1 Zmiany od stycznia 2016 r. Dr Jacek Borowicz

2  UPRAWNIENIA WYŁĄCZNE PRACOWNIC/PRACOWNIKÓW W ROZUMIENIU KODEKSU PRACY dr Jacek Borowicz2

3  Zakazy zatrudniania kobiet/kobiet w ciąży/kobiet karmiących piersią przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia.  Bezwzględna ochrona trwałości stosunku pracy kobiety w ciąży dr Jacek Borowicz3

4  Bezwzględne zakazy pracy w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych  Względne zakazy pracy w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych  Względny zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy dr Jacek Borowicz4

5  Obowiązek przeniesienia pracownicy w ciąży/ karmiącej piersią do innej ‚nieszkodliwej” pracy.  Przerwa na karmienie piersią.  2 dni w roku kalendarzowym płatnej opieki nad dzieckiem do lat 14 dr Jacek Borowicz5

6  KTO JEST PODMIOTEM UPRAWNIEŃ RODZICIELSKICH UREGULOWANYCH W KODEKSIE PRACY?  PRACOWNICY (KOBIETY, MĘŻCZYŹNI) W ROZUMIENIU ART. 2 KODEKSU PRACY  ALE TEŻ…..

7 DEFINICJE wyjaśnienie pojęć określających podmioty uprawnień rodzicielskich Art. 175 1 k.p.

8 1) ubezpieczona - matka dziecka - należy przez to rozumieć matkę dziecka niebędącą pracownicą, objętą ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

9 2) ubezpieczony - ojciec dziecka - należy przez to rozumieć ojca dziecka niebędącego pracownikiem, objętego ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa, określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;

10 3) pracownik - inny członek najbliższej rodziny - należy przez to rozumieć będącego pracownikiem, innego niż pracownik - ojciec wychowujący dziecko, członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 29 ust.5 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

11 4) ubezpieczony – inny członek najbliższej rodziny - należy przez to rozumieć niebędącego pracownikiem, innego niż ubezpieczony - ojciec dziecka, ubezpieczonego członka najbliższej rodziny, o którym mowa w art. 29 ust. 5 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

12 UPRAWNIENI: Matka/ojciec/inny członek rodziny: jako pracownicy (ubezpieczeni z tego tytułu) Matka/ojciec/inny członek rodziny: ubezpieczeni z innego tytułu niż stosunek pracy Wg przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

13 URLOPY Z TYTUŁU RODZICIELSTWA

14 Poprzednio:  urlop macierzyński  urlop macierzyński dodatkowy  urlop rodzicielski  urlop ojcowski  urlop wychowawczy

15 URLOPY Z TYTUŁU RODZICIELSTWA Obecnie:  urlop macierzyński  urlop rodzicielski  urlop ojcowski  urlop wychowawczy

16 URLOP MACIERZYŃSKI A URLOP RODZICIELSKI

17 Łączne korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego Art. 179 1. § 1k.p. Pracownica, nie później niż 21 dni po porodzie, może złożyć pisemny wniosek o udzielenie jej, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze wynikającym z art. 182 1a § 1.

18 Wniosek o łączne korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego po porodzie W przypadku złożenia wniosku, pracownica może dzielić się z pracownikiem - ojcem wychowującym dziecko albo ubezpieczonym - ojcem dziecka korzystaniem z urlopu rodzicielskiego albo pobieraniem zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu,

19 Łączne korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego Przepis ten stosuje się odpowiednio do pracownika - ojca wychowującego dziecko, w przypadku gdy ubezpieczona - matka dziecka złożyła wniosek o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze

20 Łączne korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego Pracownica-matka dziecka może podzielić się urlopem z: pracownikiem- ojcem dziecka ubezpieczonym – ojcem dziecka

21 Łączne korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego ubezpieczona-matka dziecka może podzielić się urlopem tylko z: pracownikiem- ojcem dziecka

22 Łączne korzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wnioski w sprawie:  rezygnacji z korzystania z urlopu rodzicielskiego w całości albo w części i powrotu do pracy,  udzielenia urlopu rodzicielskiego w całości albo w części,

23 „Cena” za „hurtowe” skorzystanie z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego Wysokość zasiłku: 80% podstawy wymiaru zasiłku. …a nie 100% przez okres urlopu macierzyńskiego

24 URLOP MACIERZYŃSKI

25 PRAWO CZY… OBOWIĄZEK?

26 Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:  20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,  31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,  33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,  35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,  37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

27  Nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego może przypadać przed przewidywaną datą porodu.  Po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania okresu ustalonego w k.p.  Co to jest „tydzień” urlopu macierzyńskiego?

28  Dopuszczalność częściowego wykorzystania urlopu macierzyńskiego

29 Przypadek 1  Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy…  Warunek…

30 Jeżeli: …pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko, albo…

31 Jeżeli: 1/Przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony - ojciec dziecka, 2/ który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.

32 W przypadku gdy ubezpieczona - matka dziecka rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie, prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przysługuje pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko.

33  Przypadek 2 Pracownica : - legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, - po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu, jeżeli…

34 1/ pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny Albo jeśli… 2/ przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony - ojciec dziecka albo ubezpieczony - inny członek najbliższej rodziny, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową

35 Odpowiednio takie same prawa przysługują: 1/pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko albo 2/ pracownikowi - innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje, …w przypadku rezygnacji przez ubezpieczoną - matkę dziecka, legitymującą się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu przez nią tego zasiłku za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie,

36 PRZERWANIE URLOPU MACIERZYŃSKIEGO STACJONARNE LECZENIE MATKI

37 Przesłanki: 1/Pracownica, 2/ przebywa w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne 3/ ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem

38 ALE: - część urlopu macierzyńskiego za ten okres wykorzysta pracownik - ojciec wychowujący dziecko albo pracownik - inny członek najbliższej rodziny,

39 ALBO JEŻELI: - osobistą opiekę nad dzieckiem w tym okresie będzie sprawował ubezpieczony - ojciec dziecka albo ubezpieczony - inny członek najbliższej rodziny, - który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową!!!

40 Podobnie gdy: ubezpieczona - matka dziecka przerywa urlop macierzyński z powodu leczenia stacjonarnego uprawnienie przysługuje: pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi - innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje

41 ZGON PRACOWNICY W CZASIE URLOPU MACIERZYŃSKIEGO albo zgon ubezpieczonej - matki dziecka w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego

42 Za okres odpowiadający okresowi tego urlopu, pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi - innemu członkowi najbliższej rodziny, przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu zgonu pracownicy albo ubezpieczonej - matki dziecka.

43 PORZUCENIE DZIECKA PRZEZ PRACOWNICĘ W CZASIE URLOPU MACIERZYŃSKIEGO albo przez ubezpieczoną - matkę dziecka w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu

44 Uprawnienia przysługują pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi - innemu członkowi najbliższej rodziny, Dotyczą części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu porzucenia dziecka Warunek!!!

45 …nie wcześniej jednak niż po wykorzystaniu przez: 1) pracownicę, po porodzie, co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego; 2) ubezpieczoną - matkę dziecka, zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 8 tygodni po porodzie.

46 MATKA NIE OBJĘTA UBEZPIECZENIEM  zgon  porzucenie dziecka  niemożności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem (matka legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji)

47 - pracownikowi - ojcu wychowującemu dziecko albo pracownikowi - innemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje prawo do części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu zgonu matki dziecka, porzucenia przez nią dziecka albo powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji. - Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika - ojca wychowującego dziecko albo pracownika - innego członka najbliższej rodziny.

48 URODZENIE MARTWEGO DZIECKA LUB ZGON DZIECKA PRZED UPŁYWEM 8 TYGODNI ŻYCIA. pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

49 ZGON DZIECKA PO UPŁYWIE 8 TYGODNI ŻYCIA pracownica zachowuje prawo do urlopu macierzyńskiego przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka. Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka

50 URODZENIE DZIECKA WYMAGAJĄCEGO OPIEKI SZPITALNEJ pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala.

51 REZYGNACJA Z WYCHOWYWANIA DZIECKA I ODDANIE INNEJ OSOBIE W CELU PRZYSPOSOBIENIA LUB DO DOMU MAŁEGO DZIECKA Pracownicy nie przysługuje jej część urlopu macierzyńskiego przypadająca po dniu oddania dziecka. Jednakże urlop macierzyński po porodzie nie może wynosić mniej niż 8 tygodni.

52 URLOP RODZICIELSKI Art. 182 1a. K.P.

53 URLOP RODZICIELSKI PRAWO? OBOWIĄZEK?

54 Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do: 1) 32 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka, 2) 34 tygodni - w pozostałych przypadkach,

55  Z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka.  W takim przypadku łączny wymiar urlopu rodzicielskiego nie może przekraczać wymiaru kodeksowego.  Urlop w wymiarze kodeksowym przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka

56 PODZIAŁ URLOPU RODZICIELSKIEGO NA CZĘŚCI

57 Urlop rodzicielski jest udzielany:  jednorazowo albo  w częściach  nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

58 Urlop rodzicielski jest udzielany: 1/ bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, 2/nie więcej niż w 4 częściach, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej 3/w wymiarze wielokrotności tygodnia.

59 URLOP RODZICIELSKI PRZERYWANY

60 Urlop rodzicielski w wymiarze do 16 tygodni może być udzielony w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po poprzedniej części tego urlopu albo nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający części tego urlopu. Liczba wykorzystanych w tym trybie części urlopu pomniejsza liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego.

61 Żadna z części urlopu rodzicielskiego nie może być krótsza niż 8 tygodni, z wyjątkiem: 1) pierwszej części urlopu rodzicielskiego, która w przypadku: a) urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie nie może być krótsza niż 6 tygodni, b) przyjęcia przez pracownika, o którym mowa w art. 183 § 1, na wychowanie dziecka w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, do 10 roku życia, nie może być krótsza niż 3 tygodnie; 2) sytuacji, gdy pozostała do wykorzystania część urlopu jest krótsza niż 8 tygodni.

62  Urlop rodzicielski jest udzielany na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.  Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika.

63 Dopuszczalność łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu 1/praca w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. 2/W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy.

64 Dopuszczalność łączenia urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu Może to dotyczyć tylko części urlopu rodzicielskiego!

65 Obowiązek uwzględnienia wniosku pracownika chyba że … …nie jest to możliwe ze względu na: 1/organizację pracy lub 2/rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

66 Wymiar urlopu rodzicielskiego łączonego z pracą ulega wydłużeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do: 1) 64 tygodni - w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie 2) 68 tygodni - w pozostałych przypadkach

67 Okres, o który urlop rodzicielski ulega wydłużeniu iloczyn liczby tygodni, przez jaką pracownik łączy korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu i wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego

68 URLOP OJCOWSKI

69 Pracownik - ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż: 1) do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo 2) do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

70 Urlop ojcowski może być wykorzystany : 1/ jednorazowo albo 2/ nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień

71 Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego + urlop rodzicielski Pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej

72 POWRÓT DO PRACY PO URLOPACH RODZICIELSKICH

73 Pracodawca dopuszcza pracownika po urlopach rodzicielskich do pracy: 1/na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, 2/na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub 3/na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu

74 Za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego oraz urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek macierzyński na zasadach określonych w : ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa