decyzji objętej wnioskiem. § 2. Jeżeli wskutek wyłączenia członków organu kolegialnego organ ten stał się niezdolny do podjęcia uchwały z braku wymaganego quorum, stosuje się odpowiednio przepisy art. 26 § 2. § 3. Jeżeli samorządowe kolegium odwoławcze wskutek wyłączenia jego członków nie może załatwić sprawy, minister właściwy do spraw administracji publicznej wyznacza do załatwienia sprawy, w drodze postanowienia inne samorządowe kolegium odwoławcze.

60 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 145. § 1. W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: 3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27,

61 Podmioty postępowania administracyjnegoStroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek (art. 28 kpa)

62 Podmioty postępowania administracyjnegoWedług M. Zimmermanna - "interes prawny" może być rozumiany jako prawo do określonego postępowania. Definicja J. Borkowskiego: "Treścią tego pojęcia będzie publiczne prawo podmiotowe, rozumiane jako przyznanie przez przepis prawa jednostce konkretnych korzyści, które można realizować w postępowaniu administracyjnym, bo orzeka się o nich przez wydanie decyzji administracyjnej. Cechami tego interesu będzie to, że jest on indywidualny, konkretny, aktualny i sprawdzalny obiektywnie, a jego istnienie znajduje potwierdzenie w okolicznościach faktycznych, będących przesłankami zastosowania przepisu prawa materialnego"

63 Podmioty postępowania administracyjnego"Interes prawny", którego istnienie warunkuje przyznanie osobie przymiotu strony w określonej sprawie, powinien bezpośrednio dotyczyć sfery prawnej podmiotu. Brak bezpośredniości wpływu sprawy na sferę prawną osoby nie pozwala na uznanie jej za stronę (wyrok NSA z dnia 23 maja 1994 r., I SA 979/93, ONSA 1995, nr 1, poz. 50).

64 Podmioty postępowania administracyjnegoInteres prawny może znajdować umocowanie w "prawie refleksowym", przy czym ma on wtedy szczególny charakter. Nie kształtuje on bowiem samoistnie prawa do postępowania administracyjnego, stanowi tylko podstawę do udziału w postępowaniu prowadzonym z urzędu w związku z żądaniem realizacji publicznego prawa podmiotowego, bądź też postępowania wszczętego w wyniku żądania jednostki dysponującej interesem prawnym opartym o normę prawa materialnego administracyjnego. interes prawny "refleksowy" daje jednostce status strony postępowania z możliwością wykonywania wszelkich uprawnień procesowych przysługujących stronie. Interes ten nie ma samodzielnego bytu prawnego. Aktualizuje się dopiero wtedy, kiedy zostaje zawiązane postępowanie administracyjne zmierzające do wydania decyzji. Natomiast po wydaniu decyzji, a zwłaszcza decyzji merytorycznej wpływającej na ten interes, uzyskuje on pewną samodzielność.

65 Podmioty postępowania administracyjnegoStronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia budowlanego są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się na obszarze oddziaływania obiektu (art. 28 ustawy - Prawo budowlane). Stroną w ścisłym tego słowa znaczeniu jest inwestor. Jedynie ten podmiot może uzyskać publiczne prawo podmiotowe o charakterze pozytywnym. Natomiast pozostałe podmioty będą jedynie "stronami refleksowymi" ze względu na "oddziaływanie" obiektu na pozostające w ich dyspozycji nieruchomości. Ich interes prawny wywodzi się z publicznego prawa podmiotowego o charakterze negatywnym.

66 Podmioty postępowania administracyjnegoWyrok NSA W-wa z r. OSK 1618/04 Mogą zdarzyć się sytuacje, w których podmioty dysponujące prawem własności lub użytkowania wieczystego sąsiedniej nieruchomości mogą być stronami postępowania dotyczącego warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Będą nimi wyłącznie wtedy, gdy oddziaływanie planowanej inwestycji będzie wykraczać poza granice nieruchomości.

67 Podmioty postępowania administracyjnegoStronami mogą być: osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki nie posiadające osobowości prawnej - gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne.

68 Podmioty postępowania administracyjnegoZdolność administracyjnoprawna strony - prawna możliwość występowania jako strona w postępowaniu administracyjnym. Zdolność administracyjnoprocesowa (zdolność do czynności procesowych) oznacza zdolność do działania w procesie we własnym imieniu, i to osobiście, bądź przez ustanowionego pełnomocnika.

69 Podmioty postępowania administracyjnegoPrzedstawicielstwo ustawowe Źródłem umocowania przedstawiciela ustawowego, do działania w zastępstwie strony, może być: ustawa (rodzice), orzeczenie sądu (opiekun, doradca tymczasowy, kurator) wyjątkowo akt organu administracji publicznej podjęty na podstawie norm prawa procesowego (przedstawiciel dla nieobecnego oraz dla osoby nieznanej z miejsca pobytu).

70 Podmioty postępowania administracyjnegoPełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych.

71 Podmioty postępowania administracyjnegoPełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa może zostać sporządzony przez notariusza, konsula, jak również przez organ prowadzący postępowanie (albo też uwiarygodniony przez niego) lub organ udzielający pomocy prawnej na podstawie art. 52 k.p.a. Adwokat lub radca prawny oraz rzecznik patentowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa.

72 Podmioty postępowania administracyjnego„Od chwili doręczenia organowi pełnomocnictwa, pełnomocnik powinien być zawiadamiany o wszystkich czynnościach i wzywany do udziału w nich tak, jak sama strona postępowania. Pominięcie przez organ administracji pełnomocnika strony jest równoznaczne z pominięciem strony w postępowaniu administracyjnym.” (wyrok NSA z dnia 16 czerwca 1998 r., II SA 1597/96, niepubl.). Skutkuje to istotną wadliwością postępowania określoną w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. (wyrok NSA z dnia 10 lutego 1987 r., SA/Wr 875/86, ONSA 1987, nr 1, poz. 13).

73 Podmioty postępowania administracyjnegoPełnomocnictwo domniemane: organ może nie żądać przedłożenia pełnomocnictwa, jeśli spełnione są kumulatywnie następujące przesłanki: a) przedmiotem postępowania jest sprawa mniejszej wagi, b) pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik strony, c) nie ma wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w imieniu strony.

74 Podmioty postępowania administracyjnegoUczestnicy na prawach strony Podmioty występujące w postępowaniu administracyjnym w sprawie dotyczącej innej osoby, a zatem nie opierają swojego uczestnictwa na interesie prawnym lub obowiązku w rozumieniu art. 28 kpa: organizacja społeczna prokurator RPO i RPDz inne podmioty, którym przepisy szczególne nadają status uczestników na prawach strony.

75 Podmioty postępowania administracyjnegoArt. 31. § 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem: 1) wszczęcia postępowania, 2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. § 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie. § 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony. § 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny. § 5. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.

76 Podmioty postępowania administracyjnegoProkuratorowi służy: - prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem (art. 182 kpa), - prawo udziału w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem (art. 183 kpa) - prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę (art. 184 kpa)

77 Czynności techniczno-procesowePisma doręcza za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy. (art. 39) Doręczenie następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204, z późn. zm.), jeżeli strona lub inny uczestnik postępowania: 1)   wystąpił do organu administracji publicznej o doręczenie albo 2)   wyraził zgodę na doręczenie mu pism za pomocą tych środków( Art. 39 1 § 1)

78 Czynności techniczno-procesowePisma doręcza się: stronie, gdy działa osobiście - W sprawie wszczętej na skutek podania złożonego przez dwie lub więcej stron pisma doręcza się wszystkim stronom, chyba że w podaniu wskazały jedną jako upoważnioną do odbioru pism przedstawicielowi, gdy strona działa przez przedstawiciela pełnomocnikowi, jeśli strona ustanowiła pełnomocnika. Jeżeli ustanowiono kilku pełnomocników, doręcza się pisma tylko jednemu pełnomocnikowi. Strona może wskazać takiego pełnomocnika.

79 Czynności techniczno-procesoweArt. 40 § 4. Strona zamieszkała za granicą lub mająca siedzibę za granicą, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w kraju, jest obowiązana wskazać w kraju pełnomocnika do doręczeń. § 5.  W razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń przeznaczone dla tej strony pisma pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę należy o tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być również pouczona o możliwości złożenia odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie i wyjaśnień na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony pełnomocnikiem.

80 Czynności techniczno-procesoweW toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1 doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny. (art. 41. § 1) Zgodnie z art. 9 k.p.a. (zasada ogólna udzielania stronie informacji prawnej i faktycznej), organ administracji publicznej ma obowiązek poinformować stronę postępowania i inne osoby uczestniczące w postępowaniu o obowiązku określonym w art. 41 § 1 kodeksu i skutkach jego zaniedbania.

81 Czynności techniczno-procesoweMiejsce doręczeń: osobom fizycznym (art. 42 kpa): - podstawowe: mieszkanie adresata, miejsce pracy - dodatkowe: w lokalu administracji, o ile przepisy nie stanowią inaczej - wyjątkowe: w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie jednostkom organizacyjnym: w lokalu siedziby jednostki do rąk osoby uprawnionej do odbioru (art. 45 kpa)

82 Czynności techniczno-procesoweSposoby doręczeń: doręczenie właściwe – do rąk własnych (art. 40 kpa) doręczenie zastępcze – (art. 43 kpa) doręczenie subsydiarne - (art. 44 kpa) doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej doręczenie konkludentne – art. 47 kpa doręczenie przez obwieszczenie – art. 49 kpa

83 Czynności techniczno-procesoweart. 43 kpa „W przypadku nieobecności adresata pismo doręcza się, za pokwitowaniem, dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub dozorcy domu, jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi. O doręczeniu pisma sąsiadowi lub dozorcy zawiadamia się adresata, umieszczając zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy to nie jest możliwe, w drzwiach mieszkania.”

84 Czynności techniczno-procesoweArt. 44. § 1. W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43: 1) poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w przypadku doręczania pisma przez pocztę, 2) pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną osobę lub organ.

85 Czynności techniczno-procesoweart. 44 § 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. § 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia. § 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy

86 Czynności techniczno-procesoweArt. 46. § 1. Odbierający pismo potwierdza doręczenie mu pisma swym podpisem ze wskazaniem daty doręczenia. § 2. Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo, i przyczynę braku jej podpisu. § 3. W przypadku doręczenia pisma za pomocą środków komunikacji elektronicznej doręczenie jest skuteczne, jeżeli w terminie 7 dni od dnia wysłania pisma organ administracji publicznej otrzyma potwierdzenie doręczenia pisma. W razie nieotrzymania takiego potwierdzenia organ doręcza pismo w sposób określony w przepisach niniejszego rozdziału dla pisma w formie innej niż forma dokumentu elektronicznego.”

87 Czynności techniczno-procesoweArt. 47. § 1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przesłanego mu przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datą odmowy. Pismo wraz z adnotacją włącza się do akt sprawy. § 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

88 Czynności techniczno-procesoweZgodnie z art. 50. § 1. kpa „Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych”.

89 Czynności techniczno-procesowezasada nieuciążliwości wezwania – art. 50 § 2 i 3 kpa.  ograniczenie obowiązku do obszaru najniższej jednostki podziału terytorialnego (art. 51 k.p.a.) instytucja tzw. pomocy prawnej w postępowaniu administracyjnym (art. 52 k.p.a):

90 Czynności techniczno-procesoweart. 52 kpa „W toku postępowania organ administracji publicznej zwraca się do właściwego terenowego organu administracji rządowej lub organu samorządu terytorialnego o wezwanie osoby zamieszkałej lub przebywającej w danej gminie lub mieście do złożenia wyjaśnień lub zeznań albo do dokonania innych czynności, związanych z toczącym się postępowaniem. Organ prowadzący postępowanie oznaczy zarazem okoliczności będące przedmiotem wyjaśnień lub zeznań albo czynności, jakie mają być dokonane.”

91 Czynności techniczno-procesoweW wezwaniu należy wskazać: 1) nazwę i adres organu wzywającego, 2) imię i nazwisko wzywanego, 3) w jakiej sprawie oraz w jakim charakterze i w jakim celu zostaje wezwany, 4) czy wezwany powinien się stawić osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie, 5) termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika, 6) skutki prawne niezastosowania się do wezwania. Wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego lub, jeżeli dokonywane jest z użyciem dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu.

92 Czynności techniczno-procesoweArt. 55. § 1.  W sprawach nie cierpiących niecierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności, z podaniem danych wymienionych w art. 54 § 1 oraz imienia, nazwiska i stanowiska służbowego pracownika organu wzywającego. § 2. Wezwanie dokonane w sposób określony w § 1 powoduje skutki prawne tylko wtedy, gdy nie ma wątpliwości, że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

93 Czynności techniczno-procesoweOrgany administracyjne zgodnie z zasadą pisemności mają obowiązek pisemnie utrwalać wszystkie czynności procesowe mające znaczenie w postępowaniu administracyjnym.

94 Czynności techniczno-procesoweOrgan administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie. W szczególności sporządza się protokół: 1) przyjęcia wniesionego ustnie podania, 2) przesłuchania strony, świadka i biegłego, 3) oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej, 4) rozprawy, 5) ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.

95 Czynności techniczno-procesoweElementy formalne i materialne prawidłowego protokołu: wskazanie podmiotów dokonujących określonej czynności procesowej wskazanie terminu dokonania czynności. wskazanie miejsca jej dokonania wskazanie rodzaju dokonanej czynności procesowej wskazanie osób i charakteru ich obecności przy dokonywanej czynności. określenie sposobu i rezultatu ustaleń w wyniku dokonanej czynności określenie treści uwag zgłoszonych przez osoby obecne, o ile osoby obecne przy dokonywanej czynności zgłoszą uwagi. Brak uwag, po uprzednim pouczeniu osób uczestniczących w czynności o prawie ich zgłoszenia także powinien być w protokole stwierdzony.

96 Czynności techniczno-procesoweProtokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole. (art. 68 § 2 kpa).

97 Czynności techniczno-procesowe„Naruszenie obowiązku sporządzenia protokołu (a więc zachowania formy wymaganej prawem) ma poważne skutki procesowe, a w pewnych wypadkach powoduje nawet bezskuteczność danej czynności.” (Wyrok z dnia 25 lutego 1994 r. WR 20/94, OSNKW 1994, z. 5-6, poz. 33)

98 Czynności techniczno-procesowe„Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, w tym m.in. zeznania świadków, mają wartość dowodową tylko wówczas, gdy zostały przez organ utrwalone w formie protokołu zgodnie z art. 67 i n. k.p.a. Powyższe okoliczności nie mogą być zatem uznane za udowodnione, jeżeli zostały utrwalone w postaci zwykłych adnotacji, oświadczeń itp.". Wyrok z dnia 13 lipca 1999 r. (IV SA 1210/97, niepubl.)

99 Czynności techniczno-procesowe„W protokole należy formułować wypowiedzi w sposób zrozumiały, z pominięciem rozmaitych ułomności wypowiedzi, nieistotnych dla treści, a utrudniających jej zrozumienie, jak to byłoby przy uwzględnianiu wypowiedzi dosłownych.” (por. wyr. Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 września 1995 r., II AKr 232/95, niepubl.);

100 Czynności techniczno-procesoweADNOTACJA - postać notatki urzędowej. Celem adnotacji jest utrwalenie tych czynności organu administracji publicznej, które mają znaczenie dla sprawy lub mają znaczenie dla toku postępowania, a nie wymagają utrwalenia w formie protokołu. (art. 72 kpa)

101 Czynności techniczno-procesoweZasady obliczania terminów termin określony w dniach kończy się z upływem ostatniego z wyznaczonej liczby dni, jeśli początkiem tego terminu jest pewne zdarzenie, wówczas przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło (np. doręczenie wezwania) - art. 57 § 1 k.p.a. terminy określone w tygodniach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu - art. 57 § 2 k.p.a terminy określone w miesiącach kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu - art. 57 § 3.

102 Czynności techniczno-procesoweJeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni (art. 57 § 4). Dniami ustawowo wolnymi od pracy są niedziele oraz dni wskazane przez ustawy szczególne jako dni wolne od pracy.

103 Czynności techniczno-procesoweTermin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało: wysłane w formie dokumentu elektronicznego do organu administracji publicznej, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru, nadane w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego, złożone w polskim urzędzie konsularnym, złożone przez żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej, złożone przez członka załogi statku morskiego kapitanowi statku, złożone przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego.

104 Czynności techniczno-procesoweInstytucja przywrócenia terminu (art. 58 k.p.a.) Przesłanki przywrócenia przez organ terminu: uprawdopodobnienie przez wnoszącego prośbę (zainteresowanego), że uchybienie nastąpiło bez jego winy. wniesienie prośby o przywrócenie terminu. jednocześnie z wniesieniem prośby należy dokonać czynności, dla której przewidziany był uchybiony termin. wniesienie prośby o przywrócenie terminu i dokonanie czynności, dla której przewidziany był uchybiony termin, w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia. O przywróceniu terminu rozstrzyga w drodze postanowienia właściwy w sprawie organ.

105 Czynności techniczno-procesoweTerminy załatwiania spraw Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia (art. 12. § 1 kpa ). „Terminy załatwiania spraw określone w art. 35 § 3 k.p.a. mają charakter procesowy. Ich upływ ani nie pozbawia organu możliwości orzekania w sprawie, ani też nie powoduje wadliwości wydanej w takim postępowaniu decyzji”. (wyrok NSA z dnia 7 maja 1998 r., I SA/Ka 1215/96, niepubl.).

106 Czynności techniczno-procesoweArt. 35. § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. § 2. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ. § 3. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. § 4. Przepisy szczególne mogą określać inne terminy niż określone w § 3. § 5. Do terminów określonych w przepisach poprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

107 Czynności techniczno-procesoweArt. 36. § 1. O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 lub w przepisach szczególnych organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. § 2. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu. Art. 37. § 1.  Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35 lub, w przepisach szczególnych, ustalonym w myśl art. 36 lub na przewlekłe prowadzenie postępowania stronie służy zażalenie do organu administracji publicznej wyższego stopnia wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu - wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. § 2. Organ wymieniony w § 1, uznając zażalenie za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości. Organ stwierdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

108 Czynności techniczno-procesoweArt. 73. § 1. Strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje również po zakończeniu postępowania. § 1a. Czynności określone w § 1 są dokonywane w lokalu organu administracji publicznej w obecności pracownika tego organu. § 2. Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z odpisów lub kopii akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony. § 3. W przypadku pism w formie dokumentu elektronicznego wnoszonych do organu administracji publicznej lub przez niego doręczanych organ może zapewnić stronie dostęp do nich w swoim systemie teleinformatycznym, po identyfikacji strony w sposób określony w przepisach ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

109 Czynności techniczno-procesoweArt. 74. § 1. Przepisu art. 73 nie stosuje się do akt sprawy zawierających informacje niejawne o klauzuli tajności "tajne" lub "ściśle tajne", a także do innych akt, które organ administracji publicznej wyłączy ze względu na ważny interes państwowy. § 2. Odmowa umożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii i odpisów, uwierzytelnienia takich kopii i odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

110 Postępowanie wyjaśniająceZASADY POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO zasada prawdy obiektywnej zasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym zasada oficjalności zasada bezpośredniości. zasada pisemności postępowania

111 Postępowanie wyjaśniająceZasada prawdy obiektywnej art. 7 kpa zobowiązuje organy administracji publicznej do podejmowania wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego. art. 77 § 1 kpa nakłada na organ administracji obowiązek zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego.

112 Postępowanie wyjaśniająceZasada czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

113 Postępowanie wyjaśniające„Naruszenie prawa strony do wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów (art. 81 kpa), które to prawo stanowi jedną z gwarancji procesowych zasady czynnego udziału strony w postępowaniu (art. 10 kpa), uprawnia organ odwoławczy do uchylenia decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji”. Wyrok NSA z dnia r. sygn. V SA 1227/01 LEX nr

114 Postępowanie wyjaśniające„Realizacją zasady czynnego udziału strony w postępowaniu jest wprowadzenie warunku, od spełnienia którego uzależnione jest uznanie przez organ administracji publicznej okoliczności faktycznej za udowodnioną. Warunkiem tym jest stworzenie przez organ administracji publicznej przesłanek realizacji przez stronę prawa do wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów. Przeprowadzenie dowodu dopiero wtedy czyni wiarygodną okoliczność faktyczną, gdy strona mogła się wypowiedzieć co do dowodu”. Wyrok NSA z dnia r. II SA 1095/00 LEX nr 53441

115 Postępowanie wyjaśniająceZasada oficjalności Organ administracyjny jest obowiązany z urzędu przeprowadzić dowody służące ustaleniu stanu faktycznego sprawy. Na organie spoczywa obowiązek zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego. Organ administracyjny jest "gospodarzem postępowania".

116 Postępowanie wyjaśniająceZasada bezpośredniości Organ prowadzący postępowanie powinien czerpać wiadomości o faktach z pierwszego źródła, dającego największe szanse dojścia do prawdy, korzystać z dowodów pierwotnych, bezpośrednich, a nie dowodów pochodnych

117 Postępowanie wyjaśniająceZasada pisemności postępowania Organ winien gromadzić i odpowiednio systematyzować materiał dowodowy zebrany w formie pisemnej (np. dokumenty, oświadczenia strony) z innych natomiast czynności dowodowych winien być sporządzony protokół.

118 Postępowanie wyjaśniająceOBOWIĄZKI ORGANU W POSTĘPOWANIU DOWODOWYM w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzeć materiał dowodowy (art. 77 kpa) uwzględnić żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu ( art. 78 kpa) powiadomić stronę o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin co najmniej na 7 dni przed terminem (art. 79 kpa) ocenić na podstawie całokształtu zebranego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 80 kpa)

119 Postępowanie wyjaśniająceUPRAWNIENIA STRONY Strona ma prawo żądania przeprowadzenie dowodu (art. 78 kpa) Strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem.(art. 79 kpa) Strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia (art. 79 kpa) Strona ma prawo wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów (art. 81 kpa) Strona ma prawo przeglądać do przeglądania akt sprawy, sporządzania notatek i odpisów z akt sprawy, żądania uwierzytelnienia sporządzonych uprzednio notatek i odpisów z akt sprawy, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony, żądania wydania z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesem strony (art. 78)

120 Postępowanie wyjaśniająceŚRODKI DOWODOWE Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. (ART. 75 kpa)

121 Postępowanie wyjaśniająceW szczególności dowodem mogą być: dokumenty urzędowe i prywatne zeznania świadków opinie biegłych oględziny przesłuchanie strony

122 Postępowanie wyjaśniająceDokumenty urzędowe i prywatne prawidłowo sporządzony dokument urzędowy korzysta z domniemania prawdziwości (autentyczności) oraz domniemania zgodności z prawdą tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone. art. 76 § 3 kpa dopuszcza obalenie domniemania zgodności z prawdą dokumentu urzędowego w drodze przeprowadzenia dowodu przeciwko treści (osnowie) takiego dokumentu. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Nie korzysta on ze szczególnej mocy dowodowej

123 Postępowanie wyjaśniająceŚwiadkiem jest osoba fizyczna posiadająca określone informacje, które według oceny strony lub organu prowadzącego postępowanie może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy administracyjnej. Świadkami nie mogą być: 1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń, 2)Osoby obowiązane do zachowania w tajemnicy informacji niejawnych na okoliczności objęte tajemnicą 3) duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.

124 Postępowanie wyjaśniająceArt. 83 kpa formułuje prawny obowiązek składania zeznań w charakterze świadka, który doznaje ograniczeń poprzez wprowadzenie instytucji odmowy zeznań i odmowy odpowiedzi na pytania.

125 Postępowanie wyjaśniająceArt. 83. § 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem małżonka strony, wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz jej powinowatych pierwszego stopnia, jak również osób pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli. Prawo odmowy zeznań trwa także po ustaniu małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli. § 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na pytania, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub bliskich wymienionych w § 1 na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej. § 3. Przed odebraniem zeznania organ administracji publicznej uprzedza świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszywe zeznania.

126 Postępowanie wyjaśniająceArt. 84. § 1kpa Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może zwrócić się do biegłego lub biegłych o wydanie opinii.

127 Postępowanie wyjaśniająceArt. 85. §  1 kpa  Organ administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny. § 2. Jeżeli przedmiot oględzin znajduje się u osób trzecich, osoby te są obowiązane na wezwanie organu do okazania przedmiotu oględzin.

128 Postępowanie wyjaśniająceArt. 86. Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne do rozstrzygnięcia sprawy, organ administracji publicznej dla ich wyjaśnienia może przesłuchać stronę. Do przesłuchania stron stosuje się przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.

129 Postępowanie wyjaśniająceFORMY POSTĘPOWANIA DOWODOWEGO forma postępowania gabinetowego rozprawa

130 Postępowanie wyjaśniająceOrgan administracji publicznej przeprowadzi w toku postępowania rozprawę w każdym przypadku, gdy: zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania gdy wymaga tego przepis prawa. gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron gdy jest to potrzebne do wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

131 Postępowanie wyjaśniająceCzynności poprzedzające rozprawę: wezwanie strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów i do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli albo pełnomocników, wezwanie świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę. zawiadomienie o rozprawie państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, organizacji społecznych, a także innych osób, jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względu na jej przedmiot.

132 Postępowanie wyjaśniająceCzynności podejmowane w trakcie rozprawy: otwarcie rozprawy ustalenie, czy osoby wezwane stawiły się sprawdzenie, czy nie ma podstaw do odroczenia rozprawy część właściwa rozprawy obejmująca postępowanie dowodowe

133 Postępowanie wyjaśniająceWSPÓŁDZIAŁANIE W TOKU POSTĘPOWANIA WYJAŚNIAJĄCEGO Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ(art. 106. § 1 kpa).

134 Postępowanie wyjaśniająceInicjatywa podjęcia współdziałania z innym organem leży po stronie organu prowadzącego postępowanie główne. Na nim spoczywa: - obowiązek zwrócenia się do innego organu o zajęcie stanowiska - obowiązek zawiadomienia o tym przedsięwzięciu wszystkie strony postępowania.

135 Postępowanie wyjaśniająceOrgan, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające.

136 Postępowanie wyjaśniające„Wydanie decyzji administracyjnej z pominięciem współdziałania wynikającego z przepisów prawa materialnego sprawia, że decyzja taka jest wadliwa, a jej procesowym zabezpieczeniem jest możliwość wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną”. (wyrok NSA z dnia 29 grudnia 1986 r., II SA 1035/86, ONSA 1986, nr 2, poz. 72).

137 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymDECYZJA ADMINISTRACYJNA w ujęciu procesowym forma załatwienia konkretnej sprawy administracyjnej, czynność procesowa (akt procesowy), który kończy postępowanie w danej instancji - art. 104 k.p.a.

138 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymAkt, który nie jest nazwany decyzją jest nią w istocie, jeżeli tylko zawiera niezbędne elementy przewidziane dla decyzji administracyjnej. Do takich elementów należy zaliczyć: oznaczenie organu administracji publicznej wydającego akt, wskazanie adresata aktu, rozstrzygnięcie o istocie sprawy, podpis osoby reprezentującej organ administracji.

139 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymDecyzja powinna zawierać: 1) oznaczenie organu administracji publicznej, 2) datę wydania, 3) oznaczenie strony lub stron, 4) powołanie podstawy prawnej, 5) rozstrzygnięcie, 6) uzasadnienie faktyczne i prawne, 7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, 8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji. 9) decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi

140 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymZamieszczenie w decyzji daty jest ważne z tego powodu, iż data : pozwala na ustalenie stanu prawnego i faktycznego, który stanowił podstawę rozstrzygnięcia, pozwala stwierdzić, czy organ, który wydał decyzję, nie naruszył przepisów dotyczących terminu załatwienia sprawy

141 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymPodstawa prawna decyzji: winna zawierać powołanie wszystkich powszechnie obowiązujących przepisów, które legły u podstaw wydania decyzji, czyli przepisów prawa materialnego, prawa ustrojowego oraz prawa procesowego. nie może ograniczyć się do wskazania jedynie nazw aktów prawnych, organ jest zobowiązany powołać konkretne przepisy, tj. artykuły, paragrafy, ustępy itd. oraz miejsce ich publikacji. w literaturze zwraca się uwagę, by uwzględniać wszystkie zmiany w przepisach, unikając stosowania klauzuli "z późniejszymi zmianami", jako niezgodnej z zasadą pogłębiania świadomości i kultury prawnej obywateli

142 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymStosownie do postanowień art. 107 § 3 k.p.a. uzasadnienie decyzji składa się z uzasadnienia faktycznego, zawierającego w szczególności wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, a także przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił mocy dowodowej oraz uzasadnienia prawnego zawierającego wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów, które zadecydowały o treści decyzji. Treść uzasadnienia prawnego i faktycznego winny się wzajemnie przeplatać i uzupełniać.

143 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymUzasadnienie prawne powinno zawierać umotywowaną ocenę stanu faktycznego w świetle obowiązującego prawa oraz wskazywać, jaki zachodzi związek między tą oceną a treścią rozstrzygnięcia. Z wyjaśnieniem podstawy prawnej wiąże się więc podanie treści przepisu, na który organ administracji się powołuje oraz przedstawienie przyjętej przez ten organ wykładni danego przepisu.

144 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymOrgan administracji może odstąpić od uzasadnienia jedynie w dwóch przypadkach: gdy przepis prawa wyraźnie tak stanowi, tj. przepis ustawowy będzie dawał możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny (art. 107 § 5 k.p.a.), gdy decyzja w całości uwzględnia wniosek strony (art. 107 § 4 k.p.a.) - nie dotyczy decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych w toku odwołania lub wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy.

145 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymDecyzja uznaniowa - organ rozstrzygając sprawę posiada swobodę działania i możliwości wyboru określonego załatwienia sprawy. Uznanie administracyjne nie oznacza jednak dowolności rozstrzygnięcia.

146 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymprzed wydaniem decyzji uznaniowej organ ma obowiązek podjąć wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli oraz w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy szczególnie istotnego charakteru w przypadku decyzji podejmowanych w warunkach uznania administracyjnego nabiera zasada przekonywania wyrażona w art. 11 k.p.a. Elementem decydującym o przekonaniu strony co do trafności rozstrzygnięcia jest uzasadnienie decyzji.

147 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymArt. 109. § 1. Decyzję doręcza się stronom na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. § 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 decyzja może być stronom ogłoszona ustnie. Art. 110. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.

148 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymPostanowienie akt procesowy wydawany w toku postępowania, który nie rozstrzyga o istocie sprawy, lecz dotyczy poszczególnych kwestii wynikających z toku postępowania.

149 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymPostanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę jego wydania, oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania. Postanowienie powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne, jeżeli służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego oraz gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie.

150 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymArt. 126. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy art. 105, art. 107 § 2-5 oraz art , a do postanowień, od których przysługuje zażalenie, oraz do postanowień określonych w art również art oraz art , z tym że zamiast decyzji, o której mowa w art. 151 § 1 i art. 158 § 1, wydaje się postanowienie.

151 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymPrzesłanki zawarcia ugody: a) sprawa administracyjna zawisła załatwiana w formie decyzji administracyjnej musi być zawisła przed organem administracji publicznej, b) za ugodowym załatwieniem sprawy przemawia charakter sprawy administracyjnej, c) zawarcie ugody przyczyni się do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania, d) ugodowemu załatwieniu sprawy administracyjnej nie sprzeciwia się przepis prawa, e) ugodowe załatwienie sprawy administracyjnej ograniczone jest przesłanką czasokresu, w którym dopuszczalne jest zawarcie ugody, f) zgodne oświadczenie stron o zamiarze zawarcia ugody, złożone przed organem administracji publicznej

152 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymArt. 115. Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie. Art. 116. § 1. Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termin do zawarcia ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia. § 2. W przypadku zawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub niedotrzymania przez strony terminu wyznaczonego w myśl § 1, organ administracji publicznej załatwia sprawę w drodze decyzji.

153 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymArt. 117. § 1. Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu, przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody, wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organu administracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody. § 2. Organ administracji publicznej utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

154 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymArt. 118. § 1. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którym została zawarta. § 2. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęcia stanowiska przez inny organ, stosuje się odpowiednio przepis art. 106. § 3. Organ administracji publicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nie uwzględniającej stanowiska organu, o którym mowa w § 2, albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron.

155 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymArt. 119. § 1. Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane w ciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody. § 2. W przypadku gdy ugoda zawarta została w toku postępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowienie zatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza się wzmiankę w tym postanowieniu. § 3. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się stronom odpis ugody.

156 Rozstrzygnięcia w postępowaniu administracyjnymArt. 120. § 1. Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne. § 2. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda, potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody. Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego.

157 Rektyfikacja decyzji Stwierdzenie wadliwości nieistotnej decyzji nie pociąga za sobą konieczności wyeliminowania jej z obrotu prawnego, wady te nie obejmują bowiem treści decyzji w takim stopniu, by można było mówić, że mają one wpływ na prawa lub obowiązki stron wypływające z tej decyzji. Wady te dają się wyeliminować poprzez system środków składających się na rektyfikację decyzji

158 Rektyfikacja decyzji Rektyfikacja obejmuje: uzupełnienie,sprostowanie, wykładnię tych aktów. Zasady rektyfikacji mają zastosowanie zarówno do decyzji, postanowień, jak i ugód.

159 Rektyfikacja decyzji SPROSTOWANIE DECYZJIPrzedmiotem sprostowania mogą być: błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki, zawarte w wydanych przez organy administracyjne decyzjach, pouczenia o prawie odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego.

160 Rektyfikacja decyzji Możliwość sprostowania błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek może nastąpić w każdym czasie zarówno z urzędu jak i na wniosek. Formą prawną sprostowania jest postanowienie, na które służy zażalenie.

161 Rektyfikacja decyzji UZUPEŁNIENIE DECYZJIUzupełnienie decyzji może mieć zastosowanie co do: - rozstrzygnięcia, prawa odwołania, a także wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego.

162 Rektyfikacja decyzji Art. 111.  § 1. Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach. § 1a. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, może ją uzupełnić lub sprostować z urzędu w zakresie, o którym mowa w § 1, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji. § 1b. Uzupełnienie lub odmowa uzupełnienia decyzji następuje w formie postanowienia. § 2. W przypadku wydania postanowienia, o którym mowa w § 1b, termin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia jej odpowiedzi jego doręczenia lub ogłoszenia.

163 Rektyfikacja decyzji WYKŁADNIA DECYZJI – art. 113 k.p.a.Wyjaśnienie wątpliwości co do treści decyzji konieczne jest wtedy, gdy jest ona niejednoznaczna. Organ administracji publicznej wyjaśnia treść decyzji na żądanie strony lub organu egzekucyjnego w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

164 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA obligatoryjne: a) podmiotowe podstawy zawieszenia ogólnego postępowania administracyjnego: - przesłanka śmierci strony - przesłanka śmierci przedstawiciela ustawowego strony - przesłanka utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych b) przedmiotowa podstawa zawieszenia postępowania administracyjnego: - gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego.

165 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoO zaistnieniu podstawy zawieszenia postępowania decyduje łączne wystąpienie czterech następujących przesłanek: 1) nastąpiła śmierć strony lub jednej ze stron w toku postępowania; 2) nie jest możliwe wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu; 3) nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 30 § 5; 4) postępowanie, ze względu na śmierć strony lub jednej ze stron, nie podlega obligatoryjnemu umorzeniu jako bezprzedmiotowe (art. 105 § 1).

166 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoPojęcie zagadnienia wstępnego: 1) zagadnienie to wyłania się w toku postępowania administracyjnego; 2) jego rozstrzygniecie należy do innego organu lub sądu; 3) wymaga ono "uprzedniego" rozstrzygnięcia, tzn. musi poprzedzać rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji; 4) istnieje zależność między uprzednim rozstrzygnięciem zagadnienia wstępnego a rozpatrzeniem sprawy i wydaniem decyzji.

167 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoZawieszenie postępowania fakultatywne: jeśli zostaną spełnione następujące przesłanki: o zawieszenie wystąpi ta strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, inne strony postępowania nie sprzeciwiają się zawieszeniu postępowania - zawieszenie postępowania nie zagraża interesowi społecznemu.

168 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoArt. 101. § 1. O postanowieniu w sprawie zawieszenia albo podjęcia postępowania organ administracji publicznej zawiadamia strony. § 2. W przypadku zawieszenia postępowania na żądanie strony lub jednej ze stron (art. 98 § 1) organ pouczy je o treści przepisu art. 98 § 2. § 3. Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania albo odmowy podjęcia zawieszonego postępowania służy stronie zażalenie.

169 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoSkutki zawieszenia: organ administracji publicznej może podejmować czynności niezbędne w celu zapobieżenia niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważnym szkodom dla interesu społecznego. wstrzymanie biegu terminów przewidzianych w kodeksie

170 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoOrgan administracji publicznej podejmie postępowanie z urzędu lub na żądanie strony, gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania

171 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoArt. 98. § 2 kpa „Jeżeli w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania żadna ze stron nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.”

172 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoPodstawy umorzenia postępowania administracyjnego: obligatoryjna – jeśli zachodzi bezprzedmiotowość postępowania (art. 105 § 1 kpa), fakultatywna (art. 105 § 2 kpa)

173 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoPodstawa obligatoryjna – jeśli zachodzi bezprzedmiotowość postępowania (art. 105 § 1 kpa): - np. w razie śmierci strony w toku postępowania, które zmierza do konkretyzacji praw i obowiązków o charakterze ściśle osobistym i niedziedzicznym, - gdy sprawa nie podlega załatwieniu w drodze decyzji administracyjnej, - na skutek zmian w okolicznościach faktycznych sprawy, które uniemożliwiają osiągnięcie celu ( np. utrata rzeczy, której postępowanie dotyczy).

174 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoPodstawa fakultatywna (art. 105 § 2 kpa) umorzenie postępowania uzależnione jest od zaistnienia następujących przesłanek: a) postępowanie administracyjne zostało wszczęte na żądanie strony; b) tak wszczęte postępowanie w danej sprawie pozostaje w toku; c) o umorzenie postępowania wystąpi ta strona, na której żądanie zostało ono wszczęte; d) inne strony postępowania nie zgłaszają sprzeciwu; e) umorzenie postępowania nie jest sprzeczne z interesem społecznym.

175 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoUmorzenie postępowania następuje w formie decyzji administracyjnej. Właściwą formą odmowy umorzenia wydaje się być postanowienie jako akt dotyczący kwestii wynikłej w toku postępowania i nierozstrzygającej o istocie sprawy.

176 Przerwanie toku postępowania administracyjnegoSkutkiem decyzji umarzającej postępowanie jest zniweczenie dotychczas toczącego się postępowania ze względu na pojawienie się trwałej przeszkody uniemożliwiającej ukształtowanie stosunku materialnoprawnego.

177 Odwołanie Art. 127. § 1. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji. § 2. Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia, chyba że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy. § 3. Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

178 Odwołanie  Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji. Przepisy szczególne mogą ustalać inne wymogi co do treści odwołania.

179 Odwołanie Art. 129. § 1. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję. § 2. Odwołanie wnosi się w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie. § 3. Przepisy szczególne mogą przewidywać inne terminy do wniesienia odwołania.

180 Odwołanie Art. 130. § 1. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu. § 2. Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji. § 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się w przypadkach, gdy: 1)   decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108), 2)   decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. § 4. Ponadto decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron.

181 Weryfikacja własnej decyzjiUPRAWNIENIA AUTOKONTROLNE Art. 132. § 1. Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję, uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję. § 2. Przepis § 1 stosuje się także w przypadku, gdy odwołanie wniosła jedna ze stron, a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania. § 3. Od nowej decyzji służy stronom odwołanie. wyjątek od zasady związania organu własną decyzją

182 Weryfikacja własnej decyzjiOrgan I instancji może uchylić lub zmienić własną decyzję, jeśli: odwołanie zostało wniesione przez wszystkie strony lub zostało wniesione przez jedną ze stron, przy zgodzie pozostałych na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania, organ uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie.

183 Weryfikacja własnej decyzjiRezultat procesu samokontroli: organ I instancji podejmuje czynność procesową orzeczniczą w postaci wydania nowej decyzji uchylającej lub zmieniającej zaskarżoną decyzję, albo dokonuje czynności przekazania odwołania organowi odwoławczemu.

184 Weryfikacja własnej decyzji"Jeżeli organ, który wydał decyzję zaskarżoną odwołaniem, uzna, że odwołanie tylko w części zasługuje na uwzględnienie, nie może zmienić lub uchylić swej decyzji na podstawie art. 132 k.p.a., lecz jest obowiązany odwołanie wraz z aktami sprawy przesłać organowi odwoławczemu" (wyr. NSA z dnia 27 marca 1985 r., III SA 119/85, ONSA 1985, nr 1, poz. 16).

185 Weryfikacja własnej decyzjiOd nowej decyzji, uchylającej lub zmieniającej zaskarżoną decyzję, służy stronom odwołanie (art. 132 § 3 kpa).

186 Odwołanie Art. 133. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, obowiązany jest przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie siedmiu dni od dnia, w którym otrzymał odwołanie, jeżeli w tym terminie nie wydał nowej decyzji w myśl art. 132.

187 Odwołanie Art. 134 Organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Postanowienie w tej sprawie jest ostateczne.

188 Odwołanie Art. 135. Organ odwoławczy może w uzasadnionych przypadkach wstrzymać natychmiastowe wykonanie decyzji. Art. 136. Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.

189 Odwołanie Art. 137. Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy. Organ odwoławczy nie uwzględni jednak cofnięcia odwołania, jeżeli prowadziłoby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.

190 Odwołanie Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której: 1) utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję albo 2) uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy bądź uchylając albo uchylając tę decyzję - umarza postępowanie pierwszej instancji w całości albo w części, albo 3) umarza postępowanie odwoławcze 4) może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę organ ten może, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy. Jeżeli przepisy przewidują wydanie decyzji na blankiecie urzędowym, w tym za pomocą środków komunikacji elektronicznej, a istnieją podstawy do zmiany zaskarżonej decyzji, organ odwoławczy uchyla decyzję i zobowiązuje organ pierwszej instancji do wydania decyzji o określonej treści.

191 Odwołanie Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.

192 Zażalenie Art. 141. § 1. Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie, gdy kodeks tak stanowi. § 2. Zażalenia wnosi się w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie - od dnia jego ogłoszenia stronie.

193 Zażalenie Art. 142. Postanowienie, na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji

194 Weryfikacja własnej decyzjiODWOŁALNOŚĆ FAKULTATYWNA Organem właściwym w sprawie zmiany lub uchylenia decyzji w trybie art. 154 i art. 155 kpa jest organ, który wydał zaskarżoną decyzję.(art. 154 § 1)

195 Weryfikacja własnej decyzjiPostępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji w tym trybie może nastąpić z urzędu lub na wniosek strony. Podjęcie decyzji w omawianym trybie może nastąpić w każdym czasie. Decyzja podjęta w tym trybie jest decyzją podjętą w I instancji, co oznacza, że stosuje się do niej zwykłe środki zaskarżania.

196 Weryfikacja własnej decyzjiDla wzruszenia decyzji w trybie art. 154 kpa wymagane jest spełnienie łącznie następujących przesłanek: 1) musi być to decyzja ostateczna, 2) decyzja ta nie może tworzyć praw nabytych dla żadnej ze stron postępowania, 3) za jej uchyleniem lub zmianą przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony.

197 Weryfikacja własnej decyzjiDla zmiany lub uchylenia decyzji, na mocy której strona nabyła prawo (art. 155 kpa), niezbędne jest spełnienie powyższych przesłanek oraz następujących: brak przeciwwskazań w przepisach ustaw szczególnych, wyrażenie zgody przez stronę.

198 Weryfikacja własnej decyzji„Uchylenie przez organ administracji decyzji ostatecznej bez zgody strony, która na mocy decyzji nabyła prawo, a zatem wbrew zasadzie art. 155 k.p.a., stanowi rażące naruszenie prawa i skutkuje stwierdzenie nieważności takiej decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.” (Wyrok NSA w Warszawie z dnia r., sygn. I SA 2408/81 ONSA 1981/2/121

199 Weryfikacja własnej decyzjiSTWIERDZENIE WYGAŚNIĘCIA DECYZJI - następuje w formie decyzji – art. 162 § 1 pkt 3 kpa (służy od niej środek zaskarżenia), - należy zawsze do organu administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji" (art. 162 § 1 kpa),

200 Weryfikacja własnej decyzjiPrzesłanki wygaśnięcia decyzji: 1) decyzja została wydana z zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku, a strona tego warunku nie dopełniła. 2) jeżeli decyzja stała się bezprzedmiotowa, a przepis prawa nakazuje jej wygaśnięcie, 3) jeżeli decyzja stała się bezprzedmiotowa, a jej wygaśnięcie leży w interesie społecznym lub w interesie strony.

201 Weryfikacja własnej decyzji„Brak wyraźnego przepisu szczególnego nakazującego stwierdzenie wygaśnięcia decyzji powoduje, że w przypadku bezprzedmiotowości decyzji, nie będzie możliwe zastosowanie pierwszej z norm określonych w art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. Pozostaje wtedy jedynie do rozważenia, w świetle okoliczności konkretnej sprawy, zastosowanie normy drugiej. Przy braku przepisu odrębnego dopuszczalne może być wzruszenie decyzji, ale nie stwierdzenie jej wygaśnięcia, gdy nie leży to w interesie społecznym ani w interesie”. (wyr. NSA z dnia 12 listopada 1993 r., II SA 2001/92, ONSA 1993, nr 1, poz. 13).

202 Weryfikacja własnej decyzjiOrgan administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, uchyli decyzję, jeżeli została ona wydana z zastrzeżeniem dopełnienia określonych czynności, a strona nie dopełniła tych czynności w wyznaczonym terminie. (art. 162 § 2 k.p.a)

203 „Wywłaszczenie prawa" Art § 1. Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa. § 2. Uprawnienia określone w § 1 w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują również wojewodzie. § 3. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również o odszkodowaniu. § 4. Roszczenie o odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.

204 Wznowienie postępowania administracyjnego1. PRZESŁANKI WZNOWIENIA W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: 1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe, 2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa, 3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27, 4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, 5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję, 6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu, 7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2), 8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione, 9) Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja, 10) Zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną.

205 Wznowienie postępowania administracyjnegoWszczęcie postępowania w sprawie wznowienia postępowania może nastąpić: z urzędu na wniosek strony w wypadkach określonych w art. 145 § 1 pkt 4, art. 145a, art. 145b kpa, postępowanie może być wszczęte wyłącznie na wniosek strony.

206 Wznowienie postępowania administracyjnegoStrona, określając przedmiot żądania, musi wskazać co najmniej jedną przesłankę uzasadniającą wznowienie postępowania, wskazaną w art. 145 § 1, 145a, 145b kpa.

207 Wznowienie postępowania administracyjnegoPodanie wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji: w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania( art. 148 § 1 kpa ), w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym dowiedziała się o wydaniu decyzji, w przypadku, gdy strona nie brała udziału w postępowaniu bez własnej winy, (art. 148 § 2 kpa), w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (art. 145 a kpa) w terminie jednego miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu (art. 145b kpa)

208 Wznowienie postępowania administracyjnegoWŁAŚCIWOŚĆ ORGANÓW W SPRAWIE WZNOWIENIA Organem właściwym w sprawie wznowienia postępowania jest organ administracji, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji; Wyjątek: organ właściwy do wznowienia traci swe uprawnienia na rzecz organu wyższego stopnia, w przypadku, gdy przyczyny wznowienia leżą po stronie tego organu, a więc gdy na skutek działania lub zaniechania organu nastąpiła wadliwość postępowania, wymieniona w art. 145 § 1 k.p.a. (świadome sfałszowanie dokumentu, dopuszczenie się przestępstwa przy wydaniu decyzji itp.)

209 Wznowienie postępowania administracyjnegoOrgan wyższego stopnia uprawniony jest wyłącznie do orzekania w sprawie dopuszczalności wznowienia postępowania czyli może jedynie wydać postanowienie o wszczęciu postępowania i wyznaczyć organ właściwy do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty oraz postanowienie o odmowie wznowienia takiego postępowania.

210 Wznowienie postępowania administracyjnegoEtapy postępowania: 1) ETAP WSTĘPNY - bada się jedynie zagadnienie formalnej dopuszczalności przeprowadzenia postępowania wznowieniowego. Obejmuje ustalenie: czy żądanie pochodzi od strony lub innego podmiotu uprawnionego do żądania wznowienia, czy zachowano termin do złożenia żądania, czy wnoszący żądanie wskazał przesłankę wznowienia. Etap ten może skończyć się: wydaniem postanowienia o wznowieniu (art. 149 § 1 kpa) Wydaniem postanowienia o odmowie wznowienia (art. 149 § 3 kpa) 2) ETAP DRUGI - rozpoczyna się po wydaniu postanowienia o wznowieniu. Celem: zbadanie zaistnienia przesłanek wznowienia i oraz przeprowadzenie postępowania dowodowego w sprawie.

211 Wznowienie postępowania administracyjnegoRODZAJE DECYZJI ROZSTRZYGAJĄCYCH Organ administracji publicznej wydaje decyzję, w której: 1) odmawia uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy stwierdzi brak podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub art. 145b, albo uchyla decyzję dotychczasową, gdy stwierdzi istnienie podstaw do jej uchylenia na podstawie art. 145 § 1, art. 145a lub 145b, i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy. 3) stwierdza wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazuje okoliczności, z powodu których nie uchylił tej decyzji – organ nie może uchylić decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 146 kpa.

212 Wznowienie postępowania administracyjnegoNegatywne przesłanki uniemożliwiające uchylenie zaskarżonej decyzji: upływ terminu przedawnienia (art. 146 § 1 kpa) przesłanka wynikająca z art. 146 § 2 kpa - jeżeli w wyniku wznowienia postępowania mogłaby zapaść wyłącznie decyzja odpowiadająca w swej istocie decyzji dotychczasowej.

213 Wznowienie postępowania administracyjnegoOrgan może także wydać decyzję o umorzeniu tego postępowania, jeżeli z jakiegokolwiek powodu stanie się ono bezprzedmiotowe, a więc np. strona wycofa wniosek o wznowienie postępowania lub umrze, a nie będą zachodzić przesłanki do zawieszenia postępowania.

214 Stwierdzenie nieważności decyzjiOrgan administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości, 2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, 3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną, 4) została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie, 5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały, 6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą, 7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa

215 Stwierdzenie nieważności decyzjiNie stwierdza się nieważności decyzji - z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, - a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne

216 Stwierdzenie nieważności decyzjiWłaściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art. 156 jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze - ten organ.

217 Stwierdzenie nieważności decyzjiPostępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu

218 Stwierdzenie nieważności decyzjiRozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji

219 Stwierdzenie nieważności decyzjiJeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o których mowa w art. 156 § 2, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.

220 Stwierdzenie nieważności decyzjiW wyniku postępowania mogą zostać podjęte następujące rozstrzygnięcia: stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, odmowa stwierdzenia nieważności, stwierdzenie wydania decyzji z naruszeniem prawa.

221 Stwierdzenie nieważnościOrgan administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad wymienionych w art. 156 § 1.  Na postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji służy stronie zażalenie.

222