1 Zygmunt Pejsak PIWet - PIB w Puławach 2014. Afrykański pomór świń

2 Afrykański pomór świń (ASF) nieuleczalna wirusowa choroba świń i dzików. Ludzie są niewrażliwi na zakażenie wirusem ASF

3 Wystąpienie ASF w populacji świń lub dzików decyduje o tym, że kraj lub region, traci prawo eksportu świń i mięsa wieprzowego.

4 Ogromna oporność wirusa ASF na czynniki środowiskowe

5 PRODUKT PRZEŻYWALNOŚĆ (DNI) Odkostnione mięso105 Mięso z kością105 Mięso mielone105 Solone mięso odkostnione182 Solone mięso z kością182 Gotowane mięso odkostnione0 Gotowane mięso z kością0 Mięso konserwowane0 Suszone mięso odkostnione300 Suszone mięso z kością300 Wędzone mięso odkostnione30 Mięso mrożone1000 Chłodzone mięso odkostnione110 (5 m-cy) Chłodzone mięso z kością110 Suszony tłuszcz300 Podroby105 Skóra/tłuszcz300

6 Ogromna oporność na działanie czynników środowiskowych (wysychanie, gnicie, temp., zmiany pH) !! WarunkiPrzeżywalność Źródło Krew (4ºC) 18 m-cy Iowa, 2006 Kał (20 o C) 11 dni Iowa, 2006 Zanieczyszczone kojce 1 m-ąc Iowa, 2006 Temperatura 56ºC 70 min. Mebus i wsp. 1998 W: Foreign Animal Diseases Temperatura 60ºC 20 min. Mebus i wsp. 1998 W: Foreign Animal Diseases pH 11.5 (podłoże bez surowicy Minuty Mebus i wsp. 1998 W: Foreign Animal Diseases/Plowright,1994 pH 13.4 podłoże bez surowicy 21 godz. OIE pH 13.4 podłoże z 25% serum 7 dni OIE

7 Wirus ASF ulega zabiciu przez gotowanie w 60 stopniach przez 20 minut. lub w 71 stopniach przez 1 minutę.

8 Sytuacja epizootyczna w zakresie ASF na: Świecie w Europie i w Polsce

9 Afrykański pomór świń - ASF występuje w Europie (od 1957 r.). - W 2007 roku wirus ASF został zawleczony do państw leżących na Kaukazie (Gruzja, Armenia, Azerbejdżan) oraz do Rosji; - W 2014 r. przypadki na Litwie, Polsce, Łotwie, Estonii, Ukrainie. - 15 lutego 2014 stwierdzono pierwszy przypadek ASF w Polsce Sytuacja epizootyczna

10 Występowanie ASF w Federacji Rosyjskiej Afrykański pomór świń Przypadki i ogniska ASF w latach 2007-2014 na terytorium Federacji Rosyjskiej (źródło: OIE, Rossielchoznadzor, 12.II.2014) W latach 2007-2014 na terytorium Federacji Rosyjskiej stwierdzono 598 ognisk i przypadków ASF.

11 Możliwe drogi przeniesienia Źródło: Rossielchoznadzor Analiza wg władz weterynaryjnych Federacji Rosyjskiej Wg Rossielchoznadzoru ASF może przedostać się na terytorium Unii Europejskiej: 1. drogą północną (Białoruś, kraje bałtyckie, Polskę i Niemcy); 2. drogą południową (przez Ukrainę, Rumunię i Austrię). W ostatnich latach obie drogi zaczęły się realizować.. Wg Rossielchoznadzoru ASF może przedostać się na terytorium Unii Europejskiej: 1. drogą północną (Białoruś, kraje bałtyckie, Polskę i Niemcy); 2. drogą południową (przez Ukrainę, Rumunię i Austrię). W ostatnich latach obie drogi zaczęły się realizować.. Afrykański pomór świń

12 W Polsce w roku 2014 stwierdzono 23 przypadki 2 ogniska ASF

13

14 Komunikat prasowy dotyczący wyznaczenia ósmego i dziewiątego ogniska afrykańskiego pomoru świń w Polsce Główny Lekarz Weterynarii informuje o stwierdzeniu kolejnych ognisk afrykańskiego pomoru świń (ASF) w Polsce, tj. ósmego i dziewiątego ogniska choroby u świń domowych od początku występowania ASF w Polsce (tj. od 17 lutego 2014 r.). Są to piąte i szóste ognisko stwierdzone w bieżącym roku. ASF stwierdzono na podstawie wyników badań otrzymanych dnia 10 sierpnia 2016 r. z krajowego laboratorium referencyjnego ds. ASF, tj. Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach. Ósme ognisko choroby stwierdzono w gospodarstwie położonym w gminie Wysokie Mazowieckie, w powiecie wysokomazowieckim, natomiast dziewiąte ognisko – w gminie Zambrów, w powiecie zambrowskim, województwo podlaskie. Obydwa gospodarstwa, w których wyznaczono ogniska choroby, położone są w obszarze zagrożonym, wyznaczonym przez Wojewodę Podlaskiego w związku z piątym ogniskiem ASF, w którym obowiązuje zakaz wyprowadzania świń z gospodarstw. W gospodarstwach tych wdrożone zostały wszystkie procedury związane z likwidacją choroby.Ze wstępnych ustaleń dochodzenia epizootycznego wynika, że wysoce prawdopodobne jest powiązanie obu ognisk z wystąpieniem choroby w gospodarstwie położonym w gminie Choroszcz (7 ognisko ASF). Główny Lekarz Weterynarii przypomina hodowcom świń i myśliwym o konieczności bezwzględnego przestrzegania zasad bioasekuracji i wypełniania wszelkich zaleceń służb weterynaryjnych, w tym dotyczących zabezpieczenia przed ewentualnym przeniknięciem wirusa ASF do gospodarstw, w których utrzymywane są świnie.

15 Prawdopodobne drogi wprowadzenia ASFV na terytorium Polski - wektory na terytorium Polski - wektory

16 Prawdopodobne drogi wprowadzenia ASFV na terytorium Polski - wektory na terytorium Polski - wektory

17 17 Przypadek 1. Grzybowszczyzna, gm. Szudziałowo, 800 m. od granicy, 14.02.2014 r. dzik - 50 kg (PCR +, ELISA -)

18  Powiadomienie o znalezieniu padłego dzika PLW w Sokółce otrzymał od Straży Granicznej  17.02.2014. pobrano próbki do badania w kierunku ASF i przekazano do PIWet-PIB  Wynik (+) otrzymano 18.02.2014.  Zwłoki dzika utylizowano Przypadek 2. Ozierany Wielkie gm. Krynki 2,5 km od granicy białoruskiej, 18.02.2014. locha 100 kg (PCR +++ ELISA +) (PCR +++ ELISA +).

19 Grzybowszczyzna Ozierany Wielkie Przypadek 2. Mało prawdopodobne by przypadki miały ze sobą związek. ~15 km

20 Przypadek 3. Rudaki, (gm. Krynki) 97 dni później Locha - 90 kg, znaleziona w rzece granicznej Świsłocz (PCR +++, ELISA +) Mało prawdopodobne by przypadki lutowe i majowy miały ze sobą związek.

21 Sytuacja epidemiologiczna w Polsce ( na dzień 8.12.2014.) Sytuacja epidemiologiczna w Polsce utrzymuje się na stabilnym poziomie - od wielu miesięcy występowanie ASFV stwierdza się na terenie 2 powiatów (4 gmin). Sytuacja zaskakuje wszystkich ekspertów.

22 Lokalizacja miejsc padłych dzików Obszar przygraniczny charakteryzujący się niskim poziomem zagospodarowania  graniczny rów z wodą lub teren leśny bagnisty,  zwłoki w wodzie granicznej rzeki Świsłocz,  trudno dostępne ostępy leśne - brak możliwości dojazdu samochodem,  obręb pasa granicznego w bezpośrednim sąsiedztwie oznakowanych numerami słupków granicznych,  przy drogach gruntowych lub na polach.  najdalsza odległość od granicy – 17 km.

23 Niekiedy nie typowa lokalizacja padłych dzików

24 Dwa ogniska choroby: powiat białostocki 1.Zielona, gm. Gródek 21 lipca 2014 roku - 5 świń 2. Józefowo, gm. Gródek 08 sierpnia 2014 roku – 1 świń

25 Pierwsze Ognisko ASF 23.07.2014, wieś Zielona, gmina Gródek, powiat białostocki

26 19.07.2014 Informacja przekazana przez właściciela o złym stanie utrzymywanych przez niego świń oraz padnięciu jednej. Urzędowy lekarz przeprowadził badanie kliniczne - jedna świnia – podwyższona w.c.c., pozostałe klinicznie zdrowe. Pierwsze ognisko historia

27 Pierwsze ognisko 20.07.2014 Pada kolejna świnia. Przeprowadzono sekcję. Próbki do PIWet – PIB. 22.07.2014 otrzymano dodatni wyniki +. 23.07.2014 dokonano zabicia i utylizacji pozostałych 3 świń.

28 17.07.2014 przed zgłoszeniem podejrzenia padły 3 świnie, które właściciel zakopał w pobliżu gospodarstwa. świnie odkopano i przekazano do utylizacji. Pierwsze ognisko

29

30 obszar zapowietrzony ( okręg zakażony):  W ognisku choroby przeprowadzono czynności przeciwepizootyczne i administracyjne  przeprowadzono przegląd gospodarstw i spis świń  zlikwidowano 109 świń w 23 gospodarstwach. Przeznaczone do likwidacji świnie oszacowano wg wartości rynkowej, zwłoki świń utylizowano w zatwierdzonym zakładzie przetwórczym, przeprowadzano czyszczenie i gruntowną dezynfekcję w gospodarstw (Ekipa Dezynfekcyjna IWet.).

31

32 Pierwsze ognisko obszar zagrożony ( okręg zagrożony) Likwidacja świń : zabito 171 świń. w 49 gospodarstwach realizowano czynności związane z wykonaniem rozporządzenia Nr 1/2014 PLW w Białymstoku w zakresie oznakowania obszarów (zapowietrzonego, zagrożonego) oraz wyłożenia mat dezynfekcyjnych na drogach – na granicach obszarów oraz innych uzgodnionych z PLW miejscach.

33 Drugie ognisko ASF 08.08.2014 wieś Józefowo, gmina Gródek, powiat białostocki

34 Drugie ognisko

35 05.08.2014 PLW w Białymstoku otrzymał informację o złym stanie zdrowia świni w gospodarstwie w Józefowie. Zgłoszenia dokonał właściciel zwierzęcia. Urzędowy lekarz weterynarii, przeprowadził badanie kliniczne. Stwierdzono: podwyższoną w.c.c., zaróżowienie powłok skórnych, zwierzę wykazywało brak apetytu i łaknienia, było apatyczne. Stwierdzono podejrzenie różycy i w tym kierunku wdrożono leczenie. Ze względu na ryzyko ASF gospodarstwo objęto ścisłym nadzorem.

36 Drugie ognisko 06.08.2014 Po leczeniu urzędowy lekarz weterynarii poinformował PLW o braku poprawy stanu zdrowia świni. Przeprowadzono ponowne badanie kliniczne. Stwierdzono: duszność, zasinienie uszu, pienisty wypływ z jamy ustnej, guzkowate wybroczyny na lewej łopatce. PLW podjął decyzję o zabiciu świni Sekcja zwłok wykazała: krwawe wylewy na prawym udzie i łopatce, powiększenie śledziony, przekrwienie płuc i węzłów chłonnych.

37 Próbki wysłano do badania w kierunku ASF do PIWet-PIB w Puławach. Zwłoki świni przekazano do utylizacji. Budynek i teren poddano dezynfekcji. Najbliższe gospodarstwo znajdowało się w odległości ok. 500 metrów, 13 km do granicy państwa. w gospodarstwie nie utrzymywano świń Drugie ognisko

38 W obszarze zapowietrzonym:  w ognisku choroby przeprowadzono czynności przeciwepizootyczne i administracyjne,  w obszarze przeprowadzono przegląd 52 gospodarstw - nie stwierdzono świń

39 Drugie ognisko W obszarze zagrożonym:  przeprowadzono przeglądy gospodarstw zlokalizowanych w tym obszarze,  Łącznie w obszarze zabito 66 świń w 20 gospodarstwach.  23 - w 2 gospodarstwach powiatu sokólskiego  43 w 18 gospodarstwach powiatu białostockiego + 1 świnia z ogniska

40 ASF aktualna sytuacja podlaskie

41 Zwalczanie ASF polega w pierwszej kolejności na uniemożliwieniu wprowadzenia wirusa ASF na obszar kraju.

42 Aktualnie najważniejszym jest nie dopuszczenie do zawleczenia wirusa do stada świń i nie dopuszczenie do szerzenia się ASFV w populacji dzików…

43 Za ochronę stada przed ASFV odpowiada właściciel gospodarstwa.

44 Świadomość możliwości przedostania się ASFV do krajowej populacji dzików i świń oraz przestrzeganie zasad bioasekuracji są punktami krytycznymi w zakresie zapobieżenia rozprzestrzenienia się ASF w Polsce.

45 Co należy robić by nie dopuścić do wejścia wirusa do stada świń.

46 Solidnie zabezpieczyć chlewnię Odpowiednie ogrodzenie; Ograniczenie do niezbędnego minimum liczby osób wizytujących: wszyscy – w tym lekarze wet. prywatni i inspekcja powinni zmieniać obuwie i okrycia wierzchnie. Tam gdzie możliwe powinni przechodzić przez śluzę z pryszcznicem. Osoby postronne wpuszczać do chlewni jeżeli nie miały kontaktu ze świniami w okresie 72 h.

47 Zamykać bramy wjazdowe oraz drzwi. Pracownicy chlewni ( ograniczyć do minimum, nie mogą mieć własnych świń, nie biorą udziału w polowaniach w tym nagonce, nie wnoszą na teren chlewni produktów wieprzowych i dziczyzny). Solidnie zabezpieczyć chlewnię

48 Właściciele stad świń powinni: wycofać się z polowań na dziki; uświadomić pracowników o zagrożeniu i konieczności przestrzegania określonych zasad; stworzyć warunki ograniczające możliwość wejścia ASFV do fermy (maty, baseny dezynfekcyjne, myjnie samochodowe, etc).

49 Ograniczyć do minimum wjazdy samochodów na teren gospodarstwa. Wjeżdżąjący samochód musi być umyty, zdezynfekowany i wysuszony, powinno być to potwierdzone stosownymi dokumentami. Samochody muszą przejeżdżać przez nieckę wypełnioną zawsze aktywnym środkiem dezynfekcyjnym (głównie soda kaustyczna lub VIRKON). Właściciele stad świń powinni:

50 Ograniczyć do niezbędnego minimum zakupy świń. Jeżeli zakup jest konieczny kupować świnie w znanych źródłach, a przed włączeniem do stada poddać 21 dniowej kwarantannie. Właściciele stad świń powinni:

51

52

53

54

55

56 W przypadku zakażenia stada ASFV najważniejsze jest szybkie wykrycie jego obecności w populacji świń.

57 Sukces w obronie kraju przed ASFV zależy w istotnym stopniu od sprawności działania inspekcji weterynaryjnej i innych odpowiednich służb.

58 Szybkie wykrycie ASFV w stadzie oraz ograniczenie możliwości szerzenia się choroby zależy przede wszystkim od hodowców i producentów świń…

59 Zwalczanie  Zakaz leczenia !!!  Brak szczepionek

60 Zwalczanie Metody administracyjne

61

62 Brazylia, przykład godny naśladowania w aspekcie - zwalczania

63 Zwalczanie

64 MONITORING wśród: wśród: dzików dzików w stadach świń, ze zwiększonymi w stadach świń, ze zwiększonymi padnięciami padnięciami

65 W PRZYPADKU STWIERDZENIA ASF I LIKWIDACJI STADA WŁAŚCICIEL OTRZYMUJE PEŁNE ODSZKODOWANIE

66 WYSTĄPIENIE ASF W POLSCE JEST OGROMNYM WYZWANIEM ORAZ SPRAWDZIANEM ŚWIADOMOŚCI WŁAŚCICIELI ŚWIŃ I SKUTECZNOŚCI DZIAŁANIA WIELU RÓŻNYCH SŁUŻB.

67 NIEODPOWIEDZIALNOŚĆ ROLNIKÓW, LUB SPÓŹNIONE CZY NIESKUTECZNE DZIAŁANIA ODPOWIEDZIALNYCH SŁUŻB MOGĄ DOPROWADZIĆ DO ZAŁAMANIA PRODUKCJI ŚWIŃ I MILIARDOWYCH STRAT.

68 68 DZIĘKUJĘ