1 zasady prawidłowego żywienia dla dzieci w wieku przedszkolnym Agnieszka Sulikowska, 2015 r.

2 zasady prawidłowego żywienia dla dzieci w wieku przedszkolnym – zagadnienia: pojęcie diety pojęcie diety piramida zdrowego żywienia przedszkolaka piramida zdrowego żywienia przedszkolaka normy żywieniowe, rozkład energii w posiłkach normy żywieniowe, rozkład energii w posiłkach składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać? składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać? przykładowe posiłki przykładowe posiłki

3 zasady prawidłowego żywienia dla dzieci w wieku przedszkolnym – zagadnienia: czytanie etykiet produktów – na co zwrócić uwagę? czytanie etykiet produktów – na co zwrócić uwagę? błędy żywieniowe – jak ich unikać? błędy żywieniowe – jak ich unikać? aspekty prawne i zmiany, rozporządzenia dot. żywienia dzieci w placówkach oświaty, aspekty prawne i zmiany, rozporządzenia dot. żywienia dzieci w placówkach oświaty,

4 1. Pojęcie diety. Dieta to po prostu sposób odżywiania się. Dieta to po prostu sposób odżywiania się. Hipokrates za dietę uważał nie tylko zwyczaje żywieniowe, ale także ruch, sen wyważenie proporcji między pracą a wypoczynkiem. Hipokrates za dietę uważał nie tylko zwyczaje żywieniowe, ale także ruch, sen wyważenie proporcji między pracą a wypoczynkiem.

5 2. Piramida zdrowego żywienia przedszkolaka

6 NORMY ŻYWIENIA PRZEDSZKOLAKÓW

7 3. Normy żywieniowe, rozkład energii w posiłkach wiekmasa ciała wzrostBMI 1-312 kg86 cm16.6 4-619 kg110 cm15.5 Dzieci podział wg wieku:

8 zapotrzebowanie kaloryczne: DZIECI w wieku 1-3 lata 1000kcal DZIECI w wieku 1-3 lata 1000kcal DZIECI w wieku 4-6 lat 1400kcal DZIECI w wieku 4-6 lat 1400kcal

9 zapotrzebowanie kaloryczne: Z tego 75% jest dostarczane w przedszkolu (czyli 750-980 kcal dziennie). Z tego 75% jest dostarczane w przedszkolu (czyli 750-980 kcal dziennie).

10 Rozkład składników w posiłkach

11 Ilość witamin

12

13 % rozkład energii

14 4. składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać? białko, źródła zalecane: jogurty naturalne, jogurty naturalne, jajka, jajka, mleko, mleko, rośliny strączkowe, rośliny strączkowe, twaróg półtłusty, twaróg półtłusty, ryby, ryby, chude mięso białe (kurczak, indyk), chude mięso białe (kurczak, indyk),

15 4. składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać?

16 Białko, źródła których należy unikać: mięso i ryby smażone, mięso i ryby smażone, mięso czerwone, mięso czerwone, parówki, kiełbasa, parówki, kiełbasa, pasztety, pasztety, konserwy, konserwy, słodzone produkty nabiałowe (jogurty, serki, desery, drobne przekąski, napoje mleczne), słodzone produkty nabiałowe (jogurty, serki, desery, drobne przekąski, napoje mleczne),

17 Białka - których unikać?

18 4. składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać? węglowodany zalecane: mąki razowe, mąki razowe, makarony razowe, makarony razowe, płatki naturalne, czyste, płatki naturalne, czyste, kasze i ryże pełne (np. jaglana, gryczana, jęczmienna, orkiszowa), kasze i ryże pełne (np. jaglana, gryczana, jęczmienna, orkiszowa),

19 4. składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać?

20 węglowodany których należy unikać: mąki wysoko oczyszczone, białe (np. 450 tortowa, 550 luksusowa), mąki wysoko oczyszczone, białe (np. 450 tortowa, 550 luksusowa), wysokoprzetworzone produkty zbożowe (bułki, słodzone płatki śniadaniowe, rogaliki francuskie, drożdżówki) wysokoprzetworzone produkty zbożowe (bułki, słodzone płatki śniadaniowe, rogaliki francuskie, drożdżówki) wysokoprzetworzone produkty skrobiowe (np. frytki, chipsy, ziemniaki smażone, płatki śniadaniowe), wysokoprzetworzone produkty skrobiowe (np. frytki, chipsy, ziemniaki smażone, płatki śniadaniowe),

21 Węglowodany - których unikać?

22 4. składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać? Tłuszcze zalecane: orzechy, orzechy, migdały, migdały, nasiona sezamu, pestki dyni, słonecznik, nasiona sezamu, pestki dyni, słonecznik, olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany, masło (82%), olej kokosowy, olej rzepakowy, oliwa z oliwek, olej lniany, masło (82%), olej kokosowy,

23 4. składniki odżywcze – co jeść, a czego unikać?

24 tłuszcze których należy unikać: tłuszcze trans (batoniki, słodycze, ciastka, panierka, wyroby cukiernicze – gotowe: torty, ciasta; fast food) tłuszcze trans (batoniki, słodycze, ciastka, panierka, wyroby cukiernicze – gotowe: torty, ciasta; fast food) margaryna, margaryna, nadmiar kwasów tłuszczowych omega-6 oraz tłuszczy nasyconych, nadmiar kwasów tłuszczowych omega-6 oraz tłuszczy nasyconych,

25 Tłuszcze - których unikać?

26 Warzywa i owoce: Warzywa i owoce: powinny pojawiać się na talerzu 5 x dziennie, powinny pojawiać się na talerzu 5 x dziennie, cenne źródło witamin i przeciwutleniaczy (beta-karoten, A,C,E), cenne źródło witamin i przeciwutleniaczy (beta-karoten, A,C,E), źródło błonnika (reguluje pracę przewodu pokarmowego), źródło błonnika (reguluje pracę przewodu pokarmowego), najlepsze sezonowe, z rodzimych upraw, najlepsze sezonowe, z rodzimych upraw, okres jesienno-zimowy – owoce suszone, przetwory, kompoty, kiszone produkty, okres jesienno-zimowy – owoce suszone, przetwory, kompoty, kiszone produkty,

27 Napoje: niezbędne do funkcjonowania organizmu jest woda, niezbędne do funkcjonowania organizmu jest woda, w jadłospisach dzieci powinna być uwzględniona odpowiednia ilość napojów w postaci czystej wody, herbat ziołowych, owocowych, naturalnych kompotów, w jadłospisach dzieci powinna być uwzględniona odpowiednia ilość napojów w postaci czystej wody, herbat ziołowych, owocowych, naturalnych kompotów, dozwolone jest słodzenie miodem, dozwolone jest słodzenie miodem,

28 napoje - których unikać?

29 5. przykładowe posiłki Śniadanie (368 kcal): twarożek ziołowy ser twarogowy (50 g), twarożek ziołowy ser twarogowy (50 g), jogurt naturalny (20 g), jogurt naturalny (20 g), rzeżucha (5 g), rzeżucha (5 g), natka pietruszki (5 g) natka pietruszki (5 g) kanapka grahamka (30 g), kanapka grahamka (30 g), masło (5 g), masło (5 g), szynka z indyka (15 g), szynka z indyka (15 g), pomidor (25 g), pomidor (25 g), sałata (5 g) sałata (5 g) napój kakao: mleko 3,2% (200 ml), napój kakao: mleko 3,2% (200 ml), kakao (3 g), kakao (3 g), miód (5 g) miód (5 g)

30 5. przykładowe posiłki Obiad (439 kcal): zupa pomarańczowa (krem z dyni) z pestkami dyni i słonecznika: dynia (100 g), marchew (20 g), ziemniaki (30 g), śmietana 9% (10 g), pestki dyni i słonecznika (7 g); przyprawy: imbir świeży (2 g) zupa pomarańczowa (krem z dyni) z pestkami dyni i słonecznika: dynia (100 g), marchew (20 g), ziemniaki (30 g), śmietana 9% (10 g), pestki dyni i słonecznika (7 g); przyprawy: imbir świeży (2 g) II danie kotleciki drobiowe panierowane w otrębach: mięso z piersi kurczaka (100 g), bułka (15 g), jajko (10 g), cebula (2 g), otręby pszenne (2 g); przyprawy: pieprz biały, tymianek; olej rzepakowy (5 g); ziemniaki (200 g), koperek; surówka z kapusty: kapusta (50 g), jabłko (40 g), marchew (10 g), jogurt naturalny (10 g), szczypiorek; przyprawy: sok z cytryny, pieprz II danie kotleciki drobiowe panierowane w otrębach: mięso z piersi kurczaka (100 g), bułka (15 g), jajko (10 g), cebula (2 g), otręby pszenne (2 g); przyprawy: pieprz biały, tymianek; olej rzepakowy (5 g); ziemniaki (200 g), koperek; surówka z kapusty: kapusta (50 g), jabłko (40 g), marchew (10 g), jogurt naturalny (10 g), szczypiorek; przyprawy: sok z cytryny, pieprz owoce ½ gruszki owoce ½ gruszki napój woda (200 ml) napój woda (200 ml)

31 5. przykładowe posiłki podwieczorek (345 kcal): ryż z jabłkami i cynamonem ryż (40 g), mleko 2,0% (100 ml), masło (5 g), bułka tarta (5 g), jabłko (80 g), rodzynki (10 g), cynamon ryż z jabłkami i cynamonem ryż (40 g), mleko 2,0% (100 ml), masło (5 g), bułka tarta (5 g), jabłko (80 g), rodzynki (10 g), cynamon napój maślanka (150 ml) napój maślanka (150 ml)

32 6. czytanie etykiet produktów

33 składniki występujące w środku spożywczym

34

35

36 dane identyfikujące kto produkuje lub paczkuje środki spożywcze lub wprowadza środki spożywcze do obrotu ( nazwa i adres ) dane identyfikujące kto produkuje lub paczkuje środki spożywcze lub wprowadza środki spożywcze do obrotu ( nazwa i adres )

37 zawartość netto lub liczbę sztuk opakowanego środka spożywczego

38 warunki przechowywania

39 7. błędy żywieniowe – jak ich unikać? monotonna dieta, może powodować znudzenie oraz brak ochoty na jedzenie, monotonna dieta, może powodować znudzenie oraz brak ochoty na jedzenie, kolorowe, przyciągające wzrok potrawy pobudzają apetyt i są chętnie spożywane przez dzieci, kolorowe, przyciągające wzrok potrawy pobudzają apetyt i są chętnie spożywane przez dzieci,

40 7. błędy żywieniowe – jak ich unikać? zbyt duże spożycie soli (> 6 g soli dziennie), zbyt duże spożycie soli (> 6 g soli dziennie), nadmiar cukru i słodyczy (80% dzieci spożywa za dużo słodyczy), nadmiar cukru i słodyczy (80% dzieci spożywa za dużo słodyczy),

41 7. błędy żywieniowe – jak ich unikać? podjadanie słodyczy przed posiłkiem, podjadanie słodyczy przed posiłkiem, słodycze i słodkie napoje wypierają z diety produkty wartościowe, słodycze i słodkie napoje wypierają z diety produkty wartościowe,

42 7. błędy żywieniowe – jak ich unikać? zbyt duże spożycie soli wpływa niekorzystnie na prawidłowy rozwój układu kostnego i może prowadzić do demineralizacji kości (wydalanie wapnia, obciążenie nerek), zbyt duże spożycie soli wpływa niekorzystnie na prawidłowy rozwój układu kostnego i może prowadzić do demineralizacji kości (wydalanie wapnia, obciążenie nerek), zbyt niskie spożycie mleka i przetworów mlecznych (2-3 szklanki mleka dziennie, szklanka jogurtu, twarożek ziarnisty, 2 cienkie plasterki sera żółtego), zbyt niskie spożycie mleka i przetworów mlecznych (2-3 szklanki mleka dziennie, szklanka jogurtu, twarożek ziarnisty, 2 cienkie plasterki sera żółtego), minimum 50% wapnia w postaci mleka i jego przetworów, spożywane w przedszkolu, minimum 50% wapnia w postaci mleka i jego przetworów, spożywane w przedszkolu, traktowanie jedzenia w kategorii nagrody lub kary, traktowanie jedzenia w kategorii nagrody lub kary,

43 8. aspekty prawne i zmiany, rozporządzenia dot. żywienia dzieci w placówkach oświaty, ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.

44 8. aspekty prawne i zmiany, rozporządzenia dot. żywienia dzieci w placówkach oświaty, ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności, ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (WE) NR 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności,

45 Źródła: Jadłospisy dla dzieci w wieku przedszkolnym pod red. J. Charzewskiej, Jadłospisy dla dzieci w wieku przedszkolnym pod red. J. Charzewskiej, http://www.wsse.olsztyn.pl/18,hzzi pu-zywienie http://www.wsse.olsztyn.pl/18,hzzi pu-zywienie http://www.wsse.olsztyn.pl/18,hzzi pu-zywienie http://www.wsse.olsztyn.pl/18,hzzi pu-zywienie Rekomendacje dla realizatorów żywienia z zakresu zasad prawidłowego żywienia dzieci w przedszkolach pod red. J. Charzewskiej, Rekomendacje dla realizatorów żywienia z zakresu zasad prawidłowego żywienia dzieci w przedszkolach pod red. J. Charzewskiej,