1 Znaczenie profilaktyki zdrowotnej w utrzymaniu sprawności do długowieczności Małgorzata Kaczmarczyk Kielce, 15 czerwca 2016 roku

2 Cel pracy Poznanie działań promujących zdrowie oraz zadań profilaktyki zdrowotnej w utrzymaniu sprawności do długowieczności.

3 Promocja zdrowia „proces umożliwiający ludziom kontrolę nad własnym zdrowiem oraz jego poprawę przez podejmowanie wyborów i decyzji sprzyjających zdrowiu, kształtowanie potrzeb i kompetencji do rozwiązywania problemów zdrowotnych oraz zwiększanie potencjału zdrowia”. /Karta Ottawska, 1986/

4 Cele promocji zdrowia Umacnianie zdrowia i związanej z nim jakości życia społeczeństwa (np. kształtowanie zdrowego stylu życia i sprzyjającego zdrowiu środowiska nauki, pracy). Zwiększanie aktywności fizycznej. Poprawa sposobu żywienia społeczeństwa oraz jakości zdrowotnej żywności. Ograniczenie spożywania substancji psychoaktywnych, alkoholu i palenia tytoniu. Zmniejszenie narażenia na szkodliwe czynniki środowiskowe. Zwiększenie dostępności, a także usprawnienie podstawowej opieki zdrowotnej. Usprawnienie wczesnej diagnostyki m.in. nowotworów złośliwych szyjki macicy.

5 Pozytywne starzenie się długowieczność, zdrowie fizyczne i psychiczne, sprawność poznawcza i funkcjonowanie społeczne, efektywne radzenie sobie, sprzyjające okoliczności życia (finanse, sąsiedztwo) i ogólna satysfakcja życiowa. /A. Bowling,2007 /

6 Profilaktyka zdrowotna działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie

7 Fazy profilaktyki profilaktyka wczesna – utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia profilaktyka pierwotna (I fazy) – zapobieganie chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka profilaktyka wtórna (II fazy) – zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie (przesiewowe badanie skriningowe) profilaktyka III fazy – zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań

8 Starość negatywna choroba przewlekła → fizyczna niepełnosprawność → postępujące ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu → utrata dobrostany psychicznego → obniżenie zdolności funkcjonowania społecznego /Jacek Kozłowski, 2014/

9 Działania profilaktyczne „ruch jest w stanie zastąpić każde lekarstwo, ale wszystkie lekarstwa razem wzięte nie zastąpią ruchu” dr Wojciech Oczko

10 Zalecenia aktywności fizycznej przez WHO Osoby zdrowe, sprawne fizycznie, samodzielne – regularne uczestnictwo we wszystkich rodzajach aktywności życia codziennego. Osoby chore przewlekle, niezależne, samodzielne – regularna aktywność fizyczna dostosowana do możliwości poprawi sprawność fizyczną i zapobiegnie utracie niezależności. Osoby chore, niesprawne, zależne od innych – właściwie dobrany rodzaj aktywności poprawi jakość życia, umożliwi radzenie sobie w prostych czynnościach życia codziennego.

11 Proponowane formy aktywności fizycznej Zajęcia indywidualne lub grupowe Różne formy ćwiczeń – rozciąganie (stretching), relaksacja, aerobik trening mięśni – ćw. wytrzymałościowe, trening równowagi i „elastyczności” Ćwiczenia powinny obejmować formy łatwe lub o umiarkowanym stopniu trudności, np. spacer, taniec, pływanie, jazda na rowerze, gimnastyka Ćwiczenia powinny sprawiać radość i powodować odprężenie  Ćwiczenia powinny być prowadzone regularnie, jeśli to możliwe codziennie.

12 Sposób odżywiania Właściwa dieta ma wpływ na sprawność, na samopoczucie, może oddalić lub zapobiec wystąpieniu wielu przewlekłych schorzeń takich jak: -Cukrzyca -Osteoporoza -Choroby sercowo – naczyniowe -Nowotwory.

13 Działania profilaktyczne Kontrolowanie wartości ciśnienia tętniczego ↓140/90 mmHg Kontrolowanie masy ciała ↓BMI 18,5 -25,0

14 Działania profilaktyczne Monitorowanie wskaźników biochemicznych Stężenie cholesterolu HDL („dobry” cholesterol) 35 – 80 mg/dl (0,9 – 2,1 mmol/l) LDL („zły” cholesterol) ↓ 115mg/dl (3,5 mmol/l)

15 Działania profilaktyczne Monitorowanie wskaźników biochemicznych Stężenie glukozy 70 – 110 mg/dl (3,9 – 6,4 mmol/l) Stężenie Kreatyniny 0,7 – 1,4 mg/dl

16 Działania profilaktyczne Badania przesiewowe KOBIETY Mammografia, samobadanie piersi Badanie cytologiczne wymazu z kanału szyjki macicy Test na krew utajoną w kale, kolonoskopia Badania przesiewowe MĘŻCZYŹNI Badanie per rectum PSA (Prostate specific antigen - swoisty antygen gruczołu krokowego) Test na krew utajoną w kale, kolonoskopia

17 Podsumowanie Systematycznie realizowane działania promujące zdrowie i działania profilaktyczne dają szansę utrzymania samodzielności do późnych lat w starości.

18 Dziękuję za uwagę