1 Zespół Doradców Gospodarczych TOR Sp. z o.o. Plac Bankowy 2, 00-095 Warszawa, tel./fax +48 22 323 77 50-51, www.zdgtor.pl Prawne, organizacyjne i techniczne wyzwania wynikające z otwarcia dostępu do infrastruktury i konkurencji Юридические, организационные и технические вызовы вытекающие из открытия доступа к инфраструктуре и конкуренции м. Київ, 19 luty 2015. Tadeusz Syryjczyk, Тадеуш Сирийчик, Partner ZDG TOR, przewodniczący Rady Przewoźników, Tadeusz Syryjczyk (Тадэуш Сырыйчык) Партнёр в ГЭК ТОР, Председатель Совета Перевозчиков

2 2 Skutki otwarcia dostępu Последствия открытия доступа Otwarcie dostępu do infrastruktury ma dwojakie konsekwencje: 1. Umożliwia powstanie konkurencyjnego realnego rynku przewozów kolejowych towarowych i – jak pokazała praktyka – w bardzo ograniczonym zakresie – pasażerskich. 2.Relacje pomiędzy – Działami handlowymi, utrzymaniem taboru, prowadzeniem pociągów, a – Infrastrukturą, planowaniem i prowadzeniem ruchu itd. przestają być stosunkami wewnątrz przedsiębiorstwa regulowanymi przez zarządzanie a stają się stosunkami kontraktowymi regulowanymi przez prawo, władze publiczne (regulacyjne), regulamin dostępu, cennik i umowy. Instrukcje kolejowe są albo prawem albo dokumentami zarządcy. 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Открытие доступа к инфраструктуре обладает двойствеными последствиями: 1.Создаёт возможность возникновения конкурентного реального рынка грузовых железнодорожных перевозок и- как показала практика- в очень ограниченном объёме- пассажирских. 2.Отношения между - Торговыми отделами, содержанием подвижного состава, передвижением поездов и - Инфрастуктурой, планированием и управлением движением итд. прекращают своё существование как отношения внутри предприятия регулируемые управлением и становятся контрактными отношениями регулируемыми законом,властями (регулятором), регламентом доступа, прейскурантом и договорами. Железнодорожные инструкции являются или законом или документами администратора

3 3 Idealny system i zarządca Идеальная система и администратор Przepisy prawne, działania organów publicznych (ministerstwo, regulator), instytucji certyfikujących i praca zarządcy infrastruktury na każdym poziomie – strategii, planowania, zatwierdzania opłat, dopuszczania operatorów, współpracy z operatorami, tworzenia rozkładu jazdy i sprzedaży tras, problemów odszkodowawczych musi – wbrew zastanym nawykom – spełniać dwa kryteria: - Bezstronność zapewniająca fair konkurencję pomiędzy operatorami (przewoźnikami), bez uprzywilejowania któregokolwiek, w tym dotychczasowego narodowego przewoźnika. - Zaangażowanie w stworzenie operatorom najdogodniejszych warunków do konkurencji z transportem drogowym. Końcowego klienta obsługuje operator, ale jakość usługi zależy od infrastruktury. 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Законодательство, действия органов власти (министерство,регулятор), сертифицирующих органов и действия администратора инфраструктуры на всех уровнях- стратегии, планирования, утверждения сборов, допуска операторов, сотудничества с операторами, построения расписания поездов и продажи маршрутов, проблем компенсаций должны- вопреки установившимся привычкам- соответствовать двум критериям: -Беспристрастность обеспечивающую честную конкуренцию между операторами (перевозчиками), исключающую привилегированность какого либо перевозчика, в том числе до сих пор действующего- национального. -Стремление создать операторам самые удобные условия для конкуренции с автомобильным транспортом. -Конечного клиента обслуживает оператор, но качество услуги зависит от инфраструктуры

4 4 Dopuszczenie, umowa, sprzedaż Допуск, Договор, Продажа Procedury dopuszczenia operatora do infrastruktury a potem uruchamiania i prowadzenia ruchu pociągów muszą być – na ile to możliwe – dobrze określone i transparentne. Mogą być przedmiotem skarg do organów ochrony konkurencji, do regulatora rynku kolejowego i sporów sądowych. Dopuszczenie – licencja wydana przez regulatora – jak długo go nie ma – inną władzę publiczną według jasnych kryteriów. Umowa – negocjowana, ale zarządca infrastruktury jest monopolistą, możliwość odwołanie i „nadania umowy” przez organ regulacyjny. Umowa nakłada na operatora obowiązek przestrzegania instrukcji. Sprzedaż tras oraz sprzedaż energii, dostępu do ładowni, różnych usług – na podstawie regulaminu dostępu, cennika i instrukcji. 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Процедуры допуска оператора к инфраструктуре, а затем запуска и управления движением поездов должны быть- настолько, насколько это возможно- хорошо определены и прозрачны. Они могут быть предметом жалоб в органы по защите конкуренции, жалоб направляемых к регулятору железнодорожного рынка а также судебных разбирательств. Допуск- лицензия выдана регулятором или- до тех пор пока он не появится- другими властями при соблюдении прозрачных критериев. Договор- согласованный, но администратор инфраструктуры является монополистом; возможность отзыва и „предоставления договора” регулирующим органом. Договор обязывает оператора соблюдать инструкцию. Продажа маршрутов а также продажа энергии, доступа к грузовым дворам, различных услуг- на основании регламента доступа, прейскуранта и инструкции.

5 5 Opłaty ponoszone przez operatorów Сборы оплачиваемые операторами Punkt wyjścia – podstawowe decyzje: -Skala dotacji państwowych do infrastruktury (inwestycje, modernizacje, utrzymanie … ?). Uwaga: w myśl prawa UE jest niedozwolone, a z punktu widzenia konkurencji kolei z innymi działami transportu – niewskazane pokrywanie wszystkich kosztów zarządcy infrastruktury przez operatorów. -Skala i forma dotowania transportu publicznego (pasażerskiego), ściśle związana z odpowiedzią na pytanie o udziały przewozów towarowych i pasażerskich w kosztach infrastruktury. -Uwzględnienie (Niemcy, Polska) lub nie (Wielka Brytania) klasyfikacji linii kolejowych. -Tonaż pociągu (powszechnie stosowany parametr) albo tonaż i stopień oddziaływania na tory przez konkretny tabor (Wielka Brytania, duża komplikacja, zachęta do wymiany taboru) -Rodzaj towaru – podwyższenie opłaty zależnie od możliwości konkurencyjnych – w Wielkiej Brytanii – dopłaty za zużyta paliwo jądrowe, węgiel dla energetyki i rudę 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Исходная точка- основные решения: -Масштаб государственных субсидий к инфраструктуре (инвестиции, модернизации, содержание...?). Внимание: по законам ЕС недопустимо, а с точки зрения конкуренции железных дорог с другими транспортными отраслями- нежелательно чтобы расходы администратора инфраструктуры несли операторы. -Масштаб и форма субсидирования общественного транспорта (пассажирского), тесно связаны с ответом на вопрос, какова доля грузовых и пассажирских перевозок в расходах на инфраструктуру. -Учитывается (Германия, Польша) или нет (Великобритания) классификация железнодорожных линий. -Тоннаж поезда (широко используемый параметр) или тоннаж и степень воздействия на рельсы конкретным подвижным составом (Великобритания, большая сложность, поощрение поменять подвижной состав). -Вид груза- повышенние сборов в зависимости от конкукрентных возможностей- в Великобритании- приплата за использованное ядерное топливо, уголь для энергетической промышленности и руду.

6 6 Trasa – rozkład jazdy Маршрут- расписание Zarządca infrastruktury sprzedaje operatorom trasy – miejsca w czasie i na sieci linii kolejowych, czyli rozkład jazdy konkretnego pociągu. Trasy nie mnogą być przedmiotem obrotu, rezygnacja powoduje konieczność poniesienia opłaty rezerwacyjnej. Cele (częściowo sprzeczne) – wykorzystanie przepustowości oraz zaspokojenie oczekiwań operatorów czyli ich klientów. Formy: -Roczny (okresowy) rozkład jazdy pociągów, układany z dużym wyprzedzeniem. Mało odpowiedni dla przewozów towarowych. -Katalogi tras – zbiór gotowych rozkładów (tras) dla odcinków linii, przy zadanych parametrach masy i trakcji, z którego można szybko złożyć trasę na zamówienie. Zaleta - krótki czas odpowiedzi na zamówienie. Wada – sztywne parametry (masa, długość, moc lokomotywy). -IRJ – indywidulany rozkład jazdy, konstruowany na zamówienie. Ważny czas odpowiedzi na zamówienie. 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Администратор инфраструктуры продаёт операторам маршрута- места во времени и в сети железнодорожных линий, то есть расписание конкретного поезда. Маршруты не могут быть предметом оборота, с отказом связана необходимость платить сбор за бронь. Цели (частично противоречивы)- использовать пропускную способность а также удовлетворить ожидания операторов то есть их клиентов. Формы: -Годичное (периодическое) расписание поездов, составлляемое с большим опережением. Не очень подходящее для грузовых перевозок.. -Каталоги маршрутов- свод готовых расписаний (маршрутов) для участков линий, из которого, обладая определёнными параметрами массы и тяги, можно быстро составить маршрут по заказу. Плюс-короткое время ожидания ответа. Минус- жёсткие параметры (масса, длина, мощность локомотива). --ИР- индивидуальное расписание, построенное по заказу. Существенно время ответа заказчику.

7 7 Kluczowy problem – czas realizacji zamówienia – ile godzin przed odjazdem trzeba zamówić trasę. W Polsce od 2000 r KWR, wparcie konstruktora rozkładu, ale dialog z przewoźnikiem papierowy, zasadą było oczekiwanie na IRJ 3 dni. Od 2010 roku Internetowy System Zamawiania Trasy Pociągu - ISZTP i System Konstrukcji Rozkładu Jazdy – SKRJ. Wytworzone w PKP PLK. Baza danych pojazdów trakcyjnych, profile linii kolejowych, opis zamknięć. Zasada działania - zamawiaj i jedź -logowanie dla przewoźników z dostępem -zamówienie trasy elektroniczne, -załatwianie sprawy w pełni automatyczne (katalogi) lub poprzez kontakt Internetowy – bez rozmowy telefonicznej (IRJ). Ключевая проблема- срок реализации заказа-за сколько часов до отъезда нужно заказать маршрут. С 2002 г. в Польше ПКР, поддержка конструктора расписания, но с перевозчиком диалог в бумажном виде, принцип- 3 дня ожидаешь ИР. С 2010 года Интернетная Система Заказа Маршрута Поезда- ИСЗМП и Система Конструирования Расписания- СКР. Созданы в PKP PLK (ПКП ПЛК). База данных тяговых 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Wspomaganie komputerowe warunkiem elastyczności Компьютерная поддержка- условие эластичности транспортных средств, профили железнодрожных линий, описание затворов (стрелочных замыкателей?). Принцип действия- заказывай и езжай -вход в систему для перевозчиков с доступом -электронный заказ маршрута - полностью автоматизированное оформление дела (каталоги) или контакт через Интернет – без телефонного разговора (ИР)

8 8 ISZTP – Trasy katalogowe tłumaczenie  Trasy katalogowe – oferta tras przygotowana przez PKP PLK. Przewoźnik zadaje w wyszukiwarce parametry – skąd, dokąd, masa brutto, terminy kursowania.  Wyszukiwarka automatycznie łączy trasy odcinkowe z katalogu w zadaną relację.  Przewoźnik wybiera i kupuje trasę. Potwierdzenie i przesłanie do zaineresowanych po około 1minucie – proces całkowicie automatyczny bez udziału konstruktora.  Dziennie około 800 zakupów (przed wprowadzeniem ISZTP – około 400 dziennie) 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Маршруты по каталогу- предложение маршрутов подготовлено ПКР ПЛК. Перевозчик определяет по браузеру параметры- откуда, куда, масса брутто, сроки передвижения. Браузер автоматически соединяет участки маршрутов по каталогу в требуемое сообщение. Перевозчик совершает выбор и покупает маршрут. Подтверждение и отправка заинтересованным спустя ок. 1 минуту- полностью автоматизированный процесс без участия конструктора Ежедневно ок. 800 покупок (до введения ИСЗМП- около 400 в день)

9 9 Indywidualny Rozkład Jazdy – IRJ Индивидуальное расписание- ИР 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury 1. Zamówienie przez Internet. Gwarancja do 24 h (typowy krajowy). Faktycznie od złożenia wniosku do zarządzenia IRJ od kilku minut od kilku godzin - średnio 1h. 2. Konstruktor potwierdza, system konstruuje rozkład. Centrum monitoruje tempo pracy. Korekty proste dokonywane automatycznie. 3. Dziennie około 2200 IRJ (na 5500 poc/d) 1.Заказ по Интернету. Гарантия до 24 ч (стандартный внутренний). Фактически с момента подачи заявки до получения ИР от нескольких минут к нескольким часам- в среднем 1 ч. 2. Конструктор подтверждает, система конструирует расписание. Центр наблюдает за темпами работ. Простые корректировки совершаются автоматически. 3. Ежедневно ок. 2200 ИР (для 5500 поезд/д)

10 10 Narzędzie i wynik SKRJ – tradycyjny, ale… Инструмент и результат СКР- традиционный, но... 2015-02-19 Wyzwania wynikajace z otwarcia dostępu do infratruktury Graficzny rozkład jest narzędziem pracy i obrazuje rezultat. Tradycyjnie były to ręczne wykresy na specjalnie drukowanym papierze. SKRJ - praca kursorem, obrazowanie elektroniczne i w pdf – wydruki lub pliki dla drużyn pociągowych, podgląd wykresów dla przewoźników. Графическое распределение является рабочим инструментом и изображает результат. Традиционно это были вручную выполненные чертежи на особо печатанной бумаге. СКР- работа курсором, элелктронное и PDF изображение- распечатка или файлы для поездной бригады, просмотр чертежей перевозчиками.

11 Zespół Doradców Gospodarczych TOR Sp. z o.o. Plac Bankowy 2, 00-095 Warszawa, tel./fax +48 22 323 77 50-51, www.zdgtor.pl Dziękuję! Дякую! Тадеуш Сирийчик, partner