1

2 Zdrowy styl życia według „Arbuziaków” Taki duży, taki mały może zdrowym być Taki gruby taki chudy może zdrowo żyć Taki ja i taki ty może zdrowym być Taki ja i taki ty może zdrowo żyć Zdrowo wypoczywam, dobrze się odżywiam Jem witaminy, owoce i jarzyny. Jabłko, gruszka, kiwi zawsze mnie ożywi W nich są witaminy dla całej rodziny Taki duży… Taki duży, taki mały może zdrowym być Taki gruby taki chudy może zdrowo żyć Taki ja i taki ty może zdrowym być Taki ja i taki ty może zdrowo żyć Zdrowo wypoczywam, dobrze się odżywiam Jem witaminy, owoce i jarzyny. Jabłko, gruszka, kiwi zawsze mnie ożywi W nich są witaminy dla całej rodziny Taki duży… Nic nie potrzebuję, zawsze się raduję Piję dużo mleka, tam wapń na mnie czeka W szkole same piątki, chociaż są wyjątki Jem drugie śniadanie dzięki mojej mamie Taki duży, taki mały… Ciastka i słodycze chętnie ograniczę Guma balonowa smaczna, lecz nie zdrowa Jeżdżę na rowerze, bywam na spacerze’ Jestem wypoczęty, zdrowy uśmiechnięty. Nic nie potrzebuję, zawsze się raduję Piję dużo mleka, tam wapń na mnie czeka W szkole same piątki, chociaż są wyjątki Jem drugie śniadanie dzięki mojej mamie Taki duży, taki mały… Ciastka i słodycze chętnie ograniczę Guma balonowa smaczna, lecz nie zdrowa Jeżdżę na rowerze, bywam na spacerze’ Jestem wypoczęty, zdrowy uśmiechnięty.

3 Zdrowy styl życia to: Aktywność fizyczna Zrównoważona dieta czyli spożywanie odpowiedniej ilości i jakości pokarmów Spożywanie odpowiedniej ilości płynów – głównie wody (1,5-2 l dziennie) Odpowiedni odpoczynek i sen Unikanie używek (alkohol, papierosy, narkotyki) Unikanie stresu Aktywność fizyczna Zrównoważona dieta czyli spożywanie odpowiedniej ilości i jakości pokarmów Spożywanie odpowiedniej ilości płynów – głównie wody (1,5-2 l dziennie) Odpowiedni odpoczynek i sen Unikanie używek (alkohol, papierosy, narkotyki) Unikanie stresu

4 Co nam mówi piramida pokarmowa?

5 Najważniejsza jest aktywność fizyczna! - powoduje pozytywne zmiany układu krążenia (obniżenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych np. zawału serca, miażdżycy) poprzez: - zwiększenie wewnętrznej średnicy tętnic oraz naczyń krwionośnych - obniżenie stężenia cholesterolu, zmniejszenie ciśnienia tętniczego - zwiększa masę kości i stopień ich mineralizacji, zapobiega zatem osteoporozie - zmniejsza wydzielanie i stężenie insuliny we krwi, co obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę -nasila spalanie kalorii - przyspiesza przemianę materii, zmniejsza tkankę tłuszczową - poprawia odporność, mobilizuje układ immunologiczny Korzyści płynące z aktywności fizycznej: - organizm wytwarza endorfiny – hormony szczęścia, a te wprowadzają w doskonały nastrój, poprawiają samopoczucie, łagodzą stresy - zwiększa się ogólny przepływ krwi, co wpływa na: dostarczanie odpowiedniej ilości krwi do tkanek oraz przyspieszenie ich metabolizmu - zaopatrywanie tkanek w tlen oraz transport dwutlenku węgla - transport materiałów budulcowych i energetycznych (do mózgu i mięśni) - utrzymanie stałej temperatury ciała, ochronę organizmu przed przegrzaniem

6 Produkty zbożowe Ważne jest by spożywać produkty w jak najmniej przetworzonej postaci - np. gotowanych pełnych ziaren zbóż i kasz, makaronów z mąk pełnoziarnistych, brązowego ryżu, płatków zbóż. Jedz razowce z grubym ziarnem! Zdrowe jest pieczywo czarne

7 Warzywa i owoce Oprócz klusek i kotleta niech się z jarzyn składa dieta! Jedz surówki i sałatki, będziesz za to piękny gładki

8 Mleko i nabiał Mleko, jogurt ser, maślanka – to jest moja wyliczanka!

9 Produkty białkowe Bób, fasola, groszek, soja - niech to strawa będzie twoja! Chude mięso, drób i ryba to najlepsze białko chyba!

10 Tłuszcze Sosy lepsze są niż tłuszcze. Niech się w tłuszczu nic nie pluszcze! Kto je tłusto i obficie, ten sam sobie skraca życie!

11 STOP UŻYWKOM! NIE – STRESOWI!

12 Świadome zakupy Na co zwracać uwagę robiąc zakupy? Nazwa produktu : ilość produktu trwałość produktu ( spożyć do…, najlepiej spożyć przed…) Oświadczenia żywieniowe i zdrowotne : lista składników i substancji dodatkowych (konserwanty, barwniki, wzmacniacze smaku itd.) Informacje o alergenach

13 Co to jest Rolnictwo ekologiczne ? Alternatywny dla rolnictwa konwencjonalnego system gospodarowania, który poprzez stosowanie środków naturalnych, nieprzetworzonych technologicznie pozwala produkować produkty rolnicze – żywność ekologiczną. Podstawowe cele rolnictwa ekologicznego to:  zachowanie wysokiego poziomu próchnicy warunkującej żyzność gleby  utrzymanie równowagi biologicznej w środowisku produkcji dzięki pielęgnowaniu bio-różnorodności  samowystarczalność paszowo-nawozowa, czyli dążenie do zamknięcia obiegu materii w gospodarstwie poprzez zrównoważenie produkcji roślinnej i zwierzęcej.

14 KRYTERIA EKOLOGICZNEJ PRODUKCJI ROLNEJ W uprawie roślin ważny jest płodozmian o kilkuletniej rotacji (minimum cztery lata), z udziałem roślin motylkowatych Podstawą nawożenia jest próchnica (humus) uzyskiwana w procesie kompostowania obornika lub innych materiałów organicznych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (obornik, jeśli nie przekompostowany - musi być wstępnie rozłożony). Nawozy organiczne powinny być wytworzone w gospodarstwie lub pochodzić z innych gospodarstw ekologicznych. Ważną rolę odgrywają rośliny motylkowate, wzbogacające glebę w azot. Wykorzystuje się nawozy mineralne, ale tylko pochodzenia naturalnego, nieprzetworzone metodami przemysłowymi. Materiał siewny powinien pochodzić z Odchwaszczanie wykonuje się mechanicznie, przy użyciu bron, a w ogrodnictwie - narzędzi ręcznych. Podstawowym instrumentem ograniczania zachwaszczenia jest zaplanowany płodozmian. Jeśli mimo działań profilaktycznych wystąpi nasilenie chorób czy szkodników, dozwolone są działania ograniczone do środków fizycznych i biologicznych. Dopuszcza się stosowanie preparatów wirusowych i bakteryjnych, pułapek, substancji feromonowych, wyciągów roślinnych i innych środków naturalnych. Niedozwolone jest stosowanie syntetycznych regulatorów wzrostu, ani zaprawianie nasion i materiału sadzeniowego środkami syntetycznymi.

15 Zwierzęta spełniają w gospodarstwie ekologicznym istotną rolę: usprawniają i jednocześnie zamykają obieg materii. Obecność zwierząt zapewnia gospodarstwu własne nawozy organiczne. Warunki chowu i utrzymania zwierząt muszą być zgodne z ich wymaganiami gatunkowymi, czyli – zapewniać im dobrostan. Regułą jest wychów pastwiskowy latem i dostęp do wybiegów zimą: zwierzęta muszą mieć możliwość ruchu na powietrzu. W budynkach inwentarskich należy im zapewnić dostateczną wielkość stanowiska, stały dostęp do wody i pasz, wystarczającą ilość światła i naturalną ściółkę. KRYTERIA EKOLOGICZNEJ PRODUKCJI ROLNEJ PRZETWARZANIE PRODUKTÓW ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO Dopuszczalne są tradycyjne metody mechaniczne, fizyczne i fermentacyjne. W przetwórstwie nie mogą być stosowane syntetyczne dodatki i substancje wspomagające, jak barwniki, emulgatory, stabilizatory, konserwanty, przeciwutleniacze, substancje powlekające. Mikroorganizmy zmienione w drodze inżynierii genetycznej (GMO), nie mogą być wykorzystywane w przetwórstwie eko-rolniczym. Napromienianie żywności jest zabronione. Przechowywanie musi gwarantować odpowiednie warunki magazynowania. Pomieszczenia składowe nie mogą być traktowane pestycydami; wykluczone są toksyczne materiały budowlane, farby, etc. Transport produktów musi być odpowiedni do ich rodzaju, przy czym produkty muszą być transportowane w zamkniętych i oznakowanych opakowaniach.

16 Rolnictwo ekologiczne i mądre zakupy

17 Mądre zakupy - gospodarstwa ekologiczne Opolszczyzny Gospodarstwo ekologiczne „Ekozagroda – Jabłoniowy sad” Szczedrzyk ul. Powstańców Śląskich 15 (powiat opolski, gm. Ozimek) www.ekozagroda.pl Główne kierunki upraw sadownicze, warzywnicze Główne kierunki produkcji zwierzęcej: mangalice, świnki wietnamskie Gospodarstwo ekologiczne HINKOWNIA Stare Budkowice ul. Grobicka 6 ( powiat opolski, gm. Murów) Główne kierunki upraw: warzywa Główne kierunki produkcji zwierzęcej: rezerwatowa hodowla konika polskiego Gospodarstwo ekologiczne ”Jantar” Przygorzele 1 (powiat namysłowski, gm. Świerczów www.jantar.co.pl Główne kierunki upraw: sad Główne kierunki produkcji zwierzęcej: konie, owce, gęsi, bydło opasowe Gospodarstwo ekologiczne „Cichy zakątek” Lubicz 1 a Powiat opolski, gm. Lubsza) Główne kierunki upraw: agrest, porzeczka, jabłonie, leszczyna Gospodarstwo ekologiczne „Stodoła” Bogdańczowice 21 (powiat kluczborski, gm. Kluczbork) www.agrosto.like.pl Główne kierunki upraw: zboża Główne kierunki produkcji zwierzęcej: konie, kozy, owce, świnie Gospodarstwo ekologiczne „Ekostyl” Biadacz, Kanieńsko 6 ( powiat kluczborski, gm. Kluczbork) www.ekostylsliczni.pl Główne kierunki upraw: zboża Główne kierunki produkcji zwierzęcej: wielokierunkowa „Agrochatka” Edukacyjne gospodarstwo ekoturystyczne Biadacz – Brodnica 17 ( powiat kluczborski gm. Kluczbork www.agrochatka.pl Główne kierunki upraw: zboża, warzywa gruntowe

18 Gospodarstwo ekologiczne 1 „Ekozagroda – Jabłoniowy sad” Szczedrzyk ul. Powstańców Śląskich 15 (powiat opolski, gm. Ozimek) www.ekozagroda.pl Główne kierunki upraw sadownicze, warzywnicze Główne kierunki produkcji zwierzęcej: mangalice, świnki wietnamskie Gospodarstwo ekologiczne 2 „HINKOWNIA” Stare Budkowice ul. Grobicka 6 (powiat opolski, gm. Murów) Główne kierunki upraw: warzywa Główne kierunki produkcji zwierzęcej: rezerwatowa hodowla konika polskiego Gospodarstwo ekologiczne 3 „Jantar” Przygorzele 1 (powiat namysłowski, gm. Świerczów) www.jantar.co.pl Główne kierunki upraw: sad Główne kierunki produkcji zwierzęcej: konie, owce, gęsi, bydło opasowe Gospodarstwo ekologiczne 4 „Cichy zakątek” Lubicz 1a (Powiat opolski, gm. Lubsza) Główne kierunki upraw: agrest, porzeczka, jabłonie, leszczyna opasowe Gospodarstwo ekologiczne 5 „Stodoła” Bogdańczowice 21 (powiat kluczborski, gm. Kluczbork) www.agrosto.like.pl Główne kierunki upraw: zboża Główne kierunki produkcji zwierzęcej: konie, kozy, owce, świnie Gospodarstwo ekologiczne 6 „Ekostyl” Biadacz, Kanieńsko 6 ( powiat kluczborski, gm. Kluczbork) www.ekostylsliczni.pl Główne kierunki upraw: zboża Główne kierunki produkcji zwierzęcej: wielokierunkowa Edukacyjne gospodarstwo ekoturystyczne 7 „Agrochatka” Biadacz – Brodnica 17 ( powiat kluczborski gm. Kluczbork www.agrochatka.pl Główne kierunki upraw: zboża, warzywa gruntowe

19 1. Jedz regularnie 2. Wprowadź aktywność fizyczną 3. Zadbaj o relaks 4. Wysypiaj się 5. Rozpocznij dzień od sycącego śniadania