1 ZASTAW Literatura: red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Zarys prawa cywilnego, Warszawa 2014 red. E Gniewek, Kodeks Cywilny. Komentarz, Wydanie 4, Warszawa 2010 Opracowała mgr Irena Krauze – Lisowiec

2 Powstanie zastawu Umowny zastaw zwykły Zastaw skarbowyFunkcja: zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności. Charakter akcesoryjny w stosunku do zabezpieczonej wierzytelności. Umowny zastaw zwykły Zastaw skarbowy Zastaw rejestrowy Zastaw ustawowy

3 Umowny zastaw zwykły Cudzą rzecz ruchomą można obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia swych roszczeń z tytułu zabezpieczonej wierzytelności z rzeczy obciążonej: bez względu na to czyją stała się własnością z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy Wyjątek: wierzycielowi osobistemu właściciela rzeczy przysługuje pierwszeństwo szczególne z pierwszeństwem przed innymi prawami rzeczowymi, obciążającymi tę samą rzecz, powstałymi wcześniej Wyjątek: wierzyciel (zastawnik) działał w złej wierze Bez względu na ograniczenie odpowiedzialności dłużnika wynikające z przepisów prawa spadkowego art. 306, art. 310, art kc

4 WIERZYTELNOŚCI, w tym także przyszłe lub warunkoweUmowny zastaw zwykły ZABEZPIECZENIE: WIERZYTELNOŚCI, w tym także przyszłe lub warunkowe OBCIĄŻENIE, PRZEDMIOT ZASTAWU: RZECZY RUCHOME PRAWA ZBYWALNE Roszczenie o odsetki za 3 ostatnie lata Przyznane koszty postepowania w wysokości nieprzekraczającej 1/10 części kapitału, Inne roszczenia o świadczenia uboczne, w tym roszczenie o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz zwrot nakładów na rzecz art. 306, art. 314, art. 327 kc

5 Powstanie umownego zastawu zwykłegoZastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną Umowa pomiędzy wierzycielem (zastawnikiem) a właścicielem rzeczy (zastawcą) Wyjątek: Przepisy ustawy przewidują wyjątki; rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela Wydanie rzeczy Warunek: strony się na tę osobę zgodziły Wierzycielowi (zastawnikowi) Osobie trzeciej art. 307 kc

6 Właściciel rzeczy obciążonejDłużnik wierzyciela Osoba trzecia Dłużnikiem rzeczowym jest dłużnik osobisty wierzyciela Osoba trzecia staje się dłużnikiem rzeczowym a dłużnik, wobec którego przysługuje zabezpieczana zastawem wierzytelność pozostaje dłużnikiem osobistym wierzyciela

7 Obowiązki zastawnika, któremu rzecz została wydanaJeżeli zastawnik poczynił na rzecz nakłady, do których nie był zobowiązany, stosuje się odpowiednio przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia Czuwać nad zachowaniem rzeczy stosownie przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem Pobierać pożytki rzeczy, jeżeli rzecz przynosi pożytki, i zaliczać na poczet wierzytelności i związanych z nią roszczeń, chyba że strony inaczej postanowiły (zastaw antychretyczny) Po wygaśnięciu zastawu: Zastawnik powinien zwrócić rzecz zastawcy; Zastawnik powinien złożyć zastawcy rachunek, jeżeli pobierał pożytki Art. 318 – 320 kc

8 Dodatkowe przepisy regulujące zastawPrzepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu Nieważne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że nie dokona zbycia lub obciążenia rzeczy przed wygaśnięciem zastawu Zaspokojenie zastawnika z rzeczy obciążonej następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym Jeżeli przedmiotem zastawu są rzeczy mające cenę sztywną, można umówić się, że w razie zwłoki z zapłatą długu przypadną one w odpowiednim stosunku zastawnikowi na własność zamiast zapłaty, według ceny z dnia wymagalności wierzytelności zabezpieczonej Jeżeli rzecz zostaje narażona na utratę / uszkodzenie, zastawca może żądać: 1) złożenia rzeczy do depozytu sądowego albo 2) zwrotu rzeczy za jednoczesnym ustanowieniem nowego zabezpieczenia wierzytelności, albo 3) Sprzedaży rzeczy (zastaw przechodzi na uzyskaną cenę, która powinna być złożona do depozytu sądowego Art. 309, art. 311 – 313, art. 321 kc

9 Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawemWyjątek: przeniesienie wierzytelności z wyłączeniem zastawu SKUTKUJE PRZENIESIENIEM ZASTAWU Żądanie nabywcy wydania rzeczy przez zbywcę za zgodą zastawcy, inaczej żądanie złożenia rzeczy do depozytu sądowego Przeniesienie zastawu bez wierzytelności, którą zabezpiecza art. 323, art. 324 kc

10 Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej zastawemZastawnik nadal jest uprawniony do uzyskania zaspokojenia z rzeczy obciążonej Wyjątek: roszczenia o odsetki i inne świadczenia uboczne art. 317 kc

11 Wygaśnięcie umownego zastawu zwykłegoNa zasadach ogólnych, np. zrzeczenie się prawa, konfuzja Wskutek zwrotu rzeczy przez zastawnika zastawcy, bez względu na zastrzeżenia przeciwne Wskutek wygaśnięcia wierzytelności zabezpieczonej zastawem Wyjątek: zastaw nie wygasa pomimo nabycia rzeczy obciążonej przez zastawnika na własność, jeżeli wierzytelność zabezpieczona zastawem jest obciążona prawem osoby trzeciej lub na jej rzecz zajęta Wskutek przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu art. 246, art. 247, art. 323, art. 325 kc

12 Przedawnienie roszczeń zastawcy o naprawienie szkody z powodu pogorzenia rzeczy i roszczeń zastawnika o zwrot nakładów 1 rok od zwrotu rzeczy art. 322 kc

13 PRAWA MAJĄTKOWE ZBYWALNEZastaw rejestrowy PRZEDMIOT ZASTAWU: RZECZY RUCHOME PRAWA MAJĄTKOWE ZBYWALNE art. 307 kc, art. 2 ust. 1, art. 7 u.z.r.r.z.

14 Na piśmie pod rygorem nieważności Wpis do rejestru zastawówPowstanie zastawu rejestrowego Umowa zastawnicza pomiędzy wierzycielem (zastawnikiem) a osoba uprawnioną do rozporządzania rzeczą (zastawcą) Na piśmie pod rygorem nieważności Wpis do rejestru zastawów art. 307 kc, art. 2 ust. 1, art. 3 u.z.r.r.z.

15 Przyczyny wygaśnięcia zastawu rejestrowego wskazane w ustawieWyjątek: umowa zastawnicza stanowi inaczej Wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów na wniosek zastawnika Wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej zastawem Rzecz ruchoma obciążona zastawem stała się częścią składową nieruchomości Upływ 20 lat od chwili wpisu, chyba że strony inaczej postanowią (maksymalnie jeszcze 10 lat) art. 9, art. 18, art. 18a, art. 19 u.z.r.r.z.

16 Powstanie zastawu ustawowegoZ mocy ustawy W przypadkach i na warunkach wskazanych w ustawie np. przy umowie przewozu, spedycji, najmu. Do zastawu rejestrowego stosuje się odpowiednio przepisy o umownym zastawie zwykłym art. 326 kc

17 Wpis do rejestru zastawów skarbowychPowstanie zastawu skarbowego Wpis do rejestru zastawów skarbowych Z tytułu zobowiązań podatkowych, zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę – zastaw skarbowy na rzeczach ruchomych i zbywalnych prawach majątkowych, jeżeli wartość poszczególnych rzeczy lub praw wynosi co najmniej zł Art. 41 i 42 u.o.p.

18 Dziękuję za uwagę.