1 Złamanie kręgosłupa w przebiegu osteoporozyPOWIKŁANIA OSTEOPOROZY JAKO WSKAZANIE DO KOMPLEKSOWEGO LECZENIA ORTOPEDYCZNO-REHABILITACYJNEGO Złamanie kręgosłupa w przebiegu osteoporozy

2 Złamanie kręgosłupa najczęstszym złamaniem w osteoporoziePojawiają się jako pierwsze u kobiet w okresie menopauzy, wzrost częstości po 65 roku życia 30-50% kobiet i 20-30% mężczyzn Częstość wzrasta z wiekiem: Kobiety lata – 5 / 1000 osób /rok Kobiety powyżej 85 r.ż. – 296 / 1000 osób /rok

3 Lokalizacja złamania Odcinek lędźwiowy Pogranicze piersiowo-lędźwioweSzczyt kifozy piersiowej

4 Złamanie osteoporotyczneZłamanie patologiczne Efekt nieznacznego urazu (istnieją przypadki bez wywiadu urazowego) Powolne narastanie deformacji

5 Podział urazów wg. McAfee1. 2. 3. 4. 5. przednia kolumna

6 Osteoporotyczne zniekształcenia kręgosłupa

7 Osteoporotyczne zniekształcenia kręgosłupa

8 Konsekwencje złamaniaBól 50% Wizyta u lekarza 33% Hospitalizacja 8% Przewlekła utrata niezależności 2%

9 Złamanie wielomiejscoweObecność złamania kompresyjnego zwiększa ryzyko kolejnych złamań 3- 5-ciokrotnie . 20% kobiet po złamaniu w ciągu 1 roku dozna następnego złamania Ryzyko następnego złamania jest tym większe im niższy wskaźnik BMD Obecność jednego lub więcej złamań kompresyjnych trzonów kręgowych zwiększa ryzyko następnych złamań w ciągu pierwszego roku 3 do 5 razy, przy czym ryzyko jest tym większe im niższy wskaźnik BMD [9,11] . Zdaniem Lindsaya 20% kobiet w ciągu pierwszego roku po złamaniu kręgosłupa dozna następnego złamania.

10 Konsekwencje biomechaniczne złamańSkrócenie kręgosłupa Zaburzenie postawy ciała: Pogłębienie kifozy piersiowej Kompensacyjne pogłębienie lordozy lędźwiowej Odcinkowe zniekształcenie kifotyczne pogorszenie warunków pracy prostownika grzbietu

11 Nieprawidłowa postawaUwypuklenie brzucha Redukcja ruchomości klatki piersiowej Wzrost ciśnienia w jamie brzusznej i klatce piersiowej Duszność wysiłkowa Zaburzenia trawienia (uczucie wczesnej sytości) Pogorszenie wyglądu ciała

12 Nieprawidłowa postawa

13 Przewlekły ból po złamaniu kręgosłupaWzrost ryzyka złamań Redukcja wydolności fizycznej Przyspieszona utrata masy kostnej Ból nie zawsze reaguje na leki, zmniejsza się po ćwiczeniach i zabiegach fizykoterapeutycznych

14 Złamanie kręgosłupa i jakość życiaBóle przy staniu, trudności w przenoszeniu przedmiotów, ograniczenia w prostych czynnościach domowych (60-86% kobiet po złamaniu kręgosłupa w osteoporozie) Ograniczenie czynności rekreacyjnych itp. Lęk przed upadkiem i następnymi złamaniami Depresja, poczucie zależności od otoczenia Redukcja samooceny Izolacja Spadek poczucia sensu życia

15 Leczenie złamań kręgosłupa typowych dla osteoporozy

16 Cele leczenia Wyłączenie bólu w ostrej fazieRedukcja ryzyka przewlekłych dolegliwości Zapobieganie narastania deformacji Zwiększenie ruchomości kręgosłupa Eliminacja zaburzeń równowagi, postawy Maksymalizacja wydolności funkcjonalnej Zmniejszenie zależności od otoczenia

17 Postępowanie w ostrym okresieTypowe złamanie dotyczy trzonu kręgu, jest stabilne, nie skojarzone z uszkodzeniem krążków, stawów międzykręgowych, więzadeł Wskazanie do postępowania zachowawczego

18 Postępowanie w ostrym okresieSposób: Spoczynek i leczenie przeciwbólowe w fazie ostrego bólu Wczesna pionizacja po zaopatrzeniu odpowiednią ortezę na krótki czas (6 tygodni) Zakaz przyjmowania pozycji siedzącej Ćwiczenia mięśni posturalnych Cel: Wymuszenie prawidłowej postawy ciała Zabezpieczenie przed wtórnym sklinowaceniem kręgu Zabezpieczenie przed dalszym spadkiem siły mięśniowej i masy kostnej

19 Wczesne postępowanie zachowawcze w złamaniu kręgosłupaUnieruchomienie w łóżku Farmakoterapia przeciwbólowa Ćwiczenia izometryczne w leżeniu Zaopatrzenie w gorset Pionizacja (2-4 doba) Odstawienie gorsetu po 4-6 tygodniach

20 Kinezyterapia a masa kostnaNajważniejsze ćwiczenia oporowe o znacznych obciążeniach Wpływ ćwiczeń u osób dojrzewających na szczytową masę kostną – do 20% PBM Efekt osteogenny ćwiczeń jest odwrotnie proporcjonalny do wieku Obciążenie mechaniczne to najsilniejszy czynnik wpływający na masę kostną

21 Kinezyterapia – inne celeW podeszłym wieku nie liczymy na znaczny wzrost masy kostnej obciążenia: Przeciwwskazane ćwiczenia oporowe zachowanie siły mięśni, redukcja natężenia zespołów bólowych, utrzymanie prawidłowej postawy ciała, poczucia równowagi, koordynacji nerwowo-mięśniowej, niezależne funkcjonowanie, zmniejszenie ryzyka choroby zakrzepowo- zatorowej

22 Kinezytrapia Rozciągnięcie mięśni Mostkowo-obojczykowo-sutkowypiersiowe pochyłe Prostwnik grzbietu w odcinku szyjnym i lędźwiowym Biodrowo-lędźwiowy Napinacz powięzi szerokiej Kulszowo-goleniowe

23 Kinezytrapia Wzmocnienie mięśni Prosty brzucha pośladkoweProstownik grzbietu odcinka piersiowego Czworogłowy – głowa przyśrodkowa Piszczelowy przedni

24 Ćwiczenia posturalne

25 Ćwiczenia posturalne

26 Ćwiczenia posturalne

27 Typ ortezy odpowiada uszkodzonemu odcinkowiOrtotyka Typ ortezy odpowiada uszkodzonemu odcinkowi Powyżej Th6 Gorset Blaunta Th6-L3 Gorset Jevetta Poniżej L3 Gorset Hohmana, Gorset Williamsa

28 Gorset Jevetta

29 Gorset Blaunta

30 Gorset Williamsa

31 Ortotyka Długotrwałe stosowanie ortezy przyczynia się do zwiotczenia mięśni i wtórnego osłabienia wytrzymałości kręgów

32 Ortotyka ProstotrzymaczOrteza bez elementów podpórczych i biernie odciążających kręgosłup Wywiera nacisk poniżej dolnych kątów łopatek Stymuluje wyprost grzbietu i ściąganie łopatek Wskazanie: kifotyczne zniekształcenie klatki piersiowej Efekt: redukcja przedniego obciążenia kręgosłupa, poprawa chodu, ograniczenie bólów w wyniku zbliżenia żeber do miednicy

33 Prostotrzymacz

34 Fizykoterapia Korzystny wpływ w przewlekłych zespołach bólowychZabiegi głęboko rozgrzewające – przeciwwskazane

35 Psychoterapia Redukcja poziomu lęku przed złamaniemlepsze wykorzystanie potencjału czynnościowego, wzrost poczucia pewności siebie, zwiększenie szansy niezależnego funkcjonowania

36 Najważniejsze zadania postępowania długofalowegoEliminacja zaburzeń chodu i równowagi Prawidłowa postawa ciała, redukcja dolegliwości Profilaktyka przyszłych złamań

37 Wskazania do leczenia operacyjnegoPowikłania neurologiczne Zaburzenia stabilności kręgosłupa Problemem jest współistnienie osteoporozy i innych stanów wymagających leczenia chirurgicznego

38 Trudności leczenia operacyjnegoMała gęstość mineralna: mała odporność mechaniczna kości Ryzyko przemieszczenia implantów, utraty korekcji i stabilności kręgosłupa

39 Zastosowanie hydroksyapatytuCement hydroksyapatytowy – najlepsze rozwiązanie Pokrycie elementów wszczepu bezpośrednio stykających się z kością Stymulacja osteoblastów

40 Wertebroplastyka i kifoplastykaDostęp przezskórny Redukcja przemiszczenia przy użyciu balonika wypełnianego w trzonie Powikłanie: przedostawanie się cementu poza trzon Efekty odległe?

41 Indywidualny program usprawnianiapionizacja czynna nauka chodzenia trening poprawnej postawy ćwiczenia kondycyjne ćwiczenia koordynacji i równowagi ćwiczenia w wodzie, na przyrządach i w podwieszeniu wzmacnianie mięsni posturalnych, oddechowych Wykorzystanie pomocy ortopedycznych, zastosowania lub odstawienie ortez Fizykoterapia Terapia zajęciowa Psychoterapia

42 Dziękuję za uwagę ……jeśli macie wrażenie, że czegokolwiek się nauczyliście, to macie do czynienia z efektem placebo…….